تأثیر آموزش مهارت های فراشناختی بر انگیزه پیشرفت و درک مطلب دانش-آموزان دختر دبیرستانی

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

فاطمه بیدی ¹ (کارشناسی ارشد روان شناسی،مشاور آموزش و پرورش، بجنورد، ایران)
دکتر جواد صالحی فدردی ² (دکترای روان شناسی بالینی و سلامت، دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.)
مهدی نامداری پژمان ³ (دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی،دانشگاه تهران،تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1391/09/07 تاریخ پذیرش : 1392/04/07 تاریخ انتشار : 1391/07/01

کلید واژه: انگیزه پیشرفت, یادگیری, فراشناخت, درک مطلب,

چکیده مقاله :

مقدمه: یکی از سازه های جدید در روانشناسی تربیتی، فراشناخت است که توجه بسیاری از پژوهشگران تربیتی را به خود معطوف کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش مهارت های فراشناختی بر انگیزه‌ی پیشرفت و درک مطلب دانش آموزان بود. روش: روش تحقیق، نیمه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. دو کلاس از بین دانش‌آموزان دختر سال دوم رشته‌ی علوم انسانی از دبیرستان‌های شهرستان اسفراین به شیوه‌ی تصادفی انتخاب شدند که یک کلاس به عنوان گروه آزمایش (32 نفر؛ میانگین سن= 4/16؛ انحراف استاندارد= 2/1) و کلاس دیگر به عنوان گواه (30 نفر؛ میانگین سن 6/16؛ انحراف استاندارد= 1/1) در نظر گرفته شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه ی انگیزه پیشرفت ادواردز (EPPS) و آزمون محقق ساخته درک مطلب استفاده شد. آموزش مهارت های فراشناختی در 15 جلسه اجرا شد. در تحلیل داده ها، از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش مهارت های فراشناختی بر انگیزه ی پیشرفت دانش آموزان تأثیر مثبت و معناداری داشته است. هم چنین تأثیر آموزش مهارت های فراشناختی بر افزایش درک مطلب دانش آموزان گروه آزمایش معنادار بوده است. نتیجه گیری: پژوهش حاضر تأثیر آموزش راهبردها و مهارت های فراشناختی را بر پیشرفت تحصیلی به ویژه درک مطلب و انگیزه ی پیشرفت تأیید کرد. پیشنهاد می شود به منظور بهبود انگیزه پیشرفت و درک مطلب دانش آموزان، آموزش این راهبردها در دستور کار معلمان قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Metacognitions are one of the newest constructs in educational psychology, and have considerably been investigated by many educational researchers. The aim of the present research was to determine whether teaching metacognitive skills can improve the students, achievement motivation and reading comprehension.The research method was quasi experimental, with pre- and post-test assessments. Two classes were selected randomly from the 2nd grade majoring in Humanities at high school in Esfarayen during the academic year of 2011. One class was randomly assigned to experimental group (N = 32; Mean age = 16.4; SD= 1.2) and the other one to control group (N = 30; Mean age = 16.6; SD = 1.1). Measures included Edwards Achievement Motivations Questionnaire (α = 0.81) and a researcher compiled test for reading comprehension (α=0.82). During 15 training sessions, the participants learned about 5 areas of metacognitive skills (i.e., aim, planning, control, evaluation, and mistakes correction). For data analysis, ANCOVA models were used.  The results showed that learning about the metacognitive skills had a positive effect on the students’ achievement motivation and reading comprehension. The findings suggested that teachers can learn about and use the metacognitive skills in order to enhance their students’ achievement motivation and learning outcomes.