اثر فساد بر شمول مالی (کاربرد رهیافت گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی)

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

فرزاد رحیم زاده ¹ (استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)
سیامک شکوهی فرد ² (پسادکتری اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام‌نور، صندوق پستی 4697- 19395، تهران، ایران)
هاتف حاضری نیری ³ (دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/09/04 تاریخ پذیرش : 1401/03/15 تاریخ انتشار : 1401/03/30

کلید واژه: G01, ایران, فساد, کشورهای منتخب سازمان همکاری اسلامی, طبقه‌بندی JEL:.D73, رهیافت گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی (SGMM), C21 واژگان کلیدی: شمول مالی,

چکیده مقاله :

هدف این مقاله بررسی تاثیر فساد بر شمول مالی در ایران و کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی طی دوره زمانی 2005-‌ 2020 است. بدین‌منظور، از سه متغیر برای سنجش شمول مالی استفاده شد و به تناسب آن، سه مدل جداگانه برآورد گردید. نتایج برآورد مدل با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی نشان داد، در سطح معناداری 5 درصد، مقدارِ باوقفه شمول مالی، سطح تولید ناخالص داخلی سرانه و آموزش بر شمول مالی، تاثیر مثبت و معناداری دارند. هم‌چنین، تاثیر فساد بر شمول مالی، منفی و معنادار است. در سطح معناداری 5 درصد، تاثیر گسترش کاربران اینترنتی و مشترکان تلفن همراه، بر شمول مالی مثبت و معنادار بوده و بالا بودن سهم زنان از کل جمعیت بر شمول مالی، تاثیر منفی و معناداری دارد. براساس نتایج، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران با کاهش انحصارات وسیع، از بین بردن ساختار رانتی، بالا بردن کیفیت قوانین و ایجاد شفافیت گسترده، سطح فساد کشورهای منتخب را کاهش و شمول مالی را افزایش دهند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this article is to investigate the effect of corruption on financial inclusion in Iran and selected member countries of the Organization of Islamic Cooperation during the period 2005- 2020. For this purpose, three variables have been used to measure financial inclusion and three separate models were estimated. The results of model estimation using the System Generalized Method of Moments (SGMM) showed that at a significant level of 5%, lagged financial inclusion, the level of per capita GDP and education have a positive and significant effect on financial inclusion. Also, the impact of corruption on financial inclusion is negative and significant. At a significance level of 5%, the expansion of Internet users and mobile subscribers has a positive and significant effect on financial inclusion. The high share of women in the total population has a significant and negative effect on financial inclusion. Based on the results, it is suggested that policymakers reduce the level of corruption and increase financial inclusion by reducing wide monopolies, eliminating the rent, improving the quality of regulations and creating widespread transparency.

منابع و مأخذ:

• جواهری، بختیار، احمدزاده، خالد، شاه‌ویسی، حمیرا (1399). بررسی تأثیر کیفیت نهادها بر توسعه مالی کشورهای درحال‌توسعه، فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 7 (4): 270-251.


• حیدری، حسن، علی‌نژاد، رقیه، محسنی‌زنوزی، سیدجمال‌الدین، جهانگیرزاده، جواد (1393). بررسی رابطه بین فساد اداری و رشد اقتصادی: مشاهداتی از کشورهای گروه دی هشت، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 14 (55): 183-157.


• خداپرست مشهدی، مهدی، فلاحی، محمدعلی، رجب‌زاده مغانی، ناهید (1395). بررسی نقش کیفیت نهادی بر توسعه مالی در کشورهای منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی، اقتصاد پولی مالی، 23 (11): 45 -26.


• سپهردوست، حمید، ابراهیم نسب، سمانه (1395). اثر کنترل فساد اداری- مالی بر توسعه مالی بازار بیمه عمر، پژوهشنامه بیمه (صنعت بیمه)، 31 (1): 101-81.


• شقاقی‌شهری، وحید، واحد رسولی، شیرین، طیاری، مریم (1395). ارزیابی اثرات بازدارنده فساد مالی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حوزه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 4 (14): 46-27.


• کازرونی، علیرضا، اصغرپور، حسین، نفیسی‌مقدم، مریم (1399). بررسی اثر ثبات سیاسی و دموکراسی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی: رویکرد پانل پویا (SYS-GMM)، فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 10 (39): 74 -55.


• کریمی‌پتانلار، سعید، بابازاده، محمد، حمیدی، نعیمه (1391). اثر فساد مالی بر ترکیب مخارج دولت: مطالعه موردی کشورهای منتخب درحال توسعه، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی- ایرانی)، 12 (46): 156-141.


• Bell, C., Gorin, D., & Hogarth, J. M. (2018). Does financial education affect soldiers’ and financial behavior? Terre Haute, IN: Networks Financial Institute, Indiana State University.


• Ben Ali, M.S., & Sassi, S. (2016). The corruption-inflation nexus: evidence from developed and developing countries. Journal of Macroeconomics, 16 (1): 125–144.


• Blundel, R., & Bond, S. (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations. The Review of Economic Studies, 58 (2): 1-8.


• Bruhn, M., & Love, I. (2014). The real impact of improved access to finance: Evidence from Mexico. Journal of Finance, 69 (3): 1347-1376.


• Burgess, R., & Pande, R. (2005). Do rural banks matter? Evidence from the Indian social banking experiment. American Economic Review, 95 (3): 780-795.


• Chu, L., Phuong Nguyen, M., & Truong. (2019). Determinants of financial inclusion: New evidence from panel data analysis. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3308044.


• Cooray, A., & Dzhumashev, R. (2018). The effect of corruption on labour market outcomes. Economic Modelling, 74 (C): 207-218.


• Cooray, A., & Schneider, F. (2016). Does corruption promote emigration? An empirical. Journal of Population Economics, 29 (1): 293- 310.


• Dabbous, A., & Nassereddine, A. (2019). The impact of ICT on financial inclusion: Evidence from Arab countries. International Journal of Services and Standards, 12 (3- 4): 309- 331.


• David, O. O., Oluseyi, A. S., & Emmanuel, A. (2018). Empirical analysis of the determinants of financial inclusion in Nigeria: 1990- 2016. Journal of Finance and Economics, 6 (1): 19-25.


• Demirguc-Kunt, A., & Klapper, L. (2012). Measuring financial inclusion: The global findex database. Washington, DC: World Bank.


• Diniz, E., Birochi, R., & Pozzebon, M. (2011). Triggers and barriers to financial inclusion: The use of ICT-based branchless banking in an amazon county. Electronic Commerce Research and Applications,11 (5): 484- 494.


• Ellis, J., Smith, J., & White, R. (2019). Corruption and corporate innovation. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 55 (7): 2124-2149.


• Evans, O., & Adeoye, B. (2016). Determinants of financial inclusion in Africa: A dynamic panel data approach. University of Mauritius Research Journal, 22: 1-23.


• Eze, G., & Markjackson. (2020). Cashless policy and financial inclusion in Nigeria. Journal of Economics and Finance, 11 (1): 14- 22.


• Florien L. F. & Zins A. (2020). Regional foreign banks and financial inclusion: Evidence from Africa. Economic Modelling, 84 (C): 102-116.


• Han, R., & Melecky, M. (2013). Financial inclusion for financial stability: Access to bank deposits and the growth of deposits in the Global Financial Crisis. Policy Research Working Paper Series6577, the World Bank.


• Le, A- T., & Doan, A- T. (2020). Corruption and financial fragility of small and medium enterprises: International evidence. Journal of Multinational Financial Management, 57 (C): 1-49.


• Le, T- H., Chuc, A. T., & Taghizadeh-Hesary, F. (2019). Financial inclusion and its impact on financial efficiency and sustainability: Empirical evidence from Asia. Borsa Istanbul Review, 19 (4): 310–322.


• Porta, R. L., de‐ Silanes, F.L., Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1998). Law and Finance. Journal of Political Economy, 106 (6): 1113-1155.


• Sivula, I. (2015). What drives corruption and how corruption impacts business formation? A case study of Ukraine in a prospect of cross- country analysis. Master’s Thesis, Prof. Mark Schelker, ass. Simon Berset Chair of Public Finance, University of Fribourg.


• Swamy, V. (2014). Financial Inclusion, Gender Dimension, and Economic Impact on Poor Households. World Development, Elsevier, 56 (C): 1-15.


• Tanzi, V. (1998). Corruption around the world: Causes, consequences, scope, and cures. International Monetary fund, 45 (4): 559-594.


• Transparency International. (2018). Corruption perceptions index. http://www. transparency.org/cpi2014/results.


• Transparency International. (2020). Corruption perceptions index; Global Corruption Barometer. http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/gcb.


• United Nations Development Programs. (2008). Corruption and development. https://www.undp.org/.


• Worl Bank (2017). Financialinclusion. https://www.worldbank.org.


• Worl Bank (2018). Financialinclusion. https://www.worldbank.org.


• Worl Bank (2020). Financialinclusion. https://www.worldbank.org.


• Zakharov, N. (2019). Does corruption hinder investment? Evidence from Russian regions. European Journal of Political Economy, 56 (C): 39-61.