نگاهی به واژۀ «کَفت» در میان شاهنامه پژوهان و لغت پردازان
محورهای موضوعی : تفسیری (با ویژگی ادبی و هنری)
مالک شعاعی
1
*
,
رقیه صدرایی
2
,
مهری پاکزاد
3
,
فاطمه آقازاده
4
1 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
کلید واژه: کَفت, شاهنامه پژوهان, لغت پردازان و ادبیات محلی,
چکیده مقاله :
فردوسی در بهرهگیری از واژگان پارسی سره، دقت ویژهای داشته به گونهای که بعضی از واژگان تنها در شاهنامه دیدهمیشود این امر باعث دشواری در شرح لغات و بیتهایی از شاهنامه شده‌‌است. یکی از این کلمات که فعل ایرانی رایج در زبان پهلوی و ادبیات محلی است مصدر «کَفتن/ kaftan» به معنای «افتادن» است و به خاطر استعمال انحصاری فردوسی برخی آن را به اشتباه عربی دانسته، گروهی به خاطر زنجیرة کلام و همنشینی این واژه با کلمات دیگر آن را به ضم «ک» از «شکفتن» میخوانند، عدهای تصور معانی مجازی برای آن نمودهاند و ... متأسفانه از معنای «افتاد» که قرابت لفظی و محتوایی بیشتری با این واژه دارد، غفلت کرده‌اند. هدف این پژوهش، تشریح اشتباه شاه‌نامهپژوهان، لغتپردازان و سایر متونی است که در ارائة معنی لغات از توجه به لغتنامههای کهن فارسی و فرهنگهای غنی و ریشهدار خط فارسی غافلاند. روش تحقیق به صورت توصیف و تحلیل متون و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانهای است. جامعه آماري شامل کتب ادبی بهویژه شاهنامه و فرهنگهای لغتهاست. نمونه هاي آماري فعل «کَفت» است.
Fersdosi has taken a very special delicacy in using native Persian words so that we can just see some of the words in Shahname this matter causes difficulty in describing words and couples of Shahname. One of these words, which is a common Iranian verb in the Pahlavi language and Local literature is The infinitive "kaftan" which means "to fall" and because of Ferdowsi's exclusive use: some have misunderstood it with Arabic, some because of the chain of words and the association of this word with other words, it is attached to "k" from "blossom" They want, some people have imagined virtual meanings for it and ... Unfortunately, the meaning of "fall" has been neglected, which has more verbal and content affinity with this word. The purpose of this study is to misinterpret Shahnameh scholars, lexicographers and other texts which are unaware of the richto old Persian dictionaries andand deep-rooted cultures of the Persian script in presenting the meaning of the words. The research method is description and analysis of texts and the method of data collection is documentary and library. The statistical population includes literary books, especially Shahnameh and dictionaries. Statistical exampleKaft, shahname's researchers, word processors, Local literatures are the verb "kaft".
کتاب¬ها
اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد. (1352). گرشاسب¬نامه، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: انتشارات کتابخانه طهوری.
انوری، حسن، و احمدی¬گیوی، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات فاطمی.
انوری، حسن. (1391). دستور زبان فارسی 2، تهران: انتشارات سخن.
برومند، پوراندخت. (1380). فرهنگ آرایه¬های ادبی (بیان) در شاهنامه، تهران: نشر دیگر.
بهار، محمدتقی. (1390). سبک¬شناسی، جلد 1، تهران: انتشارات زوار.
تبریزی، محمدحسین بن خلف. (1376). برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: انتشارات امیر کبیر.
تقی¬زاده، سید حسن. (1390). مقالات تقی¬زاده فردوسی و شاهنامة او، زیر نظر ایرج افشار، تهران: انتشارات توس.
جوینی، عزیزالله. (1384). شاهنامه از دست¬نویس موزة فلورانس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حسین‌زاده طاهری، محمد حسین، و ابراهیم‌زاده بیدسکان، علیرضا. (۱۳۸۷). آناتومی انسانی پایه، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت¬نامه، تهران: انتشارات انتشارات دانشگاه تهران.
دولتشاهی، عمادالدین. (1377). رستم و سهراب به روایت اوستا، تهران: انتشارات خیام.
رامپوری، محمدحسین بن جلال¬الدین بن شرف¬دین. (1375). غیاث¬اللغات، تهران: انتشارات امیر کبیر.
رستگار فسایی، منصور. (1384). حماسة رستم و اسفندیار، تهران: انتشارات جام.
روحانی، مردوخ. (1392). فرهنگ فارسی کردی، جلد 1، سنندج، انتشارات دانشگاه کردستان.
زنجانی، محمود. (1390). فرهنگ جامع شاهنامه، تهران: انتشارات عطایی.
سعدی، مصلح‌بن‌عبدالله. (1383). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: انتشارات زوار.
سمرقندی، احمد بن عمر بن علی. (1375). چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، تهران: انتشارات جام.
سیّاح، احمد. (1369). دائرﺓ¬المعارف سیّاح، جلد 3، تهران: انتشارات اسلام.
شعار، جعفر، و انوری، حسن. (1387). رزم¬نامة رستم و اسفندیار، تهران: نشر قطره.
شمیسا، سیروس. (1375). کلیات سبک¬شناسی، تهران: انتشارات فردوس.
شمیسا، سیروس. (1376). طرح اصلی داستان رستم و اسفندیار، تهران: نشر میترا.
صدری¬افشار غلامحسین، حکمی، نسرین، و حکمی، نسترن. (1393). فرهنگنامه فارسی، جلد 3، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
عسجدی مروزی، عبدالعزیز. (1394). دیوان حکیم عسجدی مروزی (شرح احوال و زندگی)، تصحیح علیرضا شعبانیان، تهران: انتشارات سوره مهر.
عسکری عالم، علیمردان. (1384). فرهنگ واژ گان لری و لکی، خرم¬آباد: انتشارات افلاک.
عفیفی، رحیم. (1372). فرهنگنامة شعری، تهران: انتشارات سروش.
علیرضایی، کرم. (1377). فرهنگ واژگان لری و کردی (تطبیق برخی واژگان لری و کردی با زبا¬ن¬های ایرانی باستان)، تهران: انتشارات شیداسب.
عمید، حسن. (1369). فرهنگ فارسي عمید، جلد 2، تهران: انتشارات امير کبير.
فردوسي، ابوالقاسم. (1374).شاه‌نامۀ فردوسي، به کوشش سعيد حميديان، 9 جلد، تهران: دفتر نشر داد.
فره¬وشی، بهرام. (1352). فرهنگ پهلوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فلاح، غلامعلی. (1389). رستم و اسفندیار، تهران: انتشارات سمت.
قریب، مهدی، و بهبودی، محمدعلی. (1375). شاهنامة فردوسی، تهران: انتشارات توس.
کزازی، میرجلال¬الدین. (1387). خشم در چشم ( گزارشی از داستان رستم و اسفندیار)، تبریز: انتشارات آیدین.
کزازی، میرجلال¬الدین. (1387). نامة باستان ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی، جلد 9، تهران: انتشارات سمت.
معين، محمد. (1371). فرهنگ فارسي، تهران: انتشارات امير کبير.
مولانا، جلال الدین. (1387). شرح جامع مثنوی معنوی،به کوشش کریم زمانی،تهران: امیرکبیر.
نجفی، ابوالحسن. (1374). غلط ننویسیم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ندوشن اسلامی، محمدعلی. (1373). نامة نامور (گزیدة شاهنامه¬)، تهران: نشر قطره.
نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر بن علی. (1375). چهارمقاله، تصحیح محمد قزوینی به اهتمام محمد معین، تهران: انتشارات جام.
نگهبان، حمیدرضا. (1386). زال و رودابه آمیزه¬ای هنرمندانه از پیوند عشق و حماسه، مشهد: انتشارات به¬نشر.
مقالات
آیدنلو، سجاد. (1392). یاداشت¬هایی بر مقالات شاهنامه¬شناختی استاد تقی¬زاده. کتاب ماه ادبیات، 3(77)، 14- 27.
دولتی¬بخشان، عبدالعزیز، و موذنی، علی محمد. (1400). تفسیر و تحلیل معنایی پیشوند فعلی تاریخی پر/por/par/، بر پایة متون زبان و ادبیات فارسی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 13(47)، 13 – 44.
کمالی سروستانی، مرضیه، موسوی، سیدکاظم، صادقی، اسماعیل، و مرتضوی، سیدجمال¬الدین. (1400). بررسی و تحلیل بومی¬گرایی و ادبیات عامه در آثار ابراهیم گلستان. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 13(48)، 225 – 252.
منابع انگلیسی
Mackanzi D.N. (1971). A concise pahlavi dictionary. oxford university presslondon.
References
Books
Afifi, Rahim. (1993). Poetry Anthology, Tehran: Soroush Publications. [In Persian]
Alirezaei, Karam. (1998). dictionary of Lori and Kurdish words (adaptation of some Lori and Kurdish words with ancient Iranian languages), Tehran: Shidasab Publications. [In Persian]
Amid, Hassan. (1990). Farhang Farsi Omid, volume 2, Tehran: Amir Kabir Publications. [In Persian]
Anuri, Hassan & AhmadiGivi, Hassan. (2002). The Great Culture of Sokhon, Tehran: Fatemi Publications. [In Persian]
Anuri, Hassan. (2012). Persian Grammar 2, Tehran: Sokhn Publications. [In Persian]
AsadiTousi, Abu Nasr Ali Ibn Ahmad. (1973). GarshasbNameh, by HabibYaghmai, Tehran: Tahori Library Publications. [In Persian]
AsjadiMarozi, Abdul Aziz. (2014). Diwan Hakim AsjadiMarozi (description of life and life), edited by AlirezaShabanian, Tehran: Surah Mehr Publications. [In Persian]
AskariAlam, Alimardan. (2005). Vocabulary of Lori and Laki, Khorramabad: Aflak Publications. [In Persian]
Bahar, Mohammad Taqi. (2011). Stylistics, volume1, Tehran: Zovar Publications. [In Persian]
Broumand, Purandekht. (2010). The Culture of Literary Arrays (Expression) in Shahnameh, Tehran: Another publication. [In Persian]
Dehkhoda, Ali Akbar. (1998). Dictionary, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Dolatshahi, Emaddin. (1998). Rostam and Sohrab according to Avesta, Tehran: Khayyam Publications. [In Persian]
Fallah, Gholam Ali. (2010). Rostam and Esfandiar, Tehran: Samt Publications. [In Persian]
Farah Voshi, Bahram. (1973). Pahlavi Culture, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Ferdowsi, Abulqasem. (1995). Ferdowsi'sShahnameh, edited by SaeedHamedian, 9 vols., Tehran: Daftar Publishing House. [In Persian]
Gharib, Mahdi & Behbodhi, Mohammad Ali. (1996). Ferdowsi'sShahnameh, Tehran: Tos Publications. [In Persian]
HosseinzadehTaheri, Mohammad Hossein & EbrahimzadehBideskan, Alireza. (2008). Basic Human Anatomy, Mashhad: Mashhad University. [In Persian]
Joyni, Azizullah. (2005). Shahnameh from the manuscript of Florence Museum, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Kezazi, Mirjalaluddin. (2008). Anger in the eye (a report of the story of Rostam and Esfandiar), Tabriz: Aydin Publications. [In Persian]
Kezazi, Mirjalaluddin. (2008). Bastan's letter, editing and report of Ferdowsi'sShahnameh, Volume 9, Tehran: Samit Publications. [In Persian]
Moin, Mohammad. (1992). Farhang Farsi, Tehran: Amir Kabir Publications. [In Persian]
Molana, Jalal al-Din. (2008). comprehensive description of the spiritual Masnavi, by KarimZamani, Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
NadushanEslami, Mohammad Ali. (1994). Namor's Letter (excerpted from Shahnameh), Tehran: Qatre Publishing. [In Persian]
Najafi, Abolhasan. (1995). Don't Write Wrong, Tehran: Academic Publishing Center. [In Persian]
Negahban, Hamidreza. (2007). Zal and Rudaba, an artistic mixture of love and epic, Mashhad: Beh-Nashar Publishing House. [In Persian]
NizamiProzodiSamarqandi, Ahmad bin Omar bin Ali. (1994). four essays, edited by Mohammad Qazvini with the help of Mohammad Moin, Tehran: Jam Publications. [In Persian]
Rampuri, Mohammad Hossein bin Jalaluddin bin Sharafuddin. (1996). Ghiyath al-Laghat, Tehran: Amir Kabir Publications. [In Persian]
RostgarFasaei, Mansour. (2004). The epic of Rostam and Esfandiar, Tehran: Jam Publications. [In Persian]
Rouhani, Mardukh. (2012). Farhang Farsi-Kurdi, Volume 1, Sanandaj, University of Kurdistan Publications. [In Persian]
Saadi, Mosleh bin Abdullah. (2004). Saadi's Generalities, edited by Mohammad Ali Foroughi, Tehran: Zovar Publications. [In Persian]
Sadri-Afshar, Gholamhossein, Hekemi, Nasrin, & Hekemi, Nastern. (2013). Persian Dictionary, Volume 3, Tehran: Contemporary Culture Publications. [In Persian]
Samarqandi, Ahmed bin Omar bin Ali. (1996). four essays, edited by Mohammad Qazvini, Tehran: Jam Publications. [In Persian]
Sayyah, Ahmad. (1990). SayyahEncyclopedia, Volume 3, Tehran: Islam Publications. [In Persian]
ShaarJafar and Anuri, Hassan. (2008). Rostam and Esfandiar's campaign, Tehran: Qatre Publishing. [In Persian]
Shamisa, Siros. (1996). Generalities of stylistics, Tehran: Ferdous Publications. [In Persian]
Shamisa, Siros. (1997). The main plot of the story of Rostam and Esfandiar, Tehran: Mitra Publishing. [In Persian]
Tabrizi, Mohammad HosseinbinKhalaf. (1997). ArhanKhatat, by the efforts of Mohammad Moin, Tehran: Amir Kabir Publications. [In Persian]
Taghizadeh, Seyyed Hassan. (2012). TaghizadehFerdowsi's articles and his Shahnameh, under the supervision of IrajAfshar, Tehran: Tos Publications. [In Persian]
Zanjani, Mahmoud. (2011). FarhangJameShahnameh, Tehran: Atai Publications. [In Persian]
Articles
Aydanlu, S. (2012). Notes on the Shahnameh-Knowledge Articles of Professor Taghizadeh. The Book of Literature Month, 3(77), 14-27. [In Persian]
Duolati-Bakhshan, A.A., & Mozzeni, A.M. (2021). Semantic interpretation and analysis of the current historical prefix par/por/par/, based on Persian language and literature texts. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 13(47), 13-44. [In Persian]
KamaliSarostani, M., Mousavi, S.K., Sadeghi, I., & Mortazavi, S.J. (2021). Investigation and analysis of localism and popular literature in the works of EbrahimGolestan, Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature (Dehkhoda), 13(48), 225-252. [In Persian]