بررسی مزیت نسبی خرما در استان بوشهر و بررسی بازارهای هدف
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
هادی محمدی محمدی
1
,
شهریار نصابیان
2
,
زینب کررود جهانی
3
1 - استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی، تهران.ایران
2 - دانشیاردانشکده اقتصاد و حسابداری،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی، تهران.ایران
3 - کارشناس ارشد اقتصاد . تهران .ایران
کلید واژه: Q13, ساختار بازار, مزیت نسبی, واژگان کلیدی : خرما, صادرات و تولید, بازارهای هدف طبقه بندی ژل : M31,
چکیده مقاله :
یکی از عوامل مؤثر در تعیین راهبردهای مناسب برونگرایی هر کشور، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صادراتی و داشتن مزیت نسبی در تولید و صادرات کالاهایی خاص است. با توجه به موقعیت و شرایط ممتاز استان بوشهر در تولید خرما، در این مقاله مزیت نسبی صادرات و تولید خرما در این استان با استفاده از شاخص‌های RCA، RSCA، TEI، SAI وLQ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده وجود نوسان‌های زیاد در روند شاخص RCA وRSCA برای استان بوشهر می‌باشد. استان بوشهر و شهرستان‌های تنگستان، دشتستان، دیلم و گناوه دارای مزیت نسبی در تولید خرما بوده‌اند. همچنین با بررسی ساختار بازار صادراتی خرمای ایران و تغییرات آن با دو شاخص نسبت تمرکز و هرفیندال- هیرشمن، افزایش درجه رقابتی در این بازار مشاهده می‌شود, و با استفاده از تکنیک آماری غربال گری، 20 کشور به عنوان مناسب‌ترین بازار هدف جهت صادرات خرمای ایران شناسایی و اولویت بندی گردید Abstract One of the most important factors in determining appropriate externalizing strategies of each country is export capacity and capability, and comparative advantage in production and export of certain goods.Due to the privileged situation in the Bushehr province of date production, this study sought to evaluate the comparative advantage in export an dproduction of date in the Bushehr province and its districts. Using data and information of the Ministry of Agriculture, the Customs, FAOand PC-TAS, the indices RCA‚ RSCA‚ TEI‚ SAI and LQ during the period1995-2009was paid.The results show large fluctuations in RCA and RSCA indices for Bushehr province during the period and mean no particular program for export date ofthis Province. Bushehr Province and districts of Tangestan‚ Dashtestan‚ Deilam and Genaveh have a comparative advantage but districtsof Kangan and Jam lacking advantages in the production of date.Then with concentration ratio and the Herfindahl-Hirschman Index export market structure of date and its changes during the period 2005-2009 studied. Results showed that in that period the competitionin exportmarket for Iran's dateis associated with higher degrees. Finally, using screening techniques20 countries were chosen as the most appropriate target markets and were prioritizedas potential export.
منابع
1- پیراسته، حسین؛کریمى، (1385) ،بررسى مزیت نسبى محصولات زراعى در استان اصفهان ؛فصلنامه اقتصاد کشاورزى و توسعه ؛شماره 53 ؛صفحه هاى 133-144
2- پیری، مهدی؛ محمد رضایی؛ کرباسی (1389) بررسی ساختار بازار و تحلیل بازارهای هدف زردآلوی ایران؛ بررسی های بازرگانی؛ شماره 40.
3- حسینى ،میر عبدالله ؛زورار؛ (1383) ساختار بازار جهانى فرش دستباف و بازارهاى هدف صادراتى ایران ؛فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی ؛شماره 30 ؛114-83
4- حسینى ،میر عبدالله ؛ هومن؛ (1386) مطالعه بازار جهانى خرما و بازارهاى هدف خرماى صادراتى ایران ؛فصلنامه اقتصاد کشاورزى و توسعه ؛شماره 57 ؛(ویژه بازارهاى کشاورزى)
5- سلامى، حبیب؛ پیش بهار؛ (1380) تغییرات الگوى مزیت نسبى محصولات کشاورزى در ایران :تحلیلى کاربردى با استفاده از شاخص هاى مزیت نسبى ابراز شده ؛فصلنامه اقتصاد کشاورزى و توسعه ؛ شماره 34 ؛صفحه هاى 99-67 .
6- عابدین،محمدرضا؛عسگرى؛ (1384) بررسى مزیتهاى نسبى و اولویت بندى بازارهاى هدف عسل صادراتى ایران؛ فصلنامه اقتصاد کشاورزى و توسعه ؛شماره 50.
7- محمد رضایى ،رسول ؛شهبازى؛کاوسى کلاشمى؛خداوردیزاده؛ (1388 (ارزیابى ثبات شاخص هاى مزیت نسبى صادرات و تولید خرماى ایران ؛مجله دانش کشاورزى ؛ جلد 19 ؛ شماره 2
8- الهام پور ،ابراهیم؛ (1382) ؛"بررسی وضعیت تولید و صادرات خرمای ایران " وزارت جهاد کشاورزی؛ موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
9- پور مقیم ،سید جواد (1386) "تجارت بین الملل :نظریه ها و سیاستهاى بازرگانى" ؛چاپ 11 ؛ تهران ؛نشر نى
10- خداداد کاشی،فرهاد: (1377) "ساختار و عملکرد بازار، نظریه و کاربرد آن در بخش صنعت ایران"؛ موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی؛ تهران
11- فتحی، یحیی؛بهمن (1381) "بررسی موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای صادرات ایران در بازارهای هدف"؛ چاپ اول؛ موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی؛ تهران
12- هاشم پور ، محمد(13785) " گنجینه خرما" ؛جلد اول ؛ نشر آموزش کشاورزى ؛ کرج
13- سالواتوره ،دومینیک ؛ (1386)" تجارت بین الملل"ترجمه ارباب ؛تهران؛نشر نى(1995)
14- داوسن،و.ه.و؛(1370)"تولید و مراقبت خرما" ترجمه سند گل؛ سازمان ترویج کشاورزی
15- عباسی، محس(1387) "بررسی مزیت نسبی صادرات محصولات کشاورزی در ایران" پایان نامه کارشناسی ارشد؛ دانشگاه علامه طباطبایی
16- ملکى حیه ، زینب ؛ (1380) "بررسى مزیت نسبى در استان مرکزى با تاکید خاص بر بخش صنعت در سال 1375" پایان نامه کارشناسى ارشد ؛ دانشگاه الزهراء .
17- نوحى تهرانى ،علیرضا (1376) "مزیت نسبى محصولات کشاورزى ایران در مقایسه با گروه کشورهاى منتخب" پایان نامه کارشناسى ارشد ؛دانشگاه اصفهان
18- وزارت جهاد کشاورزى ؛امار نامه ى کشاورزى ایران؛1374-88؛ انتشارات اداره ى کل امار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزى ایران ؛ تهران
19- معاونت طرح و برنامه گمرک ایران، سالنامه آمار بازرگانی خارجی ج.ا.ایران(صادرات )سالهای 1376-88، دفتر آمار و خدمات ماشینی گمرک ج.ا.ایران، تهران
20- Balassa , B , and D. M , Schydlonwsky ( 1969) Effective Tariff ,Domestic Cost of Foreigen Exchange and the EQUILIBRLUM Exchange Rat , Journal of political Economic , Vol 76 , p : 313 –360
21- HE shu-Quan, 2008. On the Dynamics of Trade Patterns : the case of chines Agriculture Sector, The Journal of World Economy. 357, pp.24-33
22- Laursen, k. 1998. Revealed comparative Advantage And The Alternatives As Measures of International Specialization,Paper of Department Of Industrial Economics And Strategic. 30-98.
23- Liesner.H.H. (1958). The European Common Market and British Industry. Economic Journal ,68: 302-319.
24- Warr ٫P.G.and F.J.Wollmen(1996)٫The international demand for Thailand rice export٫Australian National University٫ EconomicRSPAS٫ DepartmentWorkingPapers٫(URL:http://rspas.anu.au/economics/publish/papers/wp1996/9610.pdf).
25- Yeats, A.(1985). On the Appropriate Interpretation of the Revealed Comparative Advantage Index: Implication of the Methodology Based on Industry sector Analysis .WeltwirtschaftlichesArchiv, 121: 61-73.
26- FAO٫Food and Agricultural Organization٫ Database (December٫2008)٫ (on line:http://www.fao.org).
27- IRTP٫IranTradepoint Network٫ Database(December٫2008)٫ (on line:http://www.IRTP.com)
28-ITC.(2003)CD;PC-TAS(Trade Analysis system. Copy right ITC/UNSD.2003-2007)
UN٫International Trade statistics Yearbook٫2009.
29- On line :http://www.wikipedia.com/Agricultural Policy٫Database(April 2011).
30- On line :Http://www.econstats.com