پرورش تفکر انتقادی بر اساس تحلیل محتوای کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری
محورهای موضوعی : علوم تربیتی
فرامرز محمدی پویا
1
(مدرس گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران)
سینا ترکاشوند
2
(دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
سهراب محمدی پویا
3
(دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: کلیدواژهها:منطقالطیر- تفکر انتقادی- تحلیلمحتوا- تحلیلمفهومی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های تفکر انتقادی در منطق الطیر عطار نیشابوری و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی، صورت پذیرفته است. بدین صورت که از طریق مطالعه ی نظری، به تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین مؤلفه های آن پرداخته و سپس ازفرموارسیدومرحله ایبازوبدونپیش سازمانیافتگیجهتتحلیلمحتوایمنطق الطیراستفادهشدهاست. بهاین صورتکهکل اشعار، حکایات و تماثیلمورد بررسی قرار دادهشدهومواردیکهدارایمضامینمرتبط با مؤلفه های تفکر انتقادیبودند،شناساییوطیدوموقعیتازجمله؛آدرس اشعار، حکایت و تماثیل، وزمینه یمصداقی،درفرمتحلیلمحتوامنظورشده اند. یافته ها به تبیین مؤلفه های نه گانه ای برای تفکر انتقادی انجامید (پرسشگری، قضاوت با معیار روشن، استدلال، تجزیه و تحلیل، بی طرفی، روشمندی، عینیت گرایی، حقیقت جویی، انعطاف پذیری) و سپس برای هر یک از مؤلفه ها، مصادیقی در منطق الطیر عطار استخراج گردید. نتایجپژوهش حاکی از تأکید منطق الطیر عطار بر همه ی مؤلفه های تفکر انتقادی به خصوص مؤلفه ی پرسشگری، حقیقت جویی، قضاوت و ارزیابی با معیار روشن بوده، لذابهره مندی از متون عرفانی می تواند در پرورش تفکر انتقادی موثر باشد.
Present study was aimed at identifying critical thinking evidences in Attar'sMantegh-Altirby making use of qualitative and conceptual analysis. Critical thinking was analyzed and its elements were identified through theoretical study and then critical thinking evidences of Attar's Mantegh-Altirwere analyzed by content analysis. To do so, all poem of Attar's Mantegh-Altirwere studied and those with meanings related to critical thinking elements were identified and analyzed regarding two positions of each sentence, namely the address of each poem, and its related background. Findings of the study led to identifying nine elements for critical thinking (inquiring spirit, judgment with criteria, reasoning, analysis, impartiality, Methodism, objectivism, truth seeking, and flexibility), then for each element some evidences were extracted from Attar's Mantegh-Altir. Results indicate that Attar's Mantegh-Altirfirmly emphasizes on all aspects of critical thinking, especially on inquiring spirit, truth seeking and judgment with criteria. So mystical texts could be useful in the development of critical thinking.
_||_