تحلیل گفتمان انتقادی شخصیت زنان در داستان «مالیخولیای محبوب من»

محورهای موضوعی : شعر

جلال رحیمیان ¹ ( استاد بخش زبان‌های خارجی و زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز )
فرشته محمدپور ² ( دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز )

تاریخ دریافت : 1397/12/17 تاریخ پذیرش : 1397/12/17 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تحلیل گفتمان انتقادی یکی از روش‌های تحلیل گفتمان و شیوه‌ای نو در بررسی مسائل اجتماعی است که از طریق مطالعات تحلیل متون ادبی و نقد ادبی با ادبیات مرتبط است. تحلیل‌گران گفتمان انتقادی بر این باورند که متون ادبی، داستان‌ها و رمان‌ها نیز مانند سایر متون در راستای برقراری ارتباط‌ هستند. از این رو می‌توان با نگرش و روش انتقادی آن‌ها را تحلیل نمود. پژوهش حاضر با استفاده از راهکارهای ارائه شده در زمینه تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به الگوی ون لیوون (2008) که الگویی جامعه‌شناختی- معنایی است، به‌ بررسی بازنمایی شخصیت زنان در داستان مالیخولیای محبوب من می‌پردازد. در این پژوهش، از روش کیفی استفاده شده است و همچنین جهت بررسی دقیق‌تر ‌داده‌ها، از روش کمی نیز استفاده شده است. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و تبیین چگونگی نگرش نویسنده داستان نسبت به بازنمایی شخصیت‌ زنان جامعه امروزی به عنوان کنش‌گران اجتماعی است. نویسنده کتاب در پی این است که دختران امروزی در نسل بعدی، زنان قدرتمندتری به لحاظ عاطفی و اجتماعی باشند تا بتوانند پا به پای مردان از چالش‌های عاطفی عبور کنند.

چکیده انگلیسی:

Discourse analysis is one of the approaches of discourse analysis and a novel method for studying social issues which is connected to literature through studying literary content analysis and literary criticism. Discourse analysts believe that literary texts, stories and novels like other texts tend to communicate. Therefore, texts can be analyzed analytically. The present study aims to represent female characters in “My Favorite Melancholy” through offered solutions concerning analytical discourse analysis based on Van Loon (2008) pattern, which is semantic- sociological one. In this research, qualitative method is employed, and quantitative approach is also used to scrutinize data. The aim of the study is to analyze and explain how story tellers view and represent contemporary women as social actors in the society. The novelist is to show that today girls will turn into emotionally and socially powerful women in next generation to be able to pass the emotional crises alongside with men.

منابع و مأخذ:

بارکر، کریس، 1387ش، مطالعات فرهنگی(نظریه و عملکرد)،ترجمه مهدی فرجی و نفیسه حمیدی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

حقیقت، سید صادق. ۱۳۸۷ش، روش شناسی علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.

رهنما، بهاره. 1394ش، مالیخولیای محبوب من، چاپ هشتم، تهران: انتشارات آگاه.

مهدی‌زاده، سید محمد. 1389ش، جامعه‌شناسی جوک و خنده، تهران: اندیشه‌سرا- کانون خورشید.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

اسدی، مسعود؛ گلفام، ارسلان؛ آقاگل‌زاده، فردوس؛ و افراشی، آزیتا. 1394ش، «مؤلفه‌های زبان‌شناختی و جامعه‌شناختی- معنایی و بازنمایی کنش‌گران اجتماعی در متون مطبوعاتی»، دوماهنامه جستارهای زبانی، شماره 2(پیاپی 23)، صص 1-24.

بخارایی، احمد؛ علیخواه، فردین؛ و نباتی شاغل، امین. 1394ش، «واکاوی سوژه زن در فضای گفتمانی سینمای ایران(تحلیل گفتمان موردی فیلم‌های لیلا، دو زن و جدایی نادر از سیمین)»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 7، شماره 1، صص 17-36.

پیرزادنیا، مینا و مرتضایی زهرا. 1394ش، «سیمای زن در «دیگر کنیزهای‌تان نیستیم» و «عادت می‌کنیم»»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، سال نهم، شماره 36، صص 9-26.

جوادی‌یگانه، محمدرضا و صحفی، سید محمدعلی. 1392ش، «روایت زنانه جنگ، تحلیل انتقادی کتاب خاطرات دا»، فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادبی، سال 6، شماره 21، صص 85-110.

حصیری، فاطمه. 1390ش، «بازنمایی کنش اجتماعی در گفتمان فارسی و انگلیسی: تحلیل گفتمان انتقادی در مورد انرژی هسته‌ای در روزنامه‌های ایران و آمریکا»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز: دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

حلاج‌زاده بناب، حسین؛ خلیفه‌لو، سید فرید؛ و آقاگل‌زاده، فردوس. 1396ش، «شیوه بازنمایی کنش‌گران اجتماعی در گفتمان زنان خواستار طلاق بر اساس الگوی 2008 ون ‌لیوون؛ رویکرد زبان‌شناسی حقوقی»، جستارهای زبانی، انتشار آنلاین، صص 1-21.

حیدرپورفرد، فاطمه. 1393ش، «بازنمایی شخصیت‌های زنان به عنوان کنش‌گران اجتماعی در رمان‌های سیمین دانشور بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز: دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

خراسانی، عطیه و فخراسلام، بتول. 1395ش، «بررسی تطبیقی زبان زنانه در دو اثر «سگ و زمستان بلند» و «علف‌ها آواز می‌خوانند»»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی،سال دهم، شماره 40، صص 9-27.

غلامعلی‌زاده، خسرو؛ تفکری رضایی، شجاع؛ و اکبری، حمیدرضا. 1395ش، «نام‌دهی و طبقه‌بندی کنش‌گران اجتماعی در داستان آل براساس الگوی ون لیون»، جستارهای زبانی، انتشار آنلاین.

فرقانی، محمد مهدی و عبدی، سید عیسی. 1395ش، «بازنمایی زن در جوک‌های جنسیتی؛ تحلیل گفتمان انتقادی جوک‌های جنسیتی در مورد زنان در شبکه‌های موبایلی»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال هفدهم، شماره سی و سوم، صص 31-52.

قندهاریون، عذرا و رستمی، محبوبه. 1396ش، «بازنمایی کلیشه و ضد کلیشه زن، کاوشی در دنیای تبلیغات تلویزیون ایران با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف»، راهبرد فرهنگ، شماره سی و هشتم، صص 185-206.       

کرمی قهی، محمد تقی. 1391ش، «تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده»، فصلنامه برنامه‌ریزی و رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 13، صص 41-74.

میرزایی، ارسلان و فلاحی، محمدهادی. 1395ش، «جایگاه زنان در ادبیات شفاهی قشقایی: تحلیلی از منظر گفتمان‌شناسی انتقادی»، دوفصلنامه زبان شناسی گویش‌های ایرانی، دانشگاه شیراز، سال اول، شماره دوم، صص 122-160.

 

Aoumeur, H. (2016). Gender Representations in three school text books: A feminist critical discourse analysis. International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature, Vol. 2, Issue 9, 13-22.

Asadi, M.; Golfam, A.; Aghagolzadeh, F.; & Afrashi, A. (2015). Linguistic and Socio-semantic Features and the Representation of Social Actors in Press Texts. Language Related Research, Vol. 6, No. 2 (Tome 23), 1-24. [Persian]

Azar, M. Kroll, T. & Bradbury-Jones, C. (2016). Lebanese women and sexuality: A qualitative inquiry. Sexual & Reproductive Healthcare, Published by Elsvier B. V.

Barker, Ch. (2008). Cultural Studies (Theory and Practice). Translated by Mehdi Faraji and Nafiseh Hamidi. Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies. [Persian]

Bokharaei, A.; Alikhah, F.; Nabati Shaghel, A. (2015). Investigating Female Subject in Discoursal Atmosphere of Iran´s Cinema (Discourse Analysis of Leila, Two Women, and Separation of Nader from Simin). Woman in Culture and Art, Volume 7, Issue 1, 17-36. [Persian]

Cristal, D. (1992). An Encyclopedic Dictionary of Language and Language, Blackwell.

Forghani, M. & Abdi, I. (2016). The Representation of Women in Gender Jokes Critical Discourse Analysis of Gender Jokes about Women. Culture-communication, Volume 17, Issue 33 - Issue Serial Number 65, 31-52. [Persian]

Gholamalizadeh, Kh.; Tafakori Rezaei, Sh.; & Akbari, H. (2017). The Nomination and Categorization of Social Actors in “Al”, According To Van Leewen’s Frame work. Language Related Research, Available Online from 31 January 2017. [Persian]

Haghighat, S. (2008). Methodology of Political Science. Qom: Mofid University Press. [Persian]

Hallajzadeh, H.; khalifehloo, F.; & Aghagolzadeh, F. (2017). The manner of social actor’s representation in divorce demanding women’s discourse based on Van leewen (2008): forensic linguistics approach. Language Related Research, Available Online from 27 June 2017. [Persian]

Hasiri, F. (2011). The Representation of Social Actions in Persian and English Discourse: A Critical Discourse Analysis of Nuclear Energy in Iranian and American Newspaper, MA Thesis, Faculty of Literature and Humanities, Shiraz University. [Persian]

Heidarpourfard, F. (2015). The Representation of Women as Social Actors in Simin Daneshvar's Novels: A Critical Discourse Approach, MA Thesis, Faculty of Literature and Humanities, Shiraz University. [Persian]

Jamshidi, M.; Navabakhsh, M. (2017). Assessment of Ayatollah Hashemi Rafsanjani’s Exposure to the America Object in the Course of Development from the Perspective of Discourse Analysis. Journal of Iranian Social Development Studies, Volume 9, Issue 1, 35-53. [Persian]

Javadi Yeganeh, M. & Sohofi, M. (2013). A Review of "Discourse Analysis of Imposed War Memories; case study of Da Memory". Literary Criticism, Volume 6, Issue 21, 85-110. [Persian]

Karami Qohi, M. (2012). Discourse Analysis of Three Development Plans Based on an Approach of Family and Women. Welfare Planning and Social Development, Volume 4, Issue 13, 41-74. [Persian]

Khorasani, A & Fakhr Eslam, B. (2016). A Comparative Study on Feministic Language in "The Dog and the Long Winter" and "The Grass is Singing". Comparative Literature Studies, Volume 10, Issue 40, 9-27. [Persian]

Lakoff, R. (1975). Language and woman's place. New York: Harper & Row.

Leeuwen, T. Van. (2008). Discourse and practice: new tools for critical discourse analysis, Oxford University Press.

Mehdizadeh, M. (2010). Sociology of jokes and laughs. Tehran: Andishehsara-Sunlight.

Mirzaei, A. & Fallahi, M. (2017). The Status of Women in Qashqai Oral Literature; from the Perspective of Critical Discourse Analysis. Journal of Iranian Language Linguistics, Volume 1, Issue 2, 122-160. [Persian]

Pirzad Nia, M. & Mortezayi, Z. (2015). The Study of Women Image in "We are not Your Stave any Longer" and "We Get Used to" Novels. Comparative Literature Studies, Volume 9, Issue 36, 9-26. [Persian]

Qandehariyun, A. & Rostami, M. (2017). Representation of Woman’s Stereotype and anti-Stereotype: A Study of Iranian TV Advertisements Based on Norman Fairclough’s Discourse Analysis. Journal Management System, Volume 10, Issue 38, 185-206. [Persian]

Rahnama, B. (2015). My Favorite Melancholy. Tehran: Agah Publication, Eighth Edition.

Samavati, Z.; Satvati, J.; & Zerang, M. (2015). The Evaluation Women and Family Status in Development Plans in the National Documents. Journal of Iranian Social Development Studies, Volume 8, Issue 2, 49-68. [Persian]