ساخت واحدهای پایه مطالعاتی شهری بر مبنای MAUP (مطالعه موردی: منطقه‌بندی دموگرافیک شهر زنجان)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
حسنعلی فرجی سبکبار
1
((دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران))
مرضیه صداقت کیش
2
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.)
علیرضا رحمتی
3
(کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کلید واژه: شاخص‌های جمعیتی, واحدهای پایه مطالعاتی, واحدهای فضایی متغیر, زنجان. ,
چکیده مقاله :
در هر گونه از تحلیل داده های جغرافیایی تعریف واحد پایه برای مطالعه اثرات مستقیم بر نتایج دارد. مسئله اساسی در مطالعات فضایی، ارائه تعریف دقیق از واحدهای فضایی تحت مطالعه می باشد. ضرورت تعریف واحدهای پایه مطالعه از این جهت است که اگر برای مثال رابطه سطح درآمد و میزان ارتکاب به جرم را یک بار در سطح واحدهای همسایگی و بار دیگر در سطح مناطق شهری مورد بررسی قرار دهیم نتایج متفاوتی حاصل خواهد شد. این مشکل از این جهت به وجود می آید که داده های اولیه (برای مثال سرشماری) در سطح بلوک های آماری منتشر می شوند و ما مجبور به ترکیب این داده ها در مقیاس واحد همسایگی یا مناطق شهری یا هر الگوی پایه دیگر برای مطالعه هستیم. از آنجایی که انتخاب این واحدهای پایه قاعده خاصی ندارد و اختیاری است نتایج متفاوتی به دست می آید. در واقع نتایج تحلیل های آماری مستقل از مقیاس واحد پایه مطالعاتی نمی باشد. این مسئله اولین بار توسط جلک و بیل[1] تحت عنوان مسئله واحدهای فضایی متغیر شناسایی شد. هدف از این پژوهش شناسایی واحد پایه فضایی است که پس از ترکیب داده ها در آن واحد، کمترین انحراف نسبت به داده های اولیه داشته باشد. روش تحقیق مقایسه ای تطبیقی می باشد و از لایه های رقومی بلوک های آماری برای انجام تحلیل آماری بهره برداری شده است. در این پژوهش سه واحد پایه بر مبنای شبکه معابر، محلات شهری و الگوی راست گوشه انتخاب و با استفاده از 20 شاخص جمعیتی و پارامترهای مرکزی و پراکندگی و همبستگی تأثیر مسئله واحدهای فضایی متغیر (MAUP) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج گویای این است که واحد پایه راست گوشه کمتر تحت تأثیر MAUP قرار می گیرد.
In any type of geographic data analysis defining the primary unit has direct effect on the results. The key point in spatial studies is the exact definition of areal units. The necessity of defining the basic unit of study is that for instance if once we examine the relationship between income and crime rate in the neighborhood unit and again in the level of urban area, different results will be obtained. This problem originates from the fact that raw data (e.g. census) are shown in the census block format. So we have to aggregate this data into neighborhood units and urban areas or any other basic unit for our study. Since the choice of these basic units does not have any rule and is arbitrary, different results will be obtained. In fact results of statistical analysis are not independent of the scale at which analysis has been done. This problem was first identified by Gehlke and Biehlin as modifiable areal unit problem (MAUP). The purpose of this study is to identify the basic areal units which make the least bias in raw data after data aggregation in the unit. We have applied a comparative research method and layers of census blocks are utilized for statistical analysis. In this article, we have selected three basic units based on urban network, urban locality and fishnet as well as using twenty demographic indicators and measures of central dispersion and correlation to examine the effect of MAUP. The results indicate that rectangular base unit is less affected by the MAUP.
_||_