نقد زیبایی‌شناسی علم بدیع با رویکردی تطبیقی بر بلاغت عرب و پارسی
محورهای موضوعی : شعرحبیب الله جدید الاسلامی 1 , حمیده جمال زهی کمال آبادی 2
1 - حبیب الله جدید الاسلامی، عضو هیأت علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان(استادیار).
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
کلید واژه:
چکیده مقاله :
با عنایت به این واقعیت که ملت‌های اهل ادب در پی ارتباطات فکری و فرهنگی ناگزیر از تأثیر و تأثر می‌باشند و با توجه به وجوه مشترکی که از دیرباز بین ایرانیان و پارسیان در ابعاد مختلف همچون شعر و ادبیات و موسیقی وجود داشته، مهم‌تر از آن زبان مشترک دینی و پیوندی که دین مبین اسلام توانسته است میان آن‌ها در طی نزدیک به دوازده قرن برقرار کند، موجب شده است تا این دو ملت در ارتباط و تعامل با یکدیگر تأثیرات فراوانی بر روی هم بگذارند. یکی از جلوه‌های این تأثیرگذاری در گستره فرهنگ اسلامی، بی گمان در حوزه بلاغت یا به تعبیری روشن‌تر زیبایی شناسی سخن پارسی و عرب می‌باشد. بر همین اساس بر آن شدیم تا گوشه‌هایی از این تأثیر و تأثرات ادبی را به‌ویژه از منظر نقد زیبایی شناسی مطرح کرده، آنگاه با رویکردی تطبیقی بر ادبیات عرب و پارسی به آسیب شناسی آن بپردازیم؛ به همین منظور برخی از عناوین مبهم و بحث انگیز بلاغت عرب و فارسی همچون تعقید لفظی و ضعف تألیف(از مقوله عیوب سخنوری) و برخی آرایه‌های بدیعی همانند آرایه تفریق، ترصیع، سجع، و تعدادی از اصطلاحات مشترک در حوزه دانش بدیع و علم بیان نظیر تمثیل، ارسال المثل و تشبیه تمثیل را نقد و ارزیابی نمودیم.
The common aspects which have existed between Iranians and Persians in different fields such as poetry, literature and music – and more important the religious language and the connection made by Islam between them – caused a wide relation, interaction and mutual effects. One of the manifestations of the mutual effect in Islamic culture is undoubtedly in the field of eloquence or better to say Persian and Arabic aesthetics. Thus this paper intends to express some of these literary effects and affects from aesthetic criticism point of view and then study them comparatively. Accordingly, some vague and challenging common expressions such as allegory, simile and etc.
تفتازانی، سعدالدین. 1945م، مختصر المعانی، تصحیح رضا لطفی و محمدعلی محمدی، بی جا: مطبعة التوحید.
جرجانی، عبدالقاهر. 1370ش، اسرار البلاغة، ترجمه جلیل تجلیل، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خسروی، زهرا. 1386ش، ادبیات تطبیقی، چاپ اول، تهران: نشر فروزان.
خطیب، حسام. 2003م، آفاق ادب المقارن عربیاً وعالمیاً، چاپ دوم، مصر: مطبعه دار الفکر.
رجایی، محمد خلیل. 1359ش، معالم البلاغة، چاپ سوم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
علوی مقدم، محمد و اشرف زاده، رضا. 1386ش، معانی و بیان، چاپ هفتم، تهران: انتشارات سمت.
هاشمی، احمد. 1383ش، جواهر البلاغة، چاپ اول، قم: انتشارات اسماعیلیان.
همایی، جلال الدین. 1367ش، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ چهارم، تهران: نشر هما.
مقالات
حدیدی، جواد. 1351ش، «ادبیات تطبیقی، پیدایی و گسترش»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، دوره هفتم، شماره 3 ، 1351.
ممتحن، مهدی. 1386ش، فصلنامه ادبیات تطبیقی، ش3، ص183.
_||_