شناسایی ابعاد و مؤلفه های توانمندسازی در توسعه شایستگی های حرفه ای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشطاهره رحیمی 1 , مجتبی معظمی 2 , حسینعلی جاهد 3
1 - گروه مدیریت آموزشی،واحد بین الملل کیش،دانشگاه آزاد اسلامی،جزیره کیش،ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران
3 - دانشیار ،گروه مدیریت آموزشی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران
کلید واژه: توانمندسازی, شایستگی اخلاقی, شایستگی حرفه ای.,
چکیده مقاله :
هدف: امروزه در سازمانها موضوع توانمندسازی یکی از مباحث بسیار مهم بوده و برای افزایش کیفیت و بهروری نیروی انسانی اجتناب‌ناپذیر است. لذا، هدف از پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه های توانمندسازی در توسعه شایستگیهای حرفه ای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی بود.
روش: پژوهش از نظر طرح، جزو پژوهشهای توصیفی است که از روش پیمایشی به منظور اعتباریابی الگوی مذکور استفاده گردید. جامعه آماری شامل مدیران مدارس دورۀ ابتدایی شهر تهران به تعداد 1500 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تعداد 306 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. در این مطالعه ابزار از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که پایایی با استفاده از ضریب آلفاي كرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیهوتحلیل داده ها نیز از روش معادلات ساختاري از نرم‌افزارهای SPSS22 استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که ابعاد و مؤلفه های شناسایی شده به میزان زیادی قابل اعتمادند؛ بنابراین میزان اعتبار مولفه های حاصل شده در این پژوهش مورد تائید قرار گرفت. همچنین نشان داد هر 14 مؤلفه دارای رتبه یکسانی نبوده و از لحاظ اهمیت در سطوح مختلفی قرار دارند به طوریکه مؤلفه های مهارتهای مدیریتی و ویژگی‌های فردی دارای بیشترین اهمیت و بعد از آن مؤلفه رهبری اهمیت دوم را دارد ولی مؤلفه های تصمیم‌گیری، عوامل سازمانی، شایستگی کسب وکار، شایستگی کارآفرینی و همکاری دارای کمترین اهمیت میباشند.
نتیجهگیری: میتوان گفت برنامه ریزان نظام آموزش و پرورش می‌توانند برای توسعه شایستگیهای حرفه ای و اخلاقی مدیران مدارس در جهت افزایش مهارتهای معلمان از نتایج این پژوهش استفاده نمایند.
purpose: Nowadays, empowerment is one of the most important topics in organizations and it is inevitable to increase the quality and efficiency of human resources. Therefore, the purpose of this research was to identify and validate the dimensions and components of empowerment in the development of professional and ethical competencies of managers. The purpose of this research was to identify the dimensions and components of empowerment in the development of professional and ethical competencies of managers.
Methods: In terms of design, the research is one of the quantitative researches. that the survey method was used in order to validate the mentioned model. The statistical population included 1500 primary school principals in Tehran. Using Cochran's formula and random cluster sampling method, the number of 306 people was determined as the sample size. In this study, a researcher-made questionnaire was used as a tool. Reliability was calculated using Cronbach's alpha coefficient of 0.870. Data analysis was done using structural equation method using SPSS22 software.
Findings: The results showed that the identified dimensions and components are highly reliable; Therefore, the validity of the components obtained in this research was confirmed. It also showed that all 14 components do not have the same rank and are at different levels in terms of importance, so that the components of management skills and individual characteristics are the most important, followed by the leadership component, but the decision-making components Organizational factors, business competence, entrepreneurial competence and cooperation have the least importance.
Conclusion: It can be said that the planners of the education system can use the results of this research to develop teachers' professional and moral competencies in order to increase their skills.
آسترکی، سمانه، مهرداد، حسین، قبادیان، مسلم. (1401). شناسایی مولفه¬های مدل شایستگی¬های حرفه¬ای مدیران آموزشی (مورد مطالعه: دوره متوسطه دوم استان لرستان). فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 16(2): 134-109.
احسانی افراکتی، سمیرا؛ ضامنی، فرشیدهو صالحی، محمد. (1397). ارائه مدل شایستگی اخلاقی با رویکرد اسلامی در دانشگاه¬هاي آزاد استان مازندران، پژوهش در نظام¬هاي آموزشی، 12(97): 1258-1235.
پورکریمی، جواد، عزیزی، مهدی، فرزانه، محمد، کردی، الهام. (1394). شایستگیهای حرفهای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران: تحلیلی بر شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب. فصلنامه نوآوری-های آموزشی، 11(1): 98-77.
تقی¬پور، آذر، قاسمی¬زاد، علیرضا و معتمد، حمیدرضا. (1401). شناسایی شایستگیهای حرفهای مدیران آموزشی مدارس متوسطه استان بوشهر، پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، 14(3): 281-255.
جعفری¬راد، علی، زاهدبابلان، عادل، مرادی، مسعود و ثمری، عیسی. (1398). طراحی الگوی مفهومی توسعه¬ی شایستگی مدیران مدارس متوسطه، نظریه¬ای داده بنیاد، فصلنامه¬ مطالعات توسعه¬ی اجتماعی- فرهنگی، 7(4): 188-163.
رمضان¬پناه، ندا، علامه، سيدمحسن، سماواتيان، حسين و قانع¬نيا، مريم. (1398). طراحي الگوي توسعه شايستگي¬هاي مديران عالي و مياني شركت ملي صنايع پتروشيمي ايران، فصلنامه علمي- پژوهشي مديريت منابع انساني در صنعت نفت، 11(44): 94-65.
شریعتی، مسعود، ولیپور، مهدی و نوبخت، امید. (1395). طراحی مدل توانمندسازی کارکنان سازمان فرهنگی (مورد مطالعه سازمان عقیدتی سیاسی ناجا)، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، 13(38): 96-75.
صادقیان قراقیه، سعید، رسولی، رضا، طبرسا، غلامعلی و قربانی، علی. (1399). طراحی مدل توانمندسازی سازمانی بر مبنای حکمرانی خوب: رویکرد کیفی، پژوهش در نظام¬های آموزشی، 14(99): 52-37.
قموشی، زهرا، پورکریمی، جواد، عزتی، میترا. (1398). شایستگی اخلاقی مدیران دانشگاهی: مفاهیم، مؤلفه¬ها و اولویت¬بندی، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 14(45): 134-106.
Canole, M. & Young, M. (2013). Standards for educational leaders: An analysis. Washington, DC.
Fanelli, S., Lanza, G., Enna, C. & Zangrandi, A. (2019). Managerial competences in public organisations: the healthcare professionals’ perspective. BMC Health Services Research, 20(30), 22-40
Jacobs, R.M. (2018). Developing Ethical Competence: Some Considerations Regarding Virtue, Deliberation, Intention, and Guilt. Public Integrity, 1-13.
Pohling, R., Bzdok, D., Eigenstetter, M., Stumpf, S. & Strobel, A. (2016). What is Ethical Competence? The Role of Empathy, Personal Values, and the Five- Factor Model of Personality in Ethical Decision-Making. Journal of usiness Ethics, 1-26.
Shek, D.T.L. & Zhu, X. (2019). Reciprocal Relationships Between Moral Competence and Externalizing Behavior in Junior Secondary Students: A Longitudinal Study in Hong Kong. https://doi.org/10.3389/fpsyg. 2019.00528.
Wen, J., Huang, S. & Teo, S. (2023). Effect of empowering leadership on work engagement via psychological empowerment: Moderation of cultural orientation. Journal of Hospitality and Tourism Management, 54(20), 88-97.
Yadav, R., Prakash, C. & Dalal, A. (2023). Empowering leadership and innovative work behavior: Mediating effect of psychological mpowerment, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), ISSN 2309-8619, Journal Education Society, Pakistan (JESPK), Lahore, 17(1), 1-20.
Young, T. L. (2016). A qualitative phenomenological study of managers to reduce conflict between flight attendants after a merger (Doctoral dissertation, University of Phoenix).
فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هجدهم، شماره 1، بهار 1403 صص 197-179 |
شناسایی ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی در توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی
طاهره رحیمی،1 مجتبی معظمی2، حسینعلی جاهد3
چکیده:
هدف: امروزه در سازمانها موضوع توانمندسازی یکی از مباحث بسیار مهم بوده و برای افزایش کیفیت و بهروری نیروی انسانی اجتناب‌ناپذیر است. لذا، هدف از پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی در توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی بود.
روش: پژوهش از نظر طرح، جزو پژوهشهای توصیفی است که از روش پیمایشی بهمنظور اعتباریابی الگوی مذکور استفاده گردید. جامعه آماری شامل مدیران مدارس دورۀ ابتدایی شهر تهران به تعداد 1500 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفی خوشهای تعداد 306 نفر بهعنوان حجم نمونه تعیین شد. در این مطالعه ابزار از پرسشنامه محققساخته استفاده شده است که پایایی با استفاده از ضریب آلفاي كرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها نیز از روش معادلات ساختاري از نرم‌افزارهای SPSS22 استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که ابعاد و مؤلفههای شناساییشده به میزان زیادی قابل اعتمادند؛ بنابراین میزان اعتبار مولفههای حاصل شده در این پژوهش مورد تائید قرار گرفت. همچنین نشان داد هر 14 مؤلفه دارای رتبه یکسانی نبوده و از لحاظ اهمیت در سطوح مختلفی قرار دارند بهطوریکه مؤلفههای مهارتهای مدیریتی و ویژگی‌های فردی دارای بیشترین اهمیت و بعد از آن مؤلفه رهبری اهمیت دوم را دارد ولی مؤلفههای تصمیم‌گیری، عوامل سازمانی، شایستگی کسبوکار، شایستگی کارآفرینی و همکاری دارای کمترین اهمیت میباشند.
نتیجهگیری: میتوان گفت برنامه ریزان نظام آموزش و پرورش می‌توانند برای توسعه شایستگیهای حرفه ای و اخلاقی مدیران مدارس در جهت افزایش مهارتهای معلمان از نتایج این پژوهش استفاده نمایند.
کلیدواژه‌ها: توانمندسازی، شایستگی اخلاقی، شایستگیحرفهای.
پذیرش مقاله: 6/7/ 1403 دریافت مقاله: 26/4/1403
مقدمه
انتصاب مدیران آموزشی بدون آمادهسازیهای حرفهای تخصصی و بدون توجه به استانداردهای حرفهای بیشتر به یک قمار شبیه است؛ قماری که بازنده اصلی آن بدون شک کودکان و دانشآموزان خواهند بود. مدیران نیز در بسیاری از موارد اذعان کردهاند که آموزشهای ارائهشده در دانشگاهها، آنها را برای رهبری مدرسه آماده نکرده است. بنابراین نگرانی دیگری که وجود دارد این است که نقشها و مهارتهای مدیران مدارس که در برنامههای آمادهسازی بر آن تأکید میشود، خاص عصر صنعتی بوده و پاسخگوی چالشها و پیچیدگیهای مدارس عصر حاضر نمیباشند (جعفریراد و همکاران، 1398). در این راستا شايستگي مبنايي براي برنامهريزي و توسعه همه فعاليتهاي مديريت منابع انساني فراهم ميكند، بهعلاوه به ارتباط بين اهداف استراتژيك شركت و نيازهاي آن كمك نموده و به سازمان يك زبان مشترك ميدهد كه ميتواند در بحث برنامهريزي عملكرد، انتخاب، توسعه و پيشرفت مورد استفاده قرار گيرد. اگر سازمان بخواهد تعيين كند چطور مديران را براي ارتقا به سطح بالاتر آماده كند، بايد درك درستي از شايستگيهاي مديران داشته باشد. بهطور معمول اين كار از طريق ارزيابي شايستگيهاي مديران و مقايسه آن با شايستگيهاي مورد نياز براي آنها صورت ميگيرد. اين كار مبنايي براي طرحريزي فعاليتهاي توسعهاي ميباشد (رمضانپناه و همکاران، 1398).
شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس با توجه به تأثیر آن بر عملکرد و کیفیت آموزشی آنان از اهمیت خاصی برخوردار بوده و غفلت از آن و نادیده انگاشتن آن میتواند به رسالت خطیر مدارس و سیستم آموزشی آسیبهای غیرقابل جبرانی وارد سازد. با توجه به اهمیت شایستگیهاي حرفهاي و اخلاقی مدیران در بهبود کیفیت خدمت، سازمانها تلاش میکنند که مدیران خود را بهمنظور ارائه خدمات با کیفیتر، توانمند سازند و سطح شایستگی حرفهاي و اخلاقی آنان را در عمل ارتقا بخشند (رحیمی، 1398). شایستگی حرفهاي مدیران در کارآمد بودن مدیران و درنتیجه تحقق اهداف مدرسه و نظام آموزش و پرورش نقش اساسی دارند. توسعهی شایستگیهای حرفهاي مدیریتی منافع بیشماری را برای سازمانها به همراه دارد و این باور هنوز هم پابرجا است. درواقع رهبری و مدیریت آموزشی بهعنوان یکی از عوامل مهم بهبود و اثربخشی مدارس و به تبع آن آموزشوپرورش کارآمد شناخته شده است. پژوهشها بهطور گستردهای نشان دادهاند که مدارس موفق، مدارسی هستند که بهوسیلهی رهبران موفق هدایت میشوند. نقش ضروری و مهم مدیران مدارس در طول تغییرات بنیادی و آشفته و چالشهایی که مدارس با آن روبهرو هستند، پیچیدگی بیشتری پیدا کرده و دشوارتر شده است (جعفریراد و همکاران، 1398). شایستگی اخلاقی برای مدیران در مدارس حائز اهمیت است. شایستگی اخلاقی میتواند بهعنوان حساسیت مدیران به مباحث اخلاقی در ساختار سازمان، که توسط اقدامات و قضاوت اخلاقی دنبال میشود، درک شود. بنابراین سازمانها نیاز شدیدی به مدیران و به تبع آن مدیران با شایستگی اخلاقی بالا دارند (پولینگ و همکاران،4 2015).
از طرفی مدیران مدارس مسئول ایجاد روابط و محیط سازمانی برای آموزش و یادگیری هستند، آنها باید بتوانند در محیط کار خود به اقتضای موقعیت،اصول، یافتههای علمی و مهارتهای فنی را هنرمندانه و با رعایت موازین حرفهای و اخلاقی بهکار بندند و بتوانند مشکلات را حل کنند و اهداف را محقق سازند. شایستگیهای حرفهای و اخلاقی، مرکزیت مدیریت مدارس است و به مدیران مدارس کمک میکند تا ارزشها را خلق و نهادینه کنند. هر مدیر دارای یک فلسفه مشخص و دیدگاه است. همه مدیران دارای یک برنامه، یک سلسله باورها و اعتقادات، پیشنهادات، ارزشها و موضوعاتی هستند که آرزو میکنند آنها را پیاده سازند. شیوه رفتار مدیر میتواند بر ادراکات، انتظارات، نگرشها، رفتار و انگیزش معلمان و کارکنان مدارس بهعنوان منابع انسانی ارزشمند نظام تأثیر بگذارد و بهتبع آن بازده و اثربخشی آن را متأثر سازد (احسانیافراکتی، ضامنی و صالحی، 1397).
مدیران توانمند، سرمایههای بیپایان یک سازمان هستند و تعالی هر سازمانی نیز درگر بهرهگیری از دانش، مهارت و بصیرت افراد توانمند است. هدایت فکری نیاز به درک صحیح از ساختارهای قدرت در سطح نهادی و نحوة اجرای مأموریتها در بستر نظامها و تعاملات روزمرة رسمی و غیررسمی مرتبط با کار دارد. به دلیل این پیچیدگی شناختی و عمق و ژرفنای اثرگذاری، بدون یک ساختار توانمندساز نیرومند، رسیدن به این مهم، امری بعید و غریب مینماید. پیداست که مدیریت مدارس از سهم بسیار مهمی در ارتقای این توانایی برخوردار است. مدیر مدرسه با ایجاد گفتمانهای فکری، ساختاری و فرهنگی میتواند فضا را برای رشد و بالندگی کارکنان فراهم سازد(شریعتی، ولی پور و نوبخت، 1395).
بنابراین ازآنجاکه مدیران کارآمد بهعنوان یکی از شاخص برتر در مقایسه سازمانها، به حساب میآید. طوریکه اگر در سازمانی مدیران توانمند و متعهد وجود داشته باشد، غیبت، تأخیر و جابجایی، کاهش خواهد یافت. حکمرانی خوب در حرکت سازمان بهسوی توانمندسازی دخیل هست. چراکه دارای یک سری پارادایم است که میتواند در توانمندسازی تغییرات ایجاد کند (صادقیان قراقیه، رسولی، طبرسا و قربانی، 1399). با نگاهی سیستمی به آموزشوپرورش حال حاضر در ایران، میتوان اذعان داشت که مسایل و معضلات این سازمان دوچندان است. از یک طرف هنوز مدیران مدارس در ایران بدون ضوابط حرفهای و علمی انتخاب میشوند و از معلمی به مدیریت میرسند؛ از طرف دیگر استانداردهای حرفهای منسجمی برای آمادهسازی و توسعهی حرفهای آنان وجود ندارد، همچنین شواهد و قراین حا کی از آن است که تعیین ضوابط انتخاب و انتصاب مدیران و تصویب آن در شورای عالی آموزشوپرورش بیشتر بر دیدگاهها و تجارب شخصی کارشناسان و اعضاء شورا متکی بوده تا دادههای پژوهشی و مطالعات تطبیقی (جعفریراد و همکاران، 1398).
آسترکی، مهرداد و قبادیان (1401) پژوهشی تحت عنوان شناسایی مؤلفههای مدل شایستگیهای حرفهای مدیران آموزشی با استفاده از روش کیفی و جامعه آماری شامل مدیران دوره متوسطه دوم استان لرستان انجام دادند. نتایج نشان داد که مهمترین مولفه شایستگی حرفهای در بین مدیران آموزشی دوره متوسطه دوم نظارت و راهنمایی، مدیریت دانش، ارزشیابی، تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، اخلاق حرفهای، خلاقیت و نوآوری، مهارت ارتباطی، مهارت مذاکره، سواد اطلاعاتی، کاربرد فناوری‌های نوین در تدریس، مهارت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، پژوهشمداری، انجام پژوهشهای علمی و کاربردی، آشنایی با روش‌ها و فنون تدریس و تشویق کارکنان به تدریس اثربخش میباشد. تقیپور، قاسمیزاد و معتمد (1401) پژوهشی تحت عنوان شناسایی شایستگیهای حرفهای مدیران آموزشی مدارس متوسطه انجام با استفاده از روش کیفی و جامعه آماری شامل مدیران مدارس متوسطه استان بوشهر انجام دادند. نتایج نشان داد که 109 مضمون پایه، 16 مضمون فراگیر و 5 مضمون سازمان‌دهنده شامل شایستگیهای مدیریتی، شایستگیهای رفتاری، شایستگیهای مهارتی، شایستگیهای شناختی و شایستگیهای عاطفی به‌دست‌آمد. یافتههای بخش کمی پژوهش نیز نشان داد که براساس شاخص‌های برازش به‌دست‌آمده، الگوی روابط بین مؤلفهها و عوامل مربوط به آنها، برازش مناسب داشتند.
قموشی، پورکریمی و عزتی (1398) پژوهشی تحت عنوان شایستگی اخلاقی مدیران دانشگاهی: مفاهیم، مؤلفهها و اولویتبندی با استفاده از روش پیمایشی و جامعه آماری تمام کارکنان دانشگاه تهران انجام دادند. نتایج نشان داد که میانگین رتبهبندی مؤلفههای شایستگی اخلاقی، تفاوت معناداری دارد و مؤلفه شایستگی اخلاقی نسبت به خدا و نسبت به شغل بالاترین رتبه را به دست آوردند. پورکریمی، عزیزی، فرزانه و کردی (1394) پژوهشی تحت عنوان شایستگیهای حرفهای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران: تحلیلی بر شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب انجام دادند. نتایج نشان داد که مؤلفههایی چون برنامهزیری، سازماندهی، مدیریت منابع انسانی، ارتباطات، رهبري، تصميمگیری، کار تیمی، نظارت و ارزیابی، فناوري اطلاعات و ارتباطات، اخلاق حرفهاي، ویژگیهاي روانشناختی و شایستگی علمی (آموزشی و پژوهشی) ارائه کردند. و نشان دادند بین وضعیت موجود و مطلوب شایستگیهای حرفهای مدیران گروه‌های آموزشی تفاوت معنی‌داری با هم دارند. همچنین تعیین اولویت مؤلفههای شایستگیهای حرفهای مدیران گروه‌های آموزشی میتوان گفت بیشترین شایستگی بهترتیب مربوط به مؤلفههای تصمیم‌گیری، ارتباطات و رهبری و کمترین شایستگی مربوط به مؤلفه شایستگی روانشناختی میباشد.
ون، هوانگ، تئو5(2023) پژوهشی تحت عنوان تأثیر توانمندسازی مدیران بر درگیری کاری از طریق توانمندسازی روانشناختی: تعدیل جهتگیری فرهنگی در چین انجام دادند. نتایج نشان داد که توانمندسازی مدیران با تعهد کاری و توانمندسازی روانی همبستگی مثبت دارد. توانمندسازی روانشناختی تا حدی رابطه بین توانمندسازی مدیران و مشارکت کاری را واسطه میکند. کارکنان خط مقدم هتلهای چینی بهطور کلی یک جهتگیری فاصله کمتوان و جهتگیری جمعی بالا در محل کار را درک میکردند. جهتگیری فاصله قدرت تنها تعدیلکننده اثر توانمندسازی مدیران بر توانمندسازی روانشناختی بود. مشارکتهای نظری و عملی مورد بحث قرار میگیرد. یاداو، پراکاش و دلال6 (2023) پژوهشی تحت عنوان توانمندسازی رهبری و رفتار کاری نوآورانه: اثر میانجی توانمندسازی روانی مدیران در بلژیک انجام دادند. نتایج نشان داد که توانمندسازی رهبری بر رفتار نوآورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. اثر میانجی توانمندسازی روانشناختی بین رهبری توانمندساز و رفتار کاری نوآورانه نیز معنادار و مثبت بود. یافتههای این مطالعه جهتگیریهای مفیدی را به ذینفعان در چارچوببندی سیاستها برای تقویت رفتار کاری نوآورانه کارکنان خود برای موفقیت مؤسسه ارائه میدهد.
فانلی، لانزا، آنا و زنگراندی7 (2021) پژوهشی تحت عنوان شایستگیهای حرفهای مدیریتی در سازمانهای دولتی: دیدگاه متخصصان مراقبتهای بهداشتی طولی در مدیران سازمانهای دولتی مراقبتهای بهداشتی در ایتالیا انجام دادند. نتایج نشان داد که مدیران و متخصصان دیدگاه مشترکی در مورد اینکه شایستگیهای حرفهای مدیریتی ویژه سازمانهای مراقبتهای بهداشتی چگونه باید باشد، دارند. شایستگیهای اصلی عبارتند از: ارزیابی کیفیت براساس نتایج. افزایش شایستگیهای حرفهای؛ برنامهنویسی مبتنی بر مدیریت فرآیند؛ ارزیابی هزینه پروژه؛ سبک ارتباط غیررسمی؛ و رهبری مشارکتی است. شک و زو8 (2019) پژوهشی تحت عنوان روابط متقابل بین شایستگی اخلاقی و رفتار بیرونی در دانشآموزان متوسطه اول: یک مطالعه طولی در دانشآموزان متوسطه اول در هنگکنگ انجام دادند. نتایج نشان داد که مدل اثرات متقابل به بهترین وجه با دادهها مطابقت دارد و از روابط علّی متقابل بین شایستگی اخلاقی و اقدامات رفتاری بیرونی حمایت میکند. به طور خاص، سطح بالاتری از شایستگی اخلاقی بهطور معنی‌داری سطح پایین‌تری از بزهکاری و قصد رفتاری مشکل‌زا را در طول زمان پیش‌بینی کرد. ژاکوب9 (2018) پژوهشی تحت عنوان توسعه شایستگی اخلاقی: برخی ملاحظات در مورد فضیلت، مشورت، قصد و گناه با استفاده از روش پیمایشی و جامعه آماری شامل مدیران مراکز آموزشی در مکزیک انجام دادند. نتایج نشان داد که براي بهبود شایستگی اخلاقی مدیران باید به عوامل مختلفی توجه ویژه داشت. این عوامل شامل ارزشهاي فردي و فرهنگ سازمانی است. از طرف دیگر، مؤلفههاي اصلی شایستگی اخلاقی در مدیران را میتوان شامل گرایش به فضیلت، منزل طلبی، برقراري عدالت و سازگاري و انعطافپذیري دانست.
در بحث آموزش و محیط آموزشی، شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران از اهمیت بیشتری نسبت بهسایر سازمانها برخوردار است زیرا مشتریان مدارس، دانشآموزانی هستند که درحال تکامل شخصیت و تثبیت ارزشهای شخصی و اجتماعی میباشند. ازآنجا که دانشآموزان امروز آیندهسازان جامعه خویش هستند، لازم است اهتمام ویژهای به آن شود و دستاندرکاران سیستم تعلیموتربیت از میان افرادی انتخاب شوند که علاوه بر شایستگیها و صلاحیتهای تخصصی، دارای شایستگیهای اخلاق مناسبی باشند که این مؤلفه درنهایت باعث تعهد میشود. در این حالت، یک مدیر آموزشی تمام تلاش خود را صرف حرفه خویش میکند تا اهداف سیستم آموزشی بهطور کامل محقق شود. یکی از وظایف اصلی و حیاتی مدیران سازمانها توجه به سرمایههای انسانی سازمان از طریق بهکارگیری سازوکارهای اثربخشی آموزش و توانمندی کارکنان است زیرا داشتن کارکنان ورزیده یکی از مهمترین عوامل در میزان کارایی و کارآمدی سازمان بهشمار میآید. دوران تحصیل در مدارس و دانشگاهها بهعنوان مبنای تربیت و آموزش دانش و معلومات عمومی و اختصاصی است که افراد را برای ورود به اجتماع و خدمت موثر را آماده میسازد ولی افرادی که به استخدام سازمان در میآیند علاوه بر این معلومات به دانش و مهارتهایی نیز برای توانمندی و انجام شایسته وظایف محوله نیاز دارند این آموزشها به کارکنان کمک میکند تا نقش فعال و مؤثرتری در نیل به اهداف سازمان ایفا کنند.
نتایج این پژوهش میتواند با توجه به شرایط فعلی کشور که به مدیران شایسته، اخلاقمدار و کارآمد دارد در انتصاب و همچنین تربیت مدیران آموزشی شایسته مورد استفاده قرارگیرد. این امر تا آنجا اهمیت دارد که طبق دیدگاه یکی از نظریه‌پردازان ازجمله راههای تعیین میزان تحقق موفقیت‌آمیز اهداف مدرسه توجه به مهارتها شایستگیها و عملکرد مدیران واحد آموزشی است. ضرورت بهكارگيري مديريت توانمند را ميتوان ناشي از وظايف و مسئوليتهاي راهبردي آنها براي مدارس دانست. درونزائي در تربيت و بهكارگيري مدیران حرفهاي از يكسو و شناسايي شايستگيها و توانمنديهاي مديران موردنياز در هريك از پستهاي حرفهاي مدارس از سوي ديگر، ضرورت توجه به تدوين راهبردي توسعه مدیران را در شرايط كنوني دوچندان ميكند. با عنایت به آنچه بیان شد، مطالعه حاضر با هدف بررسی توانمندسازی در توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مقطع ابتدایی صورت گرفت.
سوالات تحقیق
1) ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی در توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی اخلاقی مدیران مدارس ابتدايي چگونه است؟
2) سهم هریک از ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی بهمنظور توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی کدامند؟
روش تحقیق
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری ( شرکت کنندگان در پژوهش ) شامل کلیهی مدیران مدارس دولیتی و غیر دولتی دورۀ ابتدایی شهر تهران به تعداد 1500 نفر بود. که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفی طبقهای تعداد 306 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد.که آمار آنها به تفکیک برای مدارس دولتی 181 نفر و مدارس غیردولتی 125 نفر میباشد. روش جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای، و ابزار ابه کار رفنه در چمع آوری اطلاعات ،پرسشنامه محققساخته استفاده شده است. با استفاده از روش همسوسازی، اعتبار دادهها مورد تایید قرار گرفته و سپس پرسشنامه اعتباریابی آماده شد واعتبار شناساییشده در زمینه شایستگیهای حرفه ای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی بود. سپس تعیین روایی پرسشنامه تحقیق حاضربه دو روش 1. صوری و 2. محتوایی انجام شد. در روش صوری، پرسشنامه در اختیار گروهی از خبرگان قرار گرفت و در روش محتوایی محاسبات مربوط به ضرایب AVE و CR مربوط به روایی گویههای پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. ضریب پایایی با استفاده از آزمون آلفاي كرونباخ 870/0 صدم محاسبه شد. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از روش مدل‌يابي معادلات ساختاري از نرم‌افزارهای SPSS22 استفاده شده است. در جدول(1) میزان آلفای کرونباخ ابعاد مدل ارایه شده است.
جدول 1. میزان آلفای کرونباخ متغیرهای پرسشنامه
ردیف | ابعاد مدل | میزان آلفای کرونباخ |
1 | فنی | 0.770 |
2 | انسانی | 0.765 |
3 | ادراکی | 0.751 |
4 | ارتیاطی | 0.870 |
5 | مهارت کار تیمی | 0.815 |
6 | مهارت ابتکاری | 0.769 |
7 | ویژگی‌های فردی | 0.758 |
8 | مهارتهای مدیریتی | 0.720 |
9 | عوامل سازمانی | 0.770 |
10 | شایستگی کارآفرینی | 0.790 |
11 | شایستگی کسب و کار | 0.805 |
12 | رهبری | 0.870 |
13 | تصمیم‌گیری | 0.814 |
14 | همکاری | 0.740 |
15 | کل پرسشنامه | 870/0 |
برای جمعآوری دادههای مورد نیاز برای طراحی مدل توانمندسازی، به منظور توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی، بایستی با بهرهگیری از پرسشنامه، ابعاد آنها را از حالت کیفی به کمی تبدیل نمائیم و این کار را پرسشنامه انجام خواهد داد. برای انتخاب یک مدل مناسب، و کاربردی جهت طراحی مدل توانمندسازی، به منظور توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی، پژوهشهای انجام گرفته در خصوص موضوع تحقیق، بررسی گردید و چارچوبهای ارائه شده توسط ویجایانتی، آسبری، سانتوسو و پوروانتو (2021)، سوسان (2020)، بابلان (2019)، نینلاوان (2019) واگنر (2017)، پژوهشی سرت و همکاران (2015)، گودهاری و همکاران (2014)، چینگ و همکاران (2014)، شیخی و همکاران (1395)، بابایی و همکاران (1395)، چگینی و همکاران (1394) و حسینی و همکاران (1392)، مناسب تشخیص دادهشد. ابعاد تحقیقات مذکور، بهمنظور ارائه مدل پیشنهادی با یکدیگر ادغام گردیدند. بعد از انجام مرحله کیفی تحقیق و اعمال نتایج حاصل از روش تحلیل مضمون بر روی مدل اولیه پیشنهادی، برای تعیین ابعاد هر یک از متغیرها و گویههای هر یک از ابعاد، در طراحی پرسشنامه بر اساس مدل ثانویه، از تحقیقات مذکور و پرسشنامههای بسته که بر اساس این تحقیقات؛ ارائه گردید، بهره گرفته شد و در نهایت پرسشنامه بخش کمی، ارائه گردید. این پرسشنامه شامل دو بخش میباشد:
الف) سؤالات عمومی: شامل اطلاعات دموگرافیک آزمودنی شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات و سابقه خدمت، سمت شغلی و نوع استخدام آزمودنیها خواهد بود.
ب) سوالات تخصصی: شامل 71 گویه در مورد سنجش وضعیت هر یک از متغیرها و ابعاد مدل تحقیق، بر طبق مدل ثانویه ارائه شده میباشد. در بخش کمی این پژوهش از مقیاس درجه بندی عددی با اعداد 1- 10 از کمترین تا بیشترین ارزش در نظر سنجی شرکت کنندگان در پژوهش استفاده شده است گویه ها در جدول (2) تعداد و شماره گویههای مربوط به هر یک از بعدها در پرسشنامه پژوهش مشخص گردیده است.
جدول 2. ابعاد و تعداد گویههای پرسشنامه بخش کمی
بخش | ابعاد | شماره گویه |
شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران | ویژگی‌های فردی | 8-1 |
مهارتهای مدیریتی | 14-9 | |
عوامل سازمانی | 17-15 | |
شایستگی کارآفرینی | 24-18 | |
شایستگی کسب و کار | 29-25 | |
رهبری | 34-30 | |
تصمیم‌گیری | 37-35 | |
همکاری | 41-38 | |
توانمندسازی مدیران | فنی | 49-42 |
انسانی | 55-50 | |
ادراکی | 58-56 | |
ارتباطی | 64-59 | |
مهارت کار تیمی | 68-65 | |
مهارت ابتکاری | 71-69 |
یافته‌ها
سوال اول: ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی بهمنظور توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی کدامند؟
در جدول (3)، علاوه بر تعداد سؤالات مطرح‌شده براي هريک از متغيرهای پژوهش، آمارهای توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و واریانس مربوط به هريک از متغيرهای تحقیق نیز بیان شده است.
جدول 3. آمار توصیفی متغیرهای پژوهش
ابعاد | شماره گویه | میانگین | انحراف استاندارد | واریانس | |
شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران | ویژگی‌های فردی | 8-1 | 7.89 | 0.690 | 0.411 |
مهارتهای مدیریتی | 14-9 | 8.21 | 0.659 | 0.429 | |
عوامل سازمانی | 17-15 | 7.20 | 0.640 | 0.402 | |
شایستگی کارآفرینی | 24-18 | 7.40 | 0.618 | 0.401 | |
شایستگی کسب وکار | 29-25 | 7.85 | 0.619 | 0.413 | |
رهبری | 34-30 | 7.96 | 0.620 | 0.420 | |
تصمیم‌گیری | 37-35 | 8.02 | 0.700 | 0.400 | |
همکاری | 41-38 | 8.59 | 0.721 | 0.509 | |
توانمندسازی مدیران | فنی | 49-42 | 7.39 | 0.659 | 0.405 |
انسانی | 55-50 | 7.22 | 0.618 | 0.400 | |
ادراکی | 58-56 | 7.84 | 0.619 | 0.409 | |
ارتباطی | 64-59 | 7.99 | 0.620 | 0.410 | |
مهارت کار تیمی | 68-65 | 8.09 | 0.615 | 0.409 | |
مهارت ابتکاری | 71-69 | 7.29 | 0.490 | 0.405 |
سوال دوم: سهم هریک از ابعاد و مؤلفههای توانمندسازی بهمنظور توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی کدامند؟
برای پاسخ به سوال فوق، از آزمون فریدمن استفاده گردید که نتایج آن در جداول (4) نشان داده شده است. در این آزمون، مشخص میشود هریک از مولفه‌ها و شاخص‌ها، دارای چه ترتیب اهمیتی نسبت به بقیه هستند.
جدول4. نتایج آزمون فريدمن (میانگین رتبههای ابعاد شایستگیهای حرفهای و اخلاقی)
ابعاد | میانگین رتبه |
مهارتهای مدیریتی | 52/4 |
ویژگی‌های فردی | 42/4 |
رهبری | 91/3 |
تصمیم‌گیری | 84/3 |
عوامل سازمانی | 69/3 |
شایستگی کسب و کار | 50/3 |
شایستگی کارآفرینی | 39/3 |
همکاری | 21/3 |
جدول5. نتايج آزمون فريدمن (نتیجه معناداری)
کای دو | در جه آزادی | معناداری | میزان خطا |
967/71 | 5 | 000/0 | 0.05 |
نتايج آزمون فریدمن داراي دو خروجي است. خروجی اول آماری توصیفی است که میانگین رتبه هر متغیر را نشان میدهد. هرچقدر میانگین رتبهها بزرگتر باشد، اهمیت آن متغیر بیشتر است. خروجی دوم جدول (5) بهترتیب دادههای هر متغیر، مقدار آماره کای دو، درجه آزادی و معناداری را ارائه میکند (مؤمنی، 1386). به دلیل اینکه معناداری کمتر از آستانه 05/0 است، فرض 0H رد شده و ادعای یکسان بودن میانگین رتبههای متغیرها پذیرفته نمیشود. همانطور که از جداول فوق مشخص است، از نظر اولویت بندی ابعاد شایستگیهای حرفهای و اخلاقی بهترتیب زیر میباشد:
1) مهارتهای مدیریتی 2) ویژگی‌های فردی 3) رهبری 4) تصمیم‌گیری 5) عوامل سازمانی 6) شایستگی کسبوکار 7) شایستگی کارآفرینی 8) و همکاری میباشد.
جدول6. نتایج آزمون فريدمن (میانگین رتبههای ابعاد توانمندسازی مدیران)
ابعاد | میانگین رتبه |
انسانی | 69/4 |
ادراکی | 51/4 |
فنی | 40/4 |
ارتیاطی | 21/4 |
مهارت کار تیمی | 90/3 |
مهارت ابتکاری | 84/3 |
شکل1. مدل نهایی توانمندسازی، توسعه شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی
بحث و نتیجهگیری
آنچه در ابتدا اهمیت دارد بررسی میزان اعتبار مؤلفههای بدست آمده میباشد که باتوجه به نتایج محاسبه براساس نتايج آزمون فریدمن در جدول (2 و 3)، که میانگین رتبههای هر مؤلفه را نشان میدهد، با توجه به معنادار شدن این آزمون، هر 14 مؤلفه دارای رتبه یکسانی نبوده و از لحاظ اهمیت در سطوح مختلفی قرار دارند بهطوریکه مؤلفههای 1) مهارتهای مدیریتی 2) ویژگی‌های فردی 3) رهبری 4) تصمیم‌گیری 5) عوامل سازمانی 6) شایستگی کسبوکار 7) شایستگی کارآفرینی 8) همکاری میباشد. همچنین مهارتهاي توانمندسازی شش بعد بشرح: 1. فنی، 2. انسانی، 3. ادراکی، 4. ارتیاطی، 5. مهارت کار تیمی، 6. مهارت ابتکاری بود که از نظر اولویتبندی مطابق با نتایج آزمون فریدمن شامل 1) انسانی 2) ادراکی 3) فنی 4) ارتیاطی 5) مهارت کار تیمی 6) مهارت ابتکاری میباشد. یافتههای حاصل درمقایسه با یافتههای پژوهشی آسترکی، مهرداد و قبادیان (1401)، پورکریمی، عزیزی، فرزانه و کردی، (1394)، یاداو، پراکاش و دلال (2023)، فانلی، لانزا، آنا و زنگراندی (2021) و ژاکوب (2018) نتایج یکسانی داشته است.
نتایج این پژوهش نشان داد بین مؤلفهها و ابعاد شایستگیهای حرفهای و اخلاقی مدیران مدارس ابتدایی با رویکرد توانمندسازی اثر مثبت و معنيداري وجود دارد. یافتههای حاصل در مقایسه با یافتههای پژوهشی تقیپور، قاسمیزاد و معتمد (1401)، قموشی، پورکریمی و عزتی (1398)، ون، هوانگ، تئو (2023) و شک و زو (2019) نتایج یکسانی داشته است.
در تبیین یافتههای فوق باید گفت مدارس ابتدایی در راستای تحقق این مقولات گامبهگام و بهتدریج با توجه به یک نقشه راه و برنامه استراتژیک درازمدت عمل نمایند و بهمنظور جامهعمل پوشاندن آن تدوین یک برنامه عملیاتی ضرورت دارد. داشتن رویکرد پارادایمی با نگاه بومی و منطقهای نیز به تحقق آن کمک میکند. البته این دو متغیر ازجمله متغیرهای بر خطی نیستند لذا در حوزه علوم رفتاری از این دست مقولات ارتباط دوری با هم دارند شایستگي مدیران ارتباط مستقیم با توانمند سازی آنها دارد در برخی موارد به اقتضا در جای دیگر ممکن با توجه به متغیر مهارتهاي حرفهاي به شکل غیرمستقیم نیز بر رفتار شهروندی سازمان تاثیر داشته باشد در پارهای از موارد در برخی مفاهیم این دو متغیر ممکن رابطه همپوشانی نیز بر قرار باشد.
فرايند توانمندسازي مديران را نميتوان به شكل يك فرايند منظم درنظر گرفت كه از قبل برنامة مشخص براي آن تنظيم شده و در همهجا نيز صادق باشد؛ چراكه بسياري از مديران در موقعيتهاي متفاوت مديريت ميكنند و همة آنها را نميتوان بهگونهاي يكسان پرورش داد. علاوهبراين، اگر مديران در شرايط گوناگون عكسالعمل ساده و يكساني نشان دهند، نميتوانند بقاء داشته باشند.
در این خصوص یونسکو10(2012) نیز تأکید دارد که شایستگیها مدلی را فراهم میکنند تا مدیران بتوانند دانشها، ویژگیها و تجارب و مهارتهای خود را برای تعیین نقاط قوت و زمینههایی که به توسعهی حرفهای نیاز دارند، مشخص کنند. همچنین یانگ11(2016) معتقد است اجرای مدل شایستگی مدیران مدارس، پیامدهای مهمی برای معلمان و رهبران آموزشی دارد؛ موجب توسعهی حرفهای معلمان و مدیران مدارس خواهد بود. کانول و یونگ12(2013) معتقدند که پیامد اصلی تدوین و بهروزرسانی شایستگیهای مدیران مدارس، افزایش محسوس انتظارات عملکردی از رهبران آموزشی و افزایش یادگیری دانشآموزان میباشد.
البته باید اذعان نمود از آنجا که شایستگی اخلاقی زمینه و بستر لازم برای بروز قابلیت انجام دادن و استفاده از دانش مهارتها و نگرشهایی که در مجموعهای شغلی حرفهای برای منابع انسانی در دانشگاه یکپارچه شدهاند را فراهم میسازد سبب میگردد آموزشهای منابع انسانی سمتوسوی حرفهای بهتری پیدا کرده و در پی آن کیفیت آن بهبود یابد. از طرفی باید درنظر داشت شایستگی اخلاقی توانایی منابع انسانی در مواجهه با مشکلات اخلاقی از طریق تفکر و اقدام به شیوهای که اجباری برای انجام تعلقات اخلاقی یا واکنشهای خودکار وجود نداشته باشد را فراهم میسازد و این تعلقات اخلاقی سبب استفاده بهتر منابع انسانی از آموزشهای برگزار شده درون مدارس میگردد زیرا در این دورههای آموزشی منابع انسانی به شیوه تفکر سیستماتیک و نقادانه شرکت کرده و همه ارزشها، اصول علایق احساسات، وظایف، نیازها و باورها را مورد ملاحظه قرار میدهند.
در تفسیر انتقادی نتایج پژوهش و بستر کاربرد آن میتوان گفت در نظام کنونی تربیت و بهکارگیری مدیران در سازمانهای آموزشی کشور، هرچند ادعای شایستهسالاری و حرفهایگری بهنحو فراگیری درحال پذیرش است، اما بین پذیرش عقلانی و اجرای آن در عمل، فاصله بسیاری وجود دارد، زیرا هنوز نگرشها و ارزشهای اجتماعی و سازمانی در آموزش کشور رویکرد سنتی و غیرحرفهای دارد. این درحالیاست که مدیریت در نظریههای علمی جدید مقولهای تخصصی و حرفهای است. از اینرو، عدم وجود شرایط مناسب برای توسعه حرفهای مدیران آموزشی موجب عدم استفاده از ظرفیت‌ها و استعدادهای آنان می شود. علاوه براین حضور مدیران حرفهای در سازمانهای آموزشی موجب ارتقای فرهنگ کاری میشود. درواقع سازمانهای آموزشی امروز نیازمند رویکرد مدیریت حرفهای هستند و این هدف با حضور توسعه حرفهای مدیران و پیادهسازی این نوع مدیریت تسهیل میشود. پیشنهاد میشود توانمندسازی به منظور توسعه شایستگی های مدیران برای مدیران سایر مقاطع نیز مورد مقایسه قرار گیرد. پیشنهاد میشود مدل ارایه شده با روش‌های پژوهشی دیگر همچون رویکرد پدیدارشناسانه و تحقیق تئوری زمینه ای مورد بررسی عمیق قرار گرفته و نتایج به دست آمده با این مدل مقایسه شود.
منابع
احسانی افراکتی، سمیرا؛ ضامنی، فرشیدهو صالحی، محمد. (1397). ارائه مدل شایستگی اخلاقی با رویکرد اسلامی در دانشگاههاي آزاد استان مازندران، پژوهش در نظامهاي آموزشی، 12(97): 1258-1235.
پورکریمی، جواد، عزیزی، مهدی، فرزانه، محمد، کردی، الهام. (1394). شایستگیهای حرفهای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه تهران: تحلیلی بر شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 11(1): 98-77.
تقیپور، آذر، قاسمیزاد، علیرضا و معتمد، حمیدرضا. (1401). شناسایی شایستگیهای حرفهای مدیران آموزشی مدارس متوسطه استان بوشهر، پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، 14(3): 281-255.
جعفریراد، علی، زاهدبابلان، عادل، مرادی، مسعود و ثمری، عیسی. (1398). طراحی الگوی مفهومی توسعهی شایستگی مدیران مدارس متوسطه، نظریهای داده بنیاد، فصلنامه مطالعات توسعهی اجتماعی- فرهنگی، 7(4): 188-163.
رمضانپناه، ندا، علامه، سيدمحسن، سماواتيان، حسين و قانعنيا، مريم. (1398). طراحي الگوي توسعه شايستگيهاي مديران عالي و مياني شركت ملي صنايع پتروشيمي ايران، فصلنامه علمي- پژوهشي مديريت منابع انساني در صنعت نفت، 11(44): 94-65.
شریعتی، مسعود، ولیپور، مهدی و نوبخت، امید. (1395). طراحی مدل توانمندسازی کارکنان سازمان فرهنگی (مورد مطالعه سازمان عقیدتی سیاسی ناجا)، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، 13(38): 96-75.
صادقیان قراقیه، سعید، رسولی، رضا، طبرسا، غلامعلی و قربانی، علی. (1399). طراحی مدل توانمندسازی سازمانی بر مبنای حکمرانی خوب: رویکرد کیفی، پژوهش در نظامهای آموزشی، 14(99): 52-37.
قموشی، زهرا، پورکریمی، جواد، عزتی، میترا. (1398). شایستگی اخلاقی مدیران دانشگاهی: مفاهیم، مؤلفهها و اولویتبندی، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 14(45): 134-106.
Canole, M. & Young, M. (2013). Standards for educational leaders: An analysis. Washington, DC.
Fanelli, S., Lanza, G., Enna, C. & Zangrandi, A. (2019). Managerial competences in public organisations: the healthcare professionals’ perspective. BMC Health Services Research, 20(30), 22-40
Jacobs, R.M. (2018). Developing Ethical Competence: Some Considerations Regarding Virtue, Deliberation, Intention, and Guilt. Public Integrity, 1-13.
Pohling, R., Bzdok, D., Eigenstetter, M., Stumpf, S. & Strobel, A. (2016). What is Ethical Competence? The Role of Empathy, Personal Values, and the Five- Factor Model of Personality in Ethical Decision-Making. Journal of usiness Ethics, 1-26.
Shek, D.T.L. & Zhu, X. (2019). Reciprocal Relationships Between Moral Competence and Externalizing Behavior in Junior Secondary Students: A Longitudinal Study in Hong Kong. https://doi.org/10.3389/fpsyg. 2019.00528.
Wen, J., Huang, S. & Teo, S. (2023). Effect of empowering leadership on work engagement via psychological empowerment: Moderation of cultural orientation. Journal of Hospitality and Tourism Management, 54(20), 88-97.
Yadav, R., Prakash, C. & Dalal, A. (2023). Empowering leadership and innovative work behavior: Mediating effect of psychological mpowerment, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), ISSN 2309-8619, Journal Education Society, Pakistan (JESPK), Lahore, 17(1), 1-20.
Young, T. L. (2016). A qualitative phenomenological study of managers to reduce conflict between flight attendants after a merger (Doctoral dissertation, University of Phoenix).
[1] - گروه مدیریت آموزشی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران. tr.farhang@gmail.com
[2] - استادیار، گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). M_moazzamiii@yahoo.com
[3] - دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. jahediau@gmail.com
[4] . Pohling, Bzdok, Eigenstetter, Stumpf & Strobel
[5] - Wen, Huang & Teo
[6] - Yadav, Prakash & Dalal
[7] - Fanelli, Lanza, Enna & Zangrandi
[8] - Shek & Zhu
[9] - Jacob
[10] . UNESCO
[11] . Young
[12] . Canole & Young
Identifying the dimensions and components of empowerment in the development of professional and ethical competencies
Tahereh Rahimi,1 Mojtaba Moazzami2, Hossein Ali Jahid3
Abstract:
purpose: Nowadays, empowerment is one of the most important topics in organizations and it is inevitable to increase the quality and efficiency of human resources. Therefore, the purpose of this research was to identify and validate the dimensions and components of empowerment in the development of professional and ethical competencies of managers. The purpose of this research was to identify the dimensions and components of empowerment in the development of professional and ethical competencies of managers.
Methods: In terms of design, the research is one of the quantitative researches. that the survey method was used in order to validate the mentioned model. The statistical population included 1500 primary school principals in Tehran. Using Cochran's formula and random cluster sampling method, the number of 306 people was determined as the sample size. In this study, a researcher-made questionnaire was used as a tool. Reliability was calculated using Cronbach's alpha coefficient of 0.870. Data analysis was done using structural equation method using SPSS22 software.
Findings: The results showed that the identified dimensions and components are highly reliable; Therefore, the validity of the components obtained in this research was confirmed. It also showed that all 14 components do not have the same rank and are at different levels in terms of importance, so that the components of management skills and individual characteristics are the most important, followed by the leadership component, but the decision-making components Organizational factors, business competence, entrepreneurial competence and cooperation have the least importance.
Conclusion: It can be said that the planners of the education system can use the results of this research to develop teachers' professional and moral competencies in order to increase their skills.
Keywords: Empowerment, moral competence, professional competence.
[1] . Department of Educational Management, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran. tr.farhang@gmail.com
[2] . Assistant Professor, Department of Higher Education Management, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. M_moazzamiii@yahoo.com
[3] . Associate Professor, Department of Educational Management, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. jahediau@gmail.com.