خوانش سوررئالیستی شعر حافظ
محمد نامداری
1
(
دانشجو
)
محتشم محمدی
2
(
استادیار دانشگاه کازرون
)
کلید واژه: سوررئالیسم, عرفان شرقی, شعر, حافظ,
چکیده مقاله :
چکیده سوررئایسم )فراواقعگرایی(، جنبشی فرهنگی که در نیمهٔ نخست قرن بیستم میالدی گسترش یافت، برخورد روانی با ادبیات است: به قلمرو وسیع احساس و خیال توجه ویژه دارد. شباهت بین سوررئالیسم غرب و عرفان شرق سبب شده که گاه بین آن ِن این دو گما همانی برند. هر دو در پی نگرش صحیح و کمال روحی و معنوی هستند. در مورد سوررئالیستها، بروز جنگ جهانی اول و در مورد عارفان، رواج مکتب اسالم و حملۀ مغول موجب گریز آنان از عینیت به ذهنیت شد. یکی از شخصیتهای برجستهٔ تاریخ عرفان و تصوف در ایران، حافظ است که این امر در شعر او گویاست. در واقع، بیشتر عناصر سوررئالیستی در شعر حافظ حضور دارد. در این پژوهش، نُه مورد از اصول مشترک میان سوررئالیستهای غرب و عرفان شرق، بطور ویژه حافظ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدهاند: نگارش خودکار؛ تصادف عینی؛ نفی زمان و مکان؛ نامحرمی و نارسایی زبان؛ عشق و آزادی؛ خواب، رویا و تخیل؛ جنون و مستی؛ شعله واری بیان؛ و در نهایت، طنز.
چکیده انگلیسی :
: Abstract Surrealism, a cultural movement developed in the first half of the twentieth century, is a psychological approach to literature: it pays special attention to the vast realm of feeling and imagination. Similarity between the Surrealism of the West and the mysticism of the East has at times caused the two to be mistaken for the same thing. They are both in pursuit of true mentality and spiritual perfection. In case of the Surrealists, the outbreak of World War I, and for mystics, the spread of the Islamic school and the Mongol invasion caused them to flee from objectivity to subjectivity. Hafez is one of the prominent figures in the history of mysticism and Sufism in Iran, and this tendency is evident in his poems. In fact, most of the Surrealistic elements are present in the poetry of Hafez. In this research, nine of the common principles between Western Surrealists and Eastern mysticism, Hafez in particular, have been investigated and analyzed in a comparative way: automatic writing; objective coincidence; negation of time and space; inaccessibility and inadequacy of language; love and freedom; sleep, dream, and imagination; madness and drunkenness; flamboyance of expression; and finally, humor. ,