اثر هزینه‌های نسبی سلامت بر نابرابری درآمد در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی (رهیافت چندک تابلویی)
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
محمد عاملی
1
,
منیژه هادی نژاد
2
*
,
ابوالفضل غیاثوند
3
1 - دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ، گروه اقتصاد، تهران ، ایران
3 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی ، گروه اقتصاد، تهران ، ایران
کلید واژه: هزینه‌های نسبی سلامت, نابرابری درآمد, چندک تابلویی,
چکیده مقاله :
امروزه یکی از دغدغه‌ها و چالش های اصلی پیش روی نظام‌های سلامت در سراسر دنیا، افزایش و رشد روزافزون هزینه‌های سلامت است. مطالعه حاضر اثر هزینه های نسبی سلامت و امید به زندگی بر نابرابری درآمد را بررسی کرده است. امروزه یکی از چالش‌های پیش‌روی نظام‌های سلامت افزایش روزافزون هزینه‌های آن است. اثر هزینه‌های نسبی سلامت بر نابرابری درآمد با استفاده از ضریب جینی و با رویکرد چندک با استفاده از داده‌های تابلویی سالانه از سال 2000 تا 2022 در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی با درآمد متوسط مورد بررسی قرار گرفت، که نتایج تجربی حاکیست اثر هزینه‌های نسبی سلامت بر نابرابری درآمد در کشورهایی که جزء 50% پایین سطح درآمدی این گروه هستند، بسیار بیشتر از کشورهایی است که در 50% بالای سطح درآمدی قرار دارند؛ هرچند که این امر برای هر دو گروه مثبت و منفی است. اثر امید به زندگی، نرخ مرگ‌ومیر وجمعیت بر نابرابری درآمد نیز منفی است؛ یعنی کشورهایی که در بالاترین سطح درآمدی قرار دارند، اثر متغیرهای امید به زندگی و نرخ مرگ‌ومیر بر نابرابری درآمد بسیار بیشتر از کشورهایی است که در رده‌های پایین‌تر درآمدی قرار دارند؛ ولی برای متغیر جمعیت این امر عکس است. همچنین با توجه به اثر ساختار جمعیت بر نابرابری درآمد لازم است در طراحی و تدوین سیاست‌ها در زمینه سلامت، بهداشت و ساختار جمعیتی به شکلی جدی توجه شود. سیاست‌های بهداشتی، درمانی و بهبود کیفیت زندگی برای بالا بردن امیـد بـه زنـدگی و کاهش نرخ مرگ‌ومیر، سیاست‌های افزایش سرمایه‌گذاری برای کاهش نابرابری درآمد پیگیری شود.
When there is a lot of difference between the income groups of the community, through multiple channels, it may affect the health of the communities and the structure of its costs. The present study examined the effect of relative health and life expectancy costs on income inequality. One of the challenges facing health systems today is the increasing cost of it. The effect of relative health costs on income inequality using the Gini coefficient and with a polynomial approach using annual panel data from 2000 to 2022 was examined in selected countries of the organization of Islamic Cooperation with average income, which experimental results indicate that the effect of relative health costs on income inequality in countries that are among the 50% lower income levels of this group is much higher than in countries that are in the 50% higher income level, although this is positive for both groups and it's negative. The effect of life expectancy, death rate and population on income inequality is also negative, meaning that countries with the highest income levels have a much higher effect of life expectancy variables and death rates on income inequality than countries with lower income ranks, but this is the opposite for the population variable. Also, given the effect of population structure on income inequality, it is necessary to pay serious attention to the design and drafting of policies in the field of Health, Health and demographic structure.
احمدی، علی‌اکبر، رستمی نیا، محمد اسماعیل، و غیبی، علیرضا (1395). اثر توسعه مالی بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب درحال‌توسعه و کشورهای توسعه‌یافته با روش گشتاورهای تعمیم‌یافته. فصلنامه اقتصاد مالی، سال دهم، 32-15. dor: 0.1001.1.25383833.1395.10.36.2.2
2) امین رشتی، نارسیس و اصغری، لیلا (1390). بررسی نقش هزینه‌های سلامت بر توزیع درآمد در ایران. فصلنامه اقتصاد مالی، 16(5)، 160-135. dor: 20.1001.1.25383833.1390.5.16.6
3) انصاری سامانی، حبیب، ابو نوری، اسمعیل، کشاورز، هادی، و زارع، ابراهیم (1396). تصمیمات توزیعی و ترجیحات اجتماعی: استخراج منحنی لورنز پیشنهادی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه مازندران). اقتصاد تطبیقی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1، 31-1.
4) بذرافکن، اشکان، گشتاسبی پور، ابراهیم، کایدخورده، علی‌اصغر، و فقهی، حمیده (1398). بررسی اثر مخارج سلامت بر ضریب جینی (نابرابری درآمدی) در ایران. چهارمین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
5) جمال شرق، سعید، خسروی نژاد، علی‌اکبر، گرائی نژاد، غلامرضا، و میرزائی نژاد، محمدرضا (1400). بررسی اثر عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در مناطق شهری استان‌های ایران: رویکرد پانل کوانتایل. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 8(2)،
238-207. doi: JR_ATE-8-2_008 6) حسینی، سید شمس‌الدین، و قبادی، نسرین (1397). تحلیلی بر چگونگی تحولات توزیع درآمد در ایران مبتنی بر شاخص‌های منتخب، (1380-1393). فصلنامه اقتصاد مالی، 43(12)، 106-75.dor:
20.1001.1.25383833.1397.12.43.4.2 7) راغفر، حسین، زرگری، نیلوفر، و سنگری مهذب، کبری (1392). اندازه‌گیری نابرابری در هزینه‌های سلامت در ایران. مجله پژوهشی حکیم،16(2)، 89-97.
8) رجبي، احسان، اخوان خرازيان، رويا (1400). بررسي رابطه پوياي بين انتشار دي‌اکسيد کربن، مخارج سلامت و رشد اقتصادي کشورهاي اسلامي، نشريه فرهنگ و ارتقاي سلامت فرهنگستان علوم پزشكي، دوره پنجم، شماره سوم: 374-369.
9) روغنی، شیدا، هراتی، جواد، و نیکو قدم، مسعود (1395). بررسی تأثیر نابرابری درآمد بر کیفیت محیط‌زیست و سلامت در ایران و مجموعه‌ای از کشور‌ها با سطوح درآمدی مختلف. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی گرایش علوم اقتصادی، دانشگاه بجنورد.
10) شعبانی، حامد، رضایتمند، محمدرضا و محمدی فرزانه (1398). عوامل مؤثر بر هزینه‌های سلامت در ایران و کشورهای عضو سند چشم‌انداز 1404، مجله مدیریت اطلاعات سلامت، سال شانزدهم، شماره اول: 23-18.dor/10.22122/him.v16i1.3818
11) صفر زاده، سیما (1400). تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و انرژی‌های تجدیدپذیر بر هزینه‌های بهداشت و سلامت با تأکید بر درجه باز بودن اقتصادی در کشورهای درحال‌توسعه. اولین کنفرانس مدیریت، مهندسی صنایع، حسابداری و اقتصاد.
12) طیبی، سعید (1402). بررسی اثر نابرابری درآمد بر مخارج بهداشتی در ایران، اولین کنفرانس بین‌المللی توانمندی مدیریت، مهندسی صنایع، حسابداری و اقتصاد، بابل.
13) عسگری، حشمت اله، و بادپا، بهروز (1394). اثر مخارج سلامت بخش عمومی و خصوصی بر وضعیت سلامت افراد در ایران. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 23(5)، 46-36.
14) کریمی، کیوان. (1394). تأثیرپذیری توزیع درآمد در ایران از هزینه‌های سلامت.کنفرانس بین‌المللی جهت‌گیری‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز.
15) ماهر، علی، احمدی، علی‌محمد، و شکری جمنانی، آناهیتا (1387). چگونگی روش‌های تأمین منابع مالی نظام سلامت کشورهای منتخب. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 8(1)، 35-1. dor: 20.1001.1.17356768.1387.8.1.1.8
16) محمد زاده، یوسف، و حسن‌زاده، خدیجه (1395). تأثیر خصوصیات اقتصادی- اجتماعی خانوارها و توسعه منطقه‌ای بر روی هزینه‌های بهداشتی و فاجعه‌بار سلامتی. مجله دانش و تندرستی، 11(3)، 16-8. doi: 10.22100/jkh.v11i3.1320 .
17) محمد زاده، یوسف ، تقی زاده، نرگس، و نظریان، علمناز (1396). نابرابری درآمد، فقر و سلامت عمومی. پیاورد سلامت. 234-220.
18) مرادی، فاطمه، جعفری، محمد، و فتاحی شهرام (1400). تأثیر شاخص فلاکت و کنترل فساد بر نابرابری درآمد: با رویکرد کوانتایل. فصلنامه علمي مطالعات اقتصادي كاربردي ايران، 40(10)،
241-179. dor: 20.1001.1.23222530.1400.10.40.8.1 19) همایی راد عنایت اله، حسین صمدی علی (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مخارج سلامت در کشورهای اکو با استفاده از رویکرد بلندمدت داده‌های هیئت‌رئیسه‌ای. دومین گردهمایی عدالت در سلامت از طریق بهینه‌سازی اقتصادی مراقبت از سلامت.
20) Aboubacar, B., & Xu, D. (2017). The impact of health expenditure on the economic growth in
Sub-Saharan Africa. Theoretical Economics Letters, 7(3), 615-622. doi: 10.4236/tel.2017.73046. 21) Acemoglu, D., & Autor, D. (2011). Skills, tasks, and technologies: Implications for employment
and earnings. In Handbook of Labor Economics, 4, 1043-1171. Elsevier. 22) Ahmad, N., Raid, M., Alzyadat, J., & Alhawal, H. (2023). Impact of urbanization and income inequality on life expectancy of male and female in South Asian countries: a moderating role of health expenditures. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-9. doi: 10.1057/s41599-023-
02005-1. 23)
Bhattacharjee, A. J., Shin, K., Subramanian, C., & Swami Nathan, S. (2017), Health care investment and income inequality. Journal of Health Economics, 56, 163–177. doi:
10.1016/j.jhealeco.2017.08.007. 24) De VogliMistry, R. R., Gtnesotto, R. & Cornia, G. A. (2005). Has the relationship between income inequality and life expectancy disappeared? Evidence from Italy and top industrialized countries. Journal of
Epidemiology & Community Health, 59(2), 158–162. doi: 10.1136/jech.2004.020651. 25) Dhrifi, A. (2015). Financial development and the growth-inequality-poverty. Journal of the
Knowledge Economy, 6(4), 1163–1176. doi: 10.1007/s13132-014-0200-0. 26) Feinstein, J. S. (1993). The relationship between socioeconomic status and health: A review of
the literature. The Milbank Quarterly, 71(2), 279–322. doi.org:10.2307/3350401. 27) Grossman, M. (1972). On the concept of health capital and the demand for health. Journal of
Political Economy. 80(2), 223-255. Doi: /10.1086/259880. 28)10,1016 Heathcote, J., Perri, F., & Violante, G. L. (2009). Unequal we stand: An empirical analysis of economic inequality in the United States, 1967–2006. Review of Economic Dynamics, 13(1), 15-51. doi:
.j.red.2009.10.010/ 29) Herzer D., & Nunnenkamp, P. (2015). Income inequality and health: Evidence from developed
and developing countries. Economics, 9(1). doi: 10.5018/economics-ejournal.ja.2015-4. 30) Irvin E., & Oskali E., (2006) Social determinants of health. Translated by Niknam MH. Iran: Vefagh: 5-20
[Book in Persian]. 31)
Koenker R. & Bassett, G. W. (1978), Regression quantiles. Econometrica, 46(1). 33–49. 32) Koenker R. & Hallock, K. (2001), Quantile regression. Journal of Economic Perspectives, 15(4), 143–156.
Doi: 10.1257/jep.15.4.143 33) Kotschy, R. (2022). Health improvements impact income inequality. The Journal of the
Economics of Ageing, 22, 100385. doi:10.1016/j.jeoa.2022.100385 34) ( 3Suppl) Marmot, M.G. (2003). Understanding social inequalities in health. Perspectives in 46 Biology and Medicine,
S9–S23. doi: 10.1353/pbm.2003.0070 35) Ojike, R. O., Ikpe, M., Uwajumogu, N. R., Yuni, D. N., Okwor, S. A., & Enyoghasim, M. O. (2021). Education, Health Spending, and Sustainable Development in Nigeria: Empirical Analysis using an ARDL Bounds Test Approach. African Journal of Business and Economic Research, 16(2), 29. doi: 10.31920/1750-
4562/2021/v16n2a2 36) Ourti, V.T., Doorslaer. V.E. & Koolman, X. (2009). The effect of income growth and inequality on health inequality: Theory and empirical evidence from the European panel. Journal of Health Economics, 28(3), 525–539. doi: 10.1016/j.jhealeco.2008.12.005
37) Pulok, M. H. (2012), Revisiting health and income inequality relationship: evidence from
developing countries. Barcelona Graduate School of Economics. 38) Robert S. A. & House, J.S. (2000). Socioeconomic inequalities in health: Integrating individual, community, and societal-level theory and research. The handbook of social studies in health and
medicine, 115, 35. 39) Standardized World Income Inequality Database (SWIID) (2023). Available at:https://fsolt.org/swiid/ 12698-Mujtaba G, Shahzad SJ H., (2021). Air pollutants, economic growth and public health: implications for sustainable development in OECD countries. Environmental Science and Pollution Research, 28, 10: 12686-
. doi: 10.1007/s11356-020-11212-1. 40) Strulik, H., & Werner, K. (2016). 50 is the new 30 long-run trends of schooling and retirement explained by human aging. Journal of Economic Growth, 21, 165-187. doi: 10.1007/s10887-015-9124-1
41) The Organisation for Economic Co-operation and Development OECD (2017): Preventing Ageing Unequally, Paris: OECD Publishing. Available at: https://data.oecd.org/inequality/income-
inequality.htm 42) Torre, R., & Myrskylä, M. (2011). Income inequality and population health: a panel data analysis on 21 developed countries. Max-Planck-Institut für demografische Forschung, 1-34. doi: 10.4054/MPIDR-WP-2011-
006. 43) Torul, O. (2020). On Health Expenditure and Income Inequality. In Multidimensional Perspectives and Global Analysis of Universal Health Coverage (IGI Global), 117-151. doi: 10.4018/978-
. ch005. 1-7998-2329-2 44) United Nations (2022) Sustainable development goals report (2022).https://
unstats.un.org/sdgs 45) Wang, K.M. & Nguyen Thi, T.B. (2021). Quantile panel-type analysis for income inequality and healthcare expenditure. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 35(1), 1-21. doi:10.1080/1331677X.2021.1948436
46) World Health Organization. (2023). The World Health Report 2000-Health systems: Improving
performance. Available at: https://www.who.int/ 47) World Development Index (WDI). (2023). Available
at:https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators 48) Ye, L., & Zhang, X. (2018). Nonlinear Granger Causality between health care expenditure and economic growth in the OECD and major developing countries. International journal of
environmental research and public health, 15(9), 1953. doi: 10.3390/ijerph15091953.