ارزیابی کارآمدی آموزش مبتنی بر حل مسئله بر انطباق والدینی، سبک های والدگری و ساماندهی هیجانی در مادران دارای فرزند خردسال پرخاشگر
محورهای موضوعی : علوم تربیتی
شهربانو دهرویه
1
*
,
سارا طلابیان
2
,
سیده سلاله میریان آکندی
3
1 - استادیار گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی ادیب مازندران، ساری، ایران
2 - کارشناسی ارشد روانشناسی، موسسه آموزش عالی ادیب مازندران، ساری، ایران
3 - گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
کلید واژه: آموزش حل مسئله, انطباق والدینی, سبک¬های والدگری, ساماندهی هیجانی, کودکان پرخاشگر,
چکیده مقاله :
هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی کارآمدی آموزش مبتنی بر حل مسئله بر انطباق والدینی، سبک های فرزند پروری و ساماندهی هیجانی مادران دارای فرزند خردسال پرخاشگر بود. این پژوهش با روش نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون و با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادران کودکان قبل سن دبستان شهر بابل که با استفاده از پرسشنامه پرخاشگری کودکان واحدی و همکاران (1387) رفتار پرخاشگرانه دارند، بود. در اين پژوهش تعداد افراد نمونه براي هر يک از گروههاي آزمايش و گروه کنترل 17 نفر و در مجموع 32 نفر با توجه به طرح پژوهشی (نیمهآزمایشی) بصورت در دسترس و از بین داوطلبان و با توجه به ملاکهای ورود و خروج نمونه انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل درنظر گرفته شد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامههای ساماندهی هیجانی گراس و جان (2003)، سبکهای والدگری بامریند (1991)، انطباق والدینی پورتر (1954) و پرخاشگری واحدی و همکاران (1387) استفاده شد. آموزش حل مسأله توسط ظفري و همکاران (1401) در 8 جلسه 60 دقیقه ای اجرا شد. نتایج نشان داد که آموزش حل مسئله بر ساماندهی هیجانی مادران دارای فرزند پرخاشگر به میزان 31/0 واحد تأثیر دارد و این روش آموزشی بر کاهش سطح سرکوبی مادران دارای فرزند پرخاشگر به میزان 25/0 واحد تأثیر دارد. همچنین، آموزش حل مسئله بر سبکهای والدگری مادران دارای فرزند پرخاشگر به میزان 28/0 واحد تأثیر دارد . همچنین آموزش حل مسئله بر بهبود سطح انطباق والدینی مادران دارای فرزند پرخاشگر به میزان 32/0 واحد تأثیر دارد.
The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of problem-solving training on cognitive regulation of emotion, parenting styles, and parental acceptance among mothers of aggressive children. This research was conducted using a quasi-experimental method with pre-test - post-test and a control group. The statistical population consisted of all mothers of pre-primary school children in Babolsar who have aggressive behavior according to the preschool aggression questionnaire by Vahidi and colleagues (2008). In this study, the number of sample individuals for each of the experimental and control groups was 17, and a total of 32 individuals were selected according to the research design (quasi-experimental) from volunteers based on inclusion and exclusion criteria and were randomly assigned to the two groups. For data collection, questionnaires on cognitive regulation of emotion by Gross and John (2003), parenting styles by Baumrind (1991), parental acceptance by Porter (1954), and aggression by Vahidi and colleagues (2008) were used. Problem-solving training was conducted by Zafari and colleagues (2022) in 8 sessions of 60 minutes each. The results of the data analysis showed that problem-solving training has an effect of 0.31 units on cognitive regulation of emotion in mothers of aggressive children , and this training method has an effect of 0.25 units on reducing the level of suppression in mothers of aggressive children. Furthermore, problem-solving training affects the parenting styles of mothers of aggressive children by 0.28 units .
بخشش بروجنی، میکائیل.، هاشمی، تورج. و فرج پورنیری، سپیده. (1398). پیش بینی رفتارهای پرخطر بر اساس هم نشینی با همسالان بزهکار, افسردگی و حل مسئله. اعتیاد پژوهی، 13(53)، 235-252.
بوستانی، فاطمه.، برزگر، مجید.، سامانی، سیامک. و سهرابی شگفتی، نادره. (1399). بررسی رابطه مشکلات رفتاری کودکان با خشونت مادران دارای کودکان نقص توجه همراه با بیش فعالی در شهر شیراز. فصلنامه زن و جامعه، 11 (44)، 31-46.
تقوی، پگاه.، محمدپناه اردکان، عذرا.، چوب فروش زاده، آزاده. (1401). آموزش هوش اخلاقی و تاثیر آن بر رفتار نوع دوستی و پرخاشگری کودکان زیر 7 سال. پرستاری کودکان، 8 (4)، 49-40.
تیموریان، سپیده، میرزایی، هوشنگ، پیشیاره، ابراهیم، حسین زاده، سمانه.(1399). تثیر بازی درمانی گروهی بر مشکلات اجتماعی، پرخاشگری و قانون شکنی کودکان شش تا دوازده سال با نقص توجه و بیش فعالی. مجله توانبخشی، 21(3)، 390-405.
دوایی، مهدی.، کاشانی وحید، لیلا. و آجرلو، الهام. (1400). اﺛﺮبخشی آموزش حل مسئله خلاقانه بر مدیریت هیجان و تاب آوری مادران دانش آموزان ﺳﺮآﻣﺪ. تازه های علوم شناختی، ۲۳ (۱)، ۱۰۶-۱۱۵.
ذوالرحیم، رقیه، آزموده، معصومه.(1398). تاثیر بازی درمانی شناختی – رفتاری بر اضطراب اجتماعی و رفتارهای پرخاشگرانه کودکان دبستانی. نشریه سلامت روان کودک، 6(4)، 231-240.
خسروجاوید، مهناز، اصلی پور، عادله، ابراهیمی، طاهره.(1398). تاثیر بازی درمانی گروهی بر رفتارهای پرخاشگرانه و مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی، نشریه سلامت روان کودک، 6(2)، 40-52.
شکوهی یکتا، محسن.، اکبری زردخانه، سعید. و سید حسن طهرانی، محمد. (1397). تأثیر آموزش مبتنی بر روش حل مسئله بر سبکهای فرزندپروری والدین نوجوانان. فصلنامه روانشناسی تحلیلی شناختی، 9 (33)، 82-71.
صیدی، مریم.، افروز، غلامعلی.، کاشانی وحید، لیلا.، ارجمند نیا، علی اکبر. و کاکابرایی، کیوان. (1401). اثربخشی برنامه آموزش حل مسئله بر گستره توجه دانش آموزان با نشانگان داون. فصلنامه سلامت روان کودک، 9 (2)، 36-49.
طیاری کلجاهی، بهرنگ.، پناه، امیر. و آزموده، معصومه. (1401). تأثیر آموزش حل مسئله بر کیفیت زندگی و مسئولیت پذیری دانشجویان علوم پزشکی. تصویر سلامت، 13 (3)، 272-285.
کافی، حکیمه. و منظری توکلی، وحید. (1400). اثربخشی یوگادرمانی بر تنظیم هیجانی و پرخاشگری کودکان دبستانی. روان پرستاری، 9(1 )، 11-18.
کاکابرایی، کیوان.، افروز، غلامعلی. و صیدی، مریم. (1401). اثربخشی برنامه حل مسئله خانواده- محور بر تنظیم هیجان مادران دانش آموزان دارای اختلال اوتیسم. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، 19 (4)، 22-7.
مکرم، فاطمه، کاظمی، رضا، تکلوی، سمیه.(1400). مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های هیجانی- اجتماعی و آموزش حل مسئله اجتماعی بر شایستگی اجتماعی دانش آموزان دختر تک والد دوره دوم متوسطه. علوم روانشناختی، 20(105)، 1651-1666.
نوروزیان، جواد. و طاهر، محبوبه. (1397). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر رفتارهای پرخطر، تنظیم هیجان ها و سازش یافتگی نوجوانان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده علوم انسانی.
یعقوبی دوست، محمود. و عنایت، حلیمه. (1398). بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری والدین با خشونت خانگی نسبت به فرزندان در شهر اهواز. پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 12 (8)، 61-78.
یکانی زاد، امیر. و سلیمان نژاد، اکبر. (1402). اثربخشی آموزش مهارت های حل مسئله بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودتنظیمی دانش آموزان. فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی، 14 (1).
یوسفی، فیروزه.، بختیارپور، سعید.، مکوندی، بهنام. و نادری، فرح. (1400). مقایسه استحکام روانی، انعطاف پذیری شناختی و سلامت روانی در مادران کودکان استثنایی با استرس والدگری بالا و پایین. مطالعات ناتوانی، 11 (1)، 8-1.
Bodden, D. H. M., & Matthijssen, D. (2021). A pilot study examining the effect of acceptance and commitment therapy as parent counseling. Journal of Child and Family Studies, 30(4), 978–988.
EL-Hie, H., Osman, Z., & Rabei, S. (2022). The Effect of Problem- Solving Skills Training Program on Behavioral Problems among Children with Conduct Disorder. Helwan International Journal for Nursing Research and Pratctice, 1 (2), 60- 71.
English, T., & Eldesouky, L. (2020). We're not alone: Understanding the social consequences of intrinsic emotion regulation. Emotion, 20(1), 43–47
Fidan, B., & Bulut Serin, N. (2021). An examination of the relationship between anger, aggression, and problem-solving skills in secondary school students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 11(63), 577-590.
Funderburk, J. S., Dollar, K. M., King, P. R., Pomerantz, A. S., Bernstein, L., Aspnes, A., Tenhula, W., & Wray, L. O. (2021). Problem-solving training for VA integrated primary care providers: Real-world outcomes. Professional Psychology: Research and Practice, 52(1), 58–66
Gallarin, M., Torres-Gomez, B., & Alonso-Arbiol, I. (2021). Aggressiveness in Adopted and Non-Adopted Teens: The Role of Parenting, Attachment Security, and Gender. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 20-34.
Güss, C. D., & Starker, U. (2023). The Influence of Emotion and Emotion Regulation on Complex Problem-Solving Performance. Systems, 11(6), 276
Gutiérrez-Cobo, M. J., Megías-Robles, A., Gómez-Leal, R., Cabello, R., & Fernández-Berrocal, P. (2023). Emotion regulation strategies and aggression in youngsters: The mediating role of negative affect. Heliyon, 9(3), e14048
Hambrick, D. Z., Burgoyne, A. P., & Altmann, E. M. (2020). Problem-solving and intelligence. In R. J. Sternberg (Ed.), The Cambridge handbook of intelligence (pp. 553–579). Cambridge University Press.
Hamid, Z., & Ahmad Shah, Sh. (2018). Exploratory study of perceived parenting style and perceived stress among adolescents. International journal of academic research in education and review, 4 (6), 174- 181.
Imran, S., & Aziz, F. (2019). Secondary School Students’ Perceived Parenting Style and Students Emotional Reactivity. Journal of Research and Reflections in Education, 12 (2), 252- 264.
Kho, C., Main, A., & Rote, W. M. (2022). Maternal psychological control and mother–adolescent conflict discussion quality: Different perceptions are key. Journal of Family Psychology, 36(6), 896–906.
Krause, K. R., Courtney, D. B., Chan, B. W. C., Bonato, S., Aitken, M., Relihan, J., Prebeg, M., Darnay, K., Hawke, L. D., Watson, P., & Szatmari, P. (2021). Problem-solving training as an active ingredient of treatment for youth depression: A scoping review and exploratory meta-analysis. BMC Psychiatry, 21, Article 397
Lau, E. Y. H., & Williams, K. (2022). Emotional regulation in mothers and fathers and relations to aggression in Hong Kong preschool children. Child Psychiatry and Human Development, 53(4), 797–807.
Lestari, T., & Qowi, H., Kusbiantoro, D., & Harmiardillah, S. (2022). Correlation between parental verbal violence behaviour and the aggressiveness of adolescents. Gaceta médica de Caracas. 130. S1119-S1125.
Lin, X., Yang, W., Xie, W., & Li, H. (2023). The integrative role of science problem-solving skills on parenting styles and parental involvement in young children. Front. Psychology, (14), 10-23.
Lorijn, S. J., Engels, M. C., Huisman, M., & Veenstra, R. (2022). Long-term effects of acceptance and rejection by parents and peers on educational attainment: A study from pre-adolescence to early adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 51(3), 540–555.
Mohamed, H., & Abo Elkiat, M. (2020). Problem-solving skills and its relationship to parenting styles among adolescents. International Journal of Advanced Psychiatric Nursing, 2(2), 49-55
Rohner, R. P., & Khaleque, A. (2018). Testing central postulates of parental acceptance- rejection theory (PARTheory): A meta-analysis of cross cultural studies. Journal of Family Theory and Review, 1, 61-96.
Rohner, R. P., & Melendez-Rhodes, T. (2019). Perceived parental acceptance−rejection mediates or moderates the relation between corporal punishment and psychological adjustment: Comment on Gershoff et al. (2018). American Psychologist, 74(4), 500–502
Rosenkrantz, D. E., Rostosky, S. S., Toland, M. D., & Dueber, D. M. (2020). Parental Acceptance Scale (PAS) [Database record]. APA PsycTests.
Southward, M. W., Sauer-Zavala, S., & Cheavens, J. S. (2021). Specifying the mechanisms and targets of emotion regulation: A translational framework from affective science to psychological treatment. Clinical Psychology: Science and Practice, 28(2), 168–182
Thompson, R. A. (2017). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the society for research in child development, 59 (2‐3), 25-52.
Yuan, H. B., Williams, B. A., Fang, J. B., & Pang, D. (2019). The relationship between self-directed learning readiness and problem solving in Chinese baccalaureate nursing student. Nurse Educ Today, 32(4), 427-31.
Zeringue, M. M., Erath, S. A., & El-Sheikh, M. (2021). Exposure to peer aggression and adolescent sleep problems: Moderation by parental acceptance. Journal of Family Psychology, 35(7), 897–905.
Zhang, Y., Chen, Ch., Teng, Zh., & Guo, Ch. (2021). Parenting Style and Cyber-Aggression in Chinese Youth: The Role of Moral Disengagement and Moral Identity. Front. Psychol, (19), 1-8
Zhu, Q., Cheong, Y., Wang, C., & Tong, J. (2021). The impact of maternal and paternal parenting styles and parental involvement on chinese adolescents’ academic engagement and burnout. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues. Advance online publication.