آسیب شناسی تربیت دینی با نظر به مبانی معرفت شناسی دینی اندیشه های نوگرایانه نصرحامد ابوزید

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

حسن باقری نیا ¹ (دانشگاه حکیم سبزواری)
محسن ایمانی ² (دانشگاه تربیت مدرس)
علیرضا صادق زاده قمصری ³ (دانشگاه تربیت مدرس)
سیدمهدی سجادی ⁴ (دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ دریافت : 1395/07/11 تاریخ پذیرش : 1395/09/14 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: آسیب شناسی, تربیت دینی, نصرحامد ابوزید, نوگرایی دینی,

چکیده مقاله :

هدف و زمینه: نوگرایان دینی، طیفی از روشنفکران اند که در پی تبیین فلسفی مولفه های مدرنیته و ربط و نسبت آن با اجزای سنت هستند. یکی از مسائل مطرح در این زمینه چالش های پیش روی تربیت دینی است. روش: ابتدا برخی پیش فرض های قابل نقد تربیت دینی که مرادف با شبه تربیت است، مورد بررسی و سپس با نظر به پیش فرض های مستتر در اندیشه نوگرایانه ابوزید با استفاده از قیاس عملی و الگوی فرانکنا استنتاج مربوطه صورت گرفت. یافته ها و نتایج نشان داد که ابوزید به عینی بودن اخلاق و ارزش های آن قائل است در نظر او اصول توحید و عدل، در تربیت دینی مهمتر است؛ اصل توحید از ورود تربیت دینی به عرصه شبه تربیت و تلقین جلوگیری می کند و اصل عدل نیز اصلی مقدم بر دین تلقی می شود که محک و معیار دینداری است. او اهداف تربیت دینی را در عقلانیت،آزادی و عدالت می داند که به ترتیب می تواند از جهالت(انفعال در برابر قدرت عاطفه)،سرسپردگی(تسلیم در برابر مشروعیت قدرت و قهر در روابط اجتماعی) و ظلم، جلوگیری نماید. از دیدگاه او تربیت دینی باید مبتنی بر اراده آزاد فرد باشد. او ظاهرگرایی ، شخصیت گرایی، تعبد گرایی، انحصارگرایی معرفتی، سوء استفاده صاحبان قدرت از دین را از آفات تربیت دینی می داند و تاکید می نماید که در تربیت دینی باید به جای تکیه بر نص که می تواند به نوعی بت پرستی بدل شود، بر مقاصد شریعت توجه نمود.

چکیده انگلیسی:

Religious Revivalist, are a group of intellectuals who have sought a philosophical explanation of Modernity principles and their relevant with tradition, especially religious ideas. One of the issues raised in this context is the quiddity and how religious education. Abu zayd believes to the objectivity of ethics and values and respect the principles of monotheism-freedom of reason from the myths and illusions and avoid of dogmatism- and justice in his opinion. Because of his view, the principle of monotheism, prevent the entry of religious education to indoctrination and brainwashing. And the principle of justice is considered as a principle, precedence over religion. He believes that adherence to tradition is the decline. Past tradition turns into a mental memory of people, and becomes absolute and therefore, can block human cognition and causing the crisis. Rationality, freedom and justice are the goals of religious education from the Abu zayd‘s perspective. Rationality will prevent the ignorance and brainwashing. - Inaction against the emotion power- and freedom prevent slavery, and justice prevent injustice. His views of religious education should be based on individual free will. In his view superficiality in understanding the verses is religious pest. He emphasizes on goal oriented Islam instead of religious text. Because religious text can be convert to idolatry.