سنجش تبدیل و ارتقای روستاها به شهر در راستای توسعه منطقهای (مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان تبریز)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
اکبر حمیدی
1
,
فاطمه عباسیان
2
,
شاهین علیزاده زنوزی
3
*
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3 - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه: اولویت بندی, شهرستان تبریز, تبدیل روستا به شهر, تکنیک کپ لند,
چکیده مقاله :
امروزه تبدیل روستا به شهر به عنوان یک چالش اساسی در مباحث شهرنشینی و توسعه مطرح بوده و بسیاری از کشورها، خصوصاً کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند. در ایران نیز تبدیل روستا به شهر به عنوان یکی از موضوعات مهم در مباحث توسعه شهری و روستایی مطرح بوده است. چون توسعه این استراتژی تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستاها، توزیع متعادل جمعیت، امکانات و سرمایه، کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ، افزایش مشارکت روستاییان و توسعه اشتغال در روستاییان به طور کلی توسعه پایدار منطقهای را بدنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف الویت‌بندی ارتقاء روستا شهرها در جهت توسعه پایدار منطقهای در شهرستان تبریز در روستاهای بالای 4000 نفر جمعیت (به عنوان نمونههای مورد بررسی) در قالب 24 شاخص انجام شده است. روش تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی - تحلیلی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات و داده ها اسنادی و پیمایشی است. در پردازش و تحلیل داده ها از روش موریس و شاخص مرکزیت برای رتبه بندی روستاها استفاده شده و از تکنیک کپ لند برای تلفیق رتبه های حاصل از این مدل ها و اولویت بندی نهایی روستاهای مستعد ارتقاء به شهر بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تکنیک کپ لند حاکی از این است که روستای مایان سفلی در اولویت اول و الوار سفلی در اولویت آخر جهت ارتقاء به شهر قرار دارند؛ چرا که بررسی وضعیت طبیعی و اقتصادی و کالبدی این روستاها گویای وضعیت مناسب و نامناسب این روستاها می باشد. پیشنهاد می شود در جهت تقویت و بستر سازی تبدیل به شهر، پراکندگی سکونتگاه‌ها و کارکرد اقتصادی آن ها، بازار سکونتگاه و شعاع عملکرد آن، اولویت محلی و منطقهای در استقرار صنایع و توان سکونتگاه روستایی مستعد در تأمین یا برخورداری از این اولویت‌ها، برنامه ریزی شود.
Nowadays, the conversion of villages into cities is considered a major challenge in urbanization and development discussions, and many countries, especially developing ones, are facing this issue. In Iran, the transformation of villages into cities has also been a prominent topic in urban and rural development discussions. This is because the development of this strategy has a significant impact on improving the quality of life in rural areas, promoting balanced distribution of population, facilities, and capital, reducing migration to large cities, and overall sustainable development of regions. The present study aimed to prioritize the development of rural cities with a population of over 4000 (as case studies) in the direction of sustainable regional development in Tabriz, using 24 indicators. The research method was descriptive-analytical in terms of purpose and practicality, relying on documental and exploratory data collection. The MORIS method and centrality index were used to rank villages based on these indicators, and then the KENDAL technique was used to combine the rankings obtained from these models and prioritize the final ranking of villages suitable for promotion to cities. The results indicate that Mayan-e Sofla village is ranked first and Alvar-e Sofla village is ranked last for promotion to city status, due to the assessment of their natural, economic, and physical conditions indicating their suitability or unsuitability.
_||_