بکارگیری رویکرد دلفی- فازی و دیمتل فازی جهت شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقیقی بانک ملی ایران

محورهای موضوعی : مهندسی مالی

مسعود رضایی آقمشهدی ¹ , غلامرضا محفوظی ² , فرزاد رحیم زاده ³

1 - گروه مهندسی مالی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
2 - گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 - گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1400/07/14 تاریخ پذیرش : 1400/08/08 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: ریسک اعتباری, تکنیک دیمتل فازی, مشتریان حقیقی, رویکرد دلفی- فازی,

چکیده مقاله :

امروزه به منظور اعتبارسنجی مشتریان نظام‌هایی نظیر امتیازدهی اعتباری و رتبه‌بندی مشتریان اعتباری تدوین و توسعه یافته‌اند. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان حقیقی بانک ملی ایران با رویکرد‌های دلفی- فازی و دیمتل فازی میباشد. این پژوهش از نظر هدف اکتشافی می‌باشد و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی و از نوع پیمایشی است. با بهره‌گیری 20 نفر از خبرگان بانک ملی مرتبط با موضوع پژوهش، روایی و پایایی ابزار پژوهش که در قالب پرسشنامه بوده است، به لحاظ آماری مورد تائید قرار گرفت. تعداد 60 عامل در 4 بعد اصلی شامل، عوامل شخصی، عوامل محیطی، رفتاری و اجتماعی، عوامل اعتباری و عوامل کلان اقتصادی شناسایی شد. پس از آن، نوبت به ارزیابی مدل بود که با مصاحبه مجدد با خبرگان از طریق تکنیک دلفی- فازی، تعداد 55 عامل به تائید نهایی رسیدند. حال نوبت به رتبه‌بندی ابعاد و شاخص‌های ریسک اعتباری مشتریان بود که از طریق تکنیک دیمتل فازی صورت پذیرفت. نتایج شاخصهای پژوهش نشان داد که در بین شاخص‌ها، شاخص درآمد از بیشترین تاثیرگذاری برخوردار و شاخص وثیقه از بیشترین تاثیرپذیری برخوردار است. همچنین در بین ابعاد اصلی، عامل شخصی از بیشترین تاثیرگذاری در بین عوامل برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Today, some systems such as credit scoring and credit customer rating have been developed to validate customers. The present study is aimed to identify and evaluate the effective factors on the credit risk of real customers of Bank Melli in Iran using Delphi-Fuzzy and Fuzzy -DEMATEL approaches. This research is exploratory in terms of purpose and is descriptive and survey in terms of data collection and analysis. The validity and reliability of the research measure were verified statistically using 20 experts related to the research topic, which was in the form of a questionnaire. A total of 60 factors were identified in 4 main dimensions including personal factors, environmental, behavioral and social factors, credit factors and macroeconomic factors. Later, the model was evaluated, and by re-interviewing the experts through the Delphi-fuzzy technique, 55 factors were finally confirmed. Then, the dimensions and indicators of customers' credit risk were ranked, which was done through the fuzzy- DEMATEL technique. The results of research indicators showed that among the indicators, income index had the highest effect and collateral index had the most impact. Also, among the main dimensions, the personal factor had the highest impact among the factors.