نسبت ایدئولوژی انقلاب اسلامی با گفتمان سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد
محورهای موضوعی : فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی
حامد علیزاده
1
,
محمدحسن الهی منش
2
*
,
علی شیرخانی
3
1 - گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
3 - گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
کلید واژه: ایدئولوژی, گفتمان, انقلاب اسلامی, سیاست خارجی, دولت احمدی‌نژاد,
چکیده مقاله :
سیاست خارجی هر دولتی، متاثر از تحولات داخلی و ساختار نظام بین‌الملل است و دولت‌ها براساس ایدئولوژی و آموزه‌های تشکیل دهنده نظام حاکم، سعی می‌کند خط‌مشی و سیاست خارجی خود را تدوین و اجرایی کنند. نظام جمهوی اسلامی ایران هم به عنوان نظامی که برپایه انقلاب اسلامی و ایدئولوژی شکل گرفته است، در سیاست خارجی خط‌مشی منحصر به فردی را اتخاذ کرده است و دولتهایی که در این سیستم، زمام امور قوه مجریه را در اختیار داشتند با پایبندی به اصول کلی انقلاب اسلامی، هر یک برنامه‌ای خاص و در حوزه سیاست خارجی اتخاذ کرده‌اند. این تحقیق، این پرسش را مطرح می‌کند که ایدئولوژی انقلاب اسلامی چه نسبتی با گفتمان سیاست خارجی دولت اصولگرای احمدی‌نژاد داشته است؟ تحقیق با استفاده از روش و نظریه تحلیل گفتمان لاکلاو و موف انجام شده است و یافته‌ها نشان می‌دهد که دولت اصولگرای احمدی‌نژاد در گفتمان سیاست خارجی به شدت متاثر از ایدئولوژی انقلاب اسلامی بود. گفتمان سیاست خارجی این دولت که براساس دال مرکزی عدالت‌طلبی و دال‌های شناور مبارزه با نظام سلطه، مشروعیت از رژیم اسرائیل، مقابله با هژمونی آمریکا، انتقاد از کارکرد نهادهای بین‌المللی، سیاست شرق‌گرایی و بازنگری در پرونده هسته‌ای، شکل گرفته بود، درصدد غیریت‌سازی با غرب و بهره‌گیری از مکانیسم‌های برجسته‌سازی و به حاشیه رانی برای هژمونیک کردن گفتمانش بود.
The foreign policy of any government is influenced by internal developments and the structure of the international system, and governments try to formulate and implement their foreign policy and policy based on the ideology and teachings that constitute the ruling system. The Islamic Republic of Iran, as a system that was formed based on the Islamic Revolution and ideology, has adopted a unique foreign policy policy, and the governments that held the reins of the executive branch in this system have each adopted a specific program in the field of foreign policy, adhering to the general principles of the Islamic Revolution. This research raises the question of what relationship the ideology of the Islamic Revolution had with the foreign policy discourse of the fundamentalist Ahmadinejad government? The research was conducted using the method and theory of discourse analysis of Laclau and Mouffe, and the findings show that the fundamentalist Ahmadinejad government was strongly influenced by the ideology of the Islamic Revolution in its foreign policy discourse. The foreign policy discourse of this government, which was formed based on the central signifier of seeking justice and the floating signifiers of fighting the system of domination, legitimizing the Israeli regime, confronting American hegemony, criticizing the functioning of international institutions, the policy of Orientalism, and reviewing the nuclear issue, sought to alienate the West and utilize mechanisms of highlighting and marginalizing to hegemonize its discourse.
فارسی احمدی‌نژاد، محمود (1388). فروپاشی اسطوره هولوکاست، تهران: مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری. آدمی، علی (1389). راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوري اسلامی ایران: دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها، فصلنامه مطالعات سیاسی، 2 (7)، 126-97. حشمت‌زاده، محمدباقر. (1385). بازتاب انقلاب اسلامی بر کشورهای اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. خامنه‌ای، آیت‌الله (1380). بیانات در مراسم گشایش کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، موجود در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3061 خامنه‌ای، آیت‌الله. (1399). خطبه‌هاى نماز عید سعید فطر، موجود در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=27112 دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و عطائی، مهدی. (1395). گفتمان‌های هسته‌ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال. (1391) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، (1386). گفتمان اصول‌گرایی عدالت‌محور در سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد، دانش سیاسی، شماره 5، 98-67. زیباکلام، صادق (1385). احمدی‌نژاد و جامعه‌شناسی قدرت در ایران. بازتاب اندیشه شرق، 74، 307-303. شفیع‌زاده، سمانه (1396) جناح بندی سیاسی در انتخابات مجلس نهم (با تأکید بر تجربه سیاسی خرده گفتمان‌های اصول‌گرایان). دو فصلنامه مطالعات انتخابات، 6 (14 و 15)، 108-81. عبدلی، حسین (1390)اسرائیل کانون ناامنی؛ مواضع ضدصهیونیستی رئیس جمهور دکتراحمدی‌نژاد، تهران: مضراب. قریشی، فردین، علیزاده اقدام، محمدباقر و زائر کعبه، رحیم (1396). تحول گفتمان عدالت در ایران: مطالعه موردی دولت‌های محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی. دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 6 (2)، 180-143. گل‌پرور، مجید؛ محمدی، زهرا و ناجی، حنانه. (1403). مطالعه تطبیقی تأثیر گفتمان‌های انقلاب اسلامی حاکم بر کابینههای احمدی‌نژاد و روحانی بر سیاست خارجی ایران، انقلاب پژوهی، 2 (3): 244-223). لاکلا، ارنستو و موف، شانتال. (1391). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمه محمد رضایی، تهران: ثالث. متکی، منوچهر. (1385). سیاست خارجی دولت نهم: یک سال بعد»، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک خاورمیانه. محسنیان راد، مهدی. (1375). انقلاب، مطبوعات و ارزش‌ها (مقایسه انقلاب اسلامی و مشروطیت)، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی. محمودخانی، زهرا و کشیشیان سیرکی، گارینه (1395). بررسی مقایسه‌ای گفتمان‌های سیاست خارجی دولت دهم و یازدهم و تأثیر آن بر امنیت منطقه خاورمیانه. فصلنامه سیاست خارجی، 2 (3)، 7-3. ملکوتیان، مصطفی. (1389). ایدئولوژی و رهبری و تاثیر آن بر پیروزی سریع، ثبات پایدار و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، 40 (2)، 378-305. منصوری مقدم، جهانشیر و اسمعیلی، علی. (1390). تحلیلی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد از منظر مدل پیوستگی روزنا، فصلنامه سیاست، 41 (1)، 300-283. مولانا، سید حمید و محمدی، منوچهر. (1378). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت احمدی‌نژاد، تهران: دادگستر. میرزایی، حسین (1391). تاملی بر سیاست خارجی محمود احمدی‌نژاد (دولت نهم و دهم) در قبال اسرائیل و مسئله هولوکاست، مجله مطالعات فلسطین، 19 ، 113-91. نیاکویی، سید امیر و کرمی، مصطفی. (1393). نگاهی سازه‌انگارانه به روابط جمهوری اسلامی ایران با آمریکای لاتین (مطالعه موردی ونزوئلا)، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 4 (13)، 95-81. نیکزاد، عباس. (1383). اصول سیاست خارجی در قانون اساسی، مجله رواق اندیشه، شماره 31، تیر. یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نی. English Laclau,E and Mouffe,C.(1985), Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics Verso, London. Dabirimehr, Amir and Tabatabai Fatmi, Malihe. (2014). Laclau and Mouffe’s Theory of Discourse, Journal of Novel Applied Sciences, 3 (11),pp 1283-1287. Van dijk, teun A.(1998). Social Cognition and Discourse, in H. Giles and W.P. Robinson, Handbook of Language and Social Psychology.pp.163-183. Walton, Sara. (2014), Engaging with a Laclau & Mouffe informed discourse analysis: a proposed framework, Qualitative Research in Organizations and Management, 9(4),pp. 351-370 Warnaar, Maaike.(2013), Iranian Foreign Policy during Ahmadinejad Ideology and Actions, Palgrave Macmillan New York. Glombitza Olivia. (2022). Islamic revolutionary ideology and its narratives: the continued relevance of the Islamic Republic’s ideology, Third World Quarter, vol. 43(5), pp 1156-1175 AbolAli Aghdaci,Ali, An analytical review of Ahmadinejad’s foreign policy frameworks in terms of constructivism theory, Asian Journal of Comparative Politics