سبکشناسی لایه‌ای رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسیسمیه آورند 1 , سید احمد حسینی کازرونی 2 , سید جعفر حمیدی 3 , محمدرضا شهبازی 4
1 - دانشجوی مقطع دکتری،گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی،بوشهر،ایران.
2 - استاد و عضو هیئت علمی، گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی،بوشهر،ایران
3 - استاد و عضو هیئت علمی، گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد بوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی،بوشهر،ایران
4 - استادیار گروه هنرهای نمایشی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد بوشهر،بوشهر،ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبکشناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبکشناسی انتقادی مورد توجه قرار گیرد. یعنی در کلان‌لایه‌های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون‌سازی، میزان تداوم کانون‌سازی (کانون‌سازی متغیر و چندگانه) و جنبه‌های کانون‌سازی (جنبه‌ی ادراکی زمان به ترتیب، دیرش، بسامد و مکان و جنبه جهان بینی) و نیز خرد لایه‌های آوایی، واژگانی، نحوی، کاربردشناسی و بلاغی در ارتباط با لایه‌ی بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که برخی متغیرهای سبکی در متن وجود دارد که منجر به کشف جهان بینی و تبیین مسائل اجتماعی روز مثل جنگ، فقر و... در متن می‌شود؛ از طرفی نوع به‌کارگیری جملات با توجه به مخاطب‌شناسی باعث استقبال مخاطب نوجوان از این رمان و موفقیتش در عرصه ملی و بین‌المللی شده است.
Using new branches of stylistics and retrieval of appropriate tools for analyzing Persian texts can open a new window to them. the present descriptive and content analysis study attempted to examine the novel of Hasti (Existence) by Farhad Hassanzadeh, which has received a lot of attention in terms of critical stylistics, in the context of narrative and textual macro-layers with the analysis of focalization, the degree of continuity of focalization (variable and multiple focalization) and focalization facets (the perceptual facet of time in order, duration, frequency, location, and the ideological facet), as well as the phonetic, lexical, syntactic, pragmatic and rhetorical sub-layers in relation to its outer layer (situational context). The findings suggested that there are some stylistic variables in the text that has led to the discovery of an ideology and the explanation of current social issues such as war, poverty, etc. On the other hand, the type of employing the sentences with respect to audience analysis has encouraged the adolescent audience to welcome the novel and has led to its national and international success. The present study introduced the critical stylistics of the adolescents’ novel as an applied practice in the field of stylistics studies in children’s literature, and provided a deeper understanding of the adolescents’ novel by analyzing the text.
1. آورند، سمیه (1393) شگردهای طنز در ادبیات معاصر کودک و نوجوان، تهران: شاپرک سرخ.
2. حسن‌زاده، فرهاد (1389) هستی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
3. درپر، مریم (1393) «سبکشناسی لایه‌ای: توصیف و تبیین بافتمند سبک نامه شماره 1 غزالی در دولایۀ واژگان و بلاغت»، فصلنامۀ ادب پژوهی، شمارۀ 27، 115-136.
4. سجودی، فروزان (1387) نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: علم.
5. صفوی، کورش (1383) معنی‌شناسی، تهران: انتشارات سوره مهر.
6. فتوحی رودمعجنی، محمود (1388) «سبکشناسی ادبی سرشت سخن ادبی، برجستگی و شخصی‌سازی زبان»، فصلنامۀ زبان و ادبیات پارسی، شماره41، 23-40.
7. --------------------- (1391) سبکشناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن.
8. مکاریک، ایرنا ریما (1388) دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگاه.
9. مندنی‌پور، شهریار (1384) کتاب ارواح شهرزاد، سازه‌ها، شگرد‌ها و فرم‌های داستان نو، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
10. یارمحمدی، لطف‌الله (1383) گفتمان‌شناسی رایج انتقادی، تهران: هرمس.
11. Toolan, M. 2001. Narrative: A Critical Linguistic Introduction. Second ed. London: Longman.
12. Weber, M. 1978. Economy and Society. Los Angeles: University of California Press.
_||_