ارزیابی و اولویت بندی گونه های هنر عمومی در راستای سرزندگی خیابان¬های پیاده محور با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی (AHP) (نمونه موردی: خیابان پیاده محور چهارباغ عباسی اصفهان)
محورهای موضوعی : آمایش محیطسارا داوری 1 , ابوذر مجلسی کوپائی 2 * , زهرا فنایی 3
1 - دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف¬آباد، ایران
2 - استادیار، گروه معماری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف¬آباد، ایران
3 - استادیار، گروه هنر، مرکز تحقیقات افق¬های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: هنر عمومی, فضای شهری پیاده محور, سرزندگی, فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP), خیابان چهارباغ عباسی اصفهان.,
چکیده مقاله :
امروزه با سلطه تدریجی حرکت سواره بر پیاده، فضاهای شهری به انبوهی از فضاهای سرد و بیروح مبدل شده است؛ بنابراین بازگشت به مقوله پیاده مداری به موضوعی مهم در شهرسازی تبدیل شده است. اما امروزه، اگر این فضاهای مهم شهری از کیفیتهای لازم برای جذب و حضور برخوردار نباشند، مردم به جای سپری کردن اوقات فراغت خود در آنها، فضاهای جایگزین را بر میگزینند. در همین راستا، بهرهگیری از گونههای متنوع هنر عمومی به عنوان یکی از راههای پاسخگویی به عدم سرزندگی فضاهای شهری مطرح شده است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو در قالب یک پژوهش کمی-کیفی و از نوع کاربردی است که ماهیتی توصیفی-تحلیلی دارد و بر پایه اولویتبندی گونههای اثرگذار هنر عمومی بر سرزندگی پیادهراه چهارباغ عباسی اصفهان هدفگذاری شده است، که در همین راستا، از فرآیند تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرمافزار Expert Choice در راستای اولویتبندی گونههای اثرگذار هنر عمومی بر سرزندگی بهره گرفته شده است. نتایج نشان میدهد از بین ده گونهی هنر عمومی اثرگذار بر جذابیت و سرزندگی پیاده راه چهارباغ عباسی، گونه هنر نورپردازی در صدر جدول اولویتبندی قرار گرفته است.
The revival of pedestrianization has emerged as a significant trend in contemporary urban planning. However, ensuring the vitality of pedestrian corridors is essential, as the lack of engaging qualities may lead individuals to favor alternative spaces. In this context, the integration of public art is increasingly recognized as a strategy to enhance the vibrancy of urban environments. This study adopts a mixed-methods approach with a descriptive-analytical framework to evaluate and prioritize the types of public art that contribute to the vitality of Chahar Bagh Abbasi Pedestrian Street in Isfahan. Utilizing the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Expert Choice software, the research identifies and ranks ten types of public art based on their impact. The findings reveal that among these, lighting art holds the highest priority in enhancing the street’s attractiveness and liveliness.
1- ارمجانی، س. 1384. هنر جدید: هنرعمومی. خسرو ریگی. شماره 46. مجله تندیس. 9-8.
2- اسدالهی کیا، س. 1384. طراحی فضاهای شهری در شهر جدید هشتگرد با رویکرد سرزندگی و حس تعلق به مکان. پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.120 صفحه.
3- ایرانشاهی، ا. دلاکه، ح. ثمره، ح. و دادخواه، م. 1394.ارزیابی کیفیتهای فضایی در شهرهای جدید با استفاده ازمدل فرآیند سلسله مراتبی AHP نمونه موردی: شهر جدید بهارستان. فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش محیط، شماره 36، 1-24.
4- بنتلی، ا.ا.، الکک، آ.، مورین، پ.، مک گلین، س. و اسمیت، گ. 1398. محیط¬های پاسخده:کتاب راهنمای طراحان. مصطفی بهزاد فر. چاپ 14. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران. 418 صفحه.
5- پاکزاد، ج. 1386. راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. چاپ چهارم. تهران، شرکت طرح و نشر پیام سیما: وزارت مسکن و شهرسازی و معماری. 470 صفحه.
6- پور مختار، الف. 1392. بررسی میزان پیاده مداری در خیابان چهارباغ اصفهان و تأثیر آن بر تعامل اجتماعی شهروندان. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 11، 100-91.
7- حبیبی، م. 1380. مسیر پیاده گردشگری. فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 9، 51-43.
8- حقیقی بروجنی، س، یزدانفر، ع و بهزادفر، م.1394. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی. دوره 22 (20)، 31-42.
9- خستو، م و سعیدی رضوانی، ن. 1389. عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری. فصلنامه هویت شهر، سال چهارم(6)، 74-63.
10- رستمی، م، سروی زرگر، ر، و عینی، ح. 1396. تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های هنر عمومی (نمونه موردی:پارک لامپینی بانکوک و ایل گلی تبریز). مجله باغ نظر،سال 14(49)، 64-53.
11- رنجبر، ا. و رییس اسماعیلی، ف. 1389. سنجش کیفیت پیاده راههای شهری در ایران. فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 42، 93-83.
12- شهابیان، پ، و حقیقی، ر. 1391. واکاوی نقش هنرهای عمومی در موفقیت فضای شهری میدان نقش جهان اصفهان. فصلنامه هویت شهر، شماره نوزدهم، سال 8، 100-89.
13- صفاری راد، ع و شمس، م. 1395. بررسی تطبیقی معیارهای قابلیت پیاده مداری در سطج محلات شهری (مطالعه موردی: محلات جدید و قدیمی شهر رشت). فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش محیط. شماره 39. 183-204.
14- طبیبیان، م. 1379. شهر و فضاهای شهری، تهران، فصلنامه معماری و فرهنگ، شماره 6.
15- عادلوند، پ، موسوی لر، ا، و منصوری، س.ا. 1395. «هنر شهری» به مثابه پدیده‌ای منظرین در جامعه امروز. باغ نظر، سال سیزدهم (39)، 44-39.
16- عموزاده، ا. 1398. کاربست هنر عمومی در جهت کیفیت بخشی به فضاهای عمومی شهر (مطالعه موردی: محله ایرانشهر)، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا. 124 صفحه.
17- قدسی پور، س.ح. 1379. مباحثی در تصمیم‌گیری چند معیاره: فرایند تحلیل سلسله مراتبی. دانشگاه صنعتی امیر کبیر، تهران.
18- قلعه نوعی، م، بهرامیان، آ، و مدنی، ف. 1390. نقش تابلوهای تبلیغاتی فروشگاه‌ها در تغییر شکل منظر شهری (مورد مطالعاتی: خیابان چهارباغ عباسی). نشریه مطالعات تطبیقی هنر (دو فصلنامه علمی-پژوهشی)، سال 1 (2)، 39-28.
19- گل، ی.1387. زندگی در فضای میان ساختمان‌ها. ترجمه شیما شصتی. تهران. انتشارات جهاد دانشگاهی. 198 صفحه.
20- گلکار،ک.1386.مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری،فصلنامه صفه، سال 16 (44)، 75-66.
21- مظفر، ف، حسینی، م، و خدادادی، ر. 1396. نقش هنرهای شهری در بهبود کیفیت محیط زیست شهری. دو فصلنامه علمی-ترویجی پژوهش هنر، سال 7 (13)، 85-73.
22- موحد، ع. شماعی، ع و اسدی کلمتی، ا. 1398. سنجش کیفیت فاهای عمومی شهری با تأکید بر خیابان رودکی و آذربایجان سلسبیل شمالی منطقه 10 تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش محیط. شماره 45. 71-94.
23- وحدت طلب, م، و رحیمیان، م.ا. ۱۳۹۲. بررسی مفهوم هنر عمومی و کنش متقابل آن با مردم در فضاهای عمومی وشهری. اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین، دانشگاه بین المللی امام خمینی.
24- وحدت، س. و سجاد زاده، ح. 1395. بررسی و ارزیابی نقش هنر شهری در افزایش میزان حضورپذیری فضاهای عمومی با تأکید بر گرافیک شهری (نمونه موردی: پارک مردم همدان). دوفصلنامه علمی- ترویجی پژوهش هنر، سال 6 (11)، 39-25.
25- Carrington, H. 2004. Public Art- Public Landscapes- Public Decisions. SUNY College of Environmental Science and Forestry.
26- Carmona, M., et al. 2010. (Second Edition). Public Space - Urban Space, the Dimension of Urban Design. Publisher: Elsevier Science.
27- Cowan, R. 2005. The Dictionary of Urbanism. Streetwise press.
28- Eaton, T. 1990. "Art in the environment", The planner, No. 23, 71-74.
29- Hubbard, p., Faire, L. and Lilley, K. 2003, "Memorials to Modernity? Public art in the city of the future", Landscape Research, Vol. 28, No. 2, 147-169.
30- Jacobs, J. 2016. The Death and Life of Great American Cities. Published: Vintage Digital eBook.
31- Maderuelo, J. 1994. La pérdida del pedestal. Madrid. Circulo de ellas Artes.
32- Miles, M. ED: 2005. ART. SPACE and the City: public art and urban features, published in the Taylor & Francis e-Library. (first published 1997). Rutledge.
33- Remesar, A. 2005. Urban Regeneration, A challenge for Public Art. University of Barcelona.