بررسی تطبیقی سیمای شیرین در «شیرین و خسرو» و «خسرو شیرین»
محورهای موضوعی : شعر
مهرنوش منصوری میمندی
1
(
عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان بندرعباس(مربی)
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شیرین همسر خسرو پرویز ساسانی از معشوقه‌های مشهور و کامروای ادبیات فارسی است. دختری طنّاز و آشنا به رموز دلبری که پادشاه قدرتمند ساسانی را وادار می‌کند در برابر خواست او سر تعظیم فرود بیاورد. شهرت عشق جاودانی شیرین و خسرو حاصل تلاش نظامی کبیر است. امیرخسرو دهلوی شاعر پارسی‌گوی غیر ایرانی نیز با اقتباس از این اثر والا به خلق منظومه شیرین و خسرو پرداخته است. این نوشته سعی دارد شخصیت شیرین را در شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی به لحاظ صورت و سیرت بررسی نماید. همچنین مقایسه‌ای بین چهره شیرین در منظومه امیرخسرو و نظامی انجام دهد. مسأله‌ای که نگارنده را وادار به گزینش این موضوع برای نگارش مقاله نمود پنهان ماندن نقش چندبعدی زنان در اندیشه و افکار شعرای پارسی‌گوی کهن است. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و با استفاده از کتاب‌های معتبر موجود در کتابخانه‌های ایران و تاجیکستان نوشته شده است.
Shirin Khosrow II's wife is one of the famous Persian Literature beloveds. She was charming and familiar to attraction tricks who made the mighty king to obey and curtsy her wishes. The fame of this eternal and everlasting love owes Nezami's efforts. Amir khosrow dehlawi – Non Iranian Persian poet – composed "Shirin & Khosrow" by versioning the abovementioned work. This paper attempts to study "Shirin"'s character in "Shirin & Khosrow" by Amir khosrow dehlawi from image and personality point of view. The issue made the author to choose such subject is the hidden role of women in Persian poets' thoughts and works. The present article has been done in librarian method from valid books of Iran and Tajikistan libraries.
کتابنامه
احمدی گیوی، حسن و دیگران. 1383ش، زبان و نگارش فارسی، چاپ 22، تهران: سمت.
بقایف، محمدوفا. 1953م، امیر خسرو دهلوی و داستان او «دولرانی وخضرخان»، استالین آباد: دانش.
دهلوی، امیرخسرو. 1965م، شیرین و خسرو، مسکو: ادبیات خاور.
دهلوی، امیرخسرو. 1974م، مجنون و لیلی، مسکو: دانش.
ریاحی، لیلی. 1376ش، قهرمانان خسرو و شیرین، چاپ 2، تهران: امیرکبیر.
زرین کوب، عبد الحسین. 1374ش، پیر گنجه در جست‌وجوی ناکجاآباد، چاپ 2، تهران: سخن.
سعیدی سیرجانی، علی اکبر. 1385ش، سیمای دو زن، چاپ 10، تهران: پیکان.
شایگان فر،حمید رضا. 1386ش، نقد ادبی، چاپ 3، تهران: دستان.
صفا، ذبیح اله. 1371ش، تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، چاپ 8، تهران: فردوس.
عبدالهیان،حمید. 1378ش، کارنامه نثر معاصر، چاپ 1، تهران: پایا.
مولوی، جلال الدّین. 1375ش، مثنوی، به کوشش مهدی آذر یزدی، چاپ 3، تهران: پژوهش.
میرزازاده، خالق. 1989م، تاریخ ادبیات تاجیک، دوشنبه: معارف.
نبی لو، علیرضا. 1384ش، مقایسه مخزن الأسرار و مطلع الأنوار، چاپ 1، قم: سنجاقک.
نظامی، الیاس بن یوسف. 1313ش، خسرو و شیرین، تهران: مطبعه ارمغان.
مقالات
تجلیل و بی‌غمی. پاییز 91، «بررسی ساختاری اصطلاحات استعاری درباره یار در خمسه امیرخسرو دهلوی»، سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهارادب)، شماره 17.
جشنواره سراسری زن و پژوهش. 1384ش، «مجموعه مقالات زن و پژوهش»، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، گروه مطالعات زنان.
سالاری، داریوش. مهر1380، «امیرخسرو و سازهای هندی آریایی»، هنر موسیقی، شماره 30، صص 21-19.
منصوری میمندی، مهرنوش. 2011م، «سیمای دولرانی در مثنوی دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی»، اخبار آکادمی تاجیکستان، صص 158-155.
_||_Bibliography
Ahmadi Givi et al, H. Persian language and writing, Tehran: Samt, the twenty-second edition, 2004.
Baghayef, M. V,. Amir Khosrow Dehlavi and his story «Doulrani and Khezrkhan», Stalin Abad: knowledge, 1953.
Dehlavi, A.M., Shirin and Khosro, Moscow: literature of the East, 1961.
Dehlavi, A.M., Majnoon and Leili, Moscow: 1974.
Riahi, L., Heroes of Khosro and Shirin. Tehran: Amir Kabir, second edition, 1997.
Zarrinkoob, A.H., Old Closet in Quest of Nowhere, Tehran: Sokhan, second edition, 1995.
Saidi Sirjani, A. A., The face of two women, Tehran: Peykan, 10th edition, 2006.
Shayegan Far, H.R., Literary Criticism: Dastan, third edition, 2007.
Safa, Z.A., Literature History in Iran, volume III, Tehran: Ferdous, eighth edition, 1992.
Abdollahian. H., The report card of the contemporary generation, Tehran: Paya, First edition, 1999.
Moulavi, J.A., Masnavi, by the effort of Mehdi Azar Yazdi, Tehran: Pazhouhesh, third edition, 1996.
Mirza Zadeh, Kh., The literature history of Tajik, Doshanbeh: Maearef, 1989.
Nabi Lou, A.R., Comparison of Treasure of Secrets and Rising of Lights, Qom: Sanjaghak, first edition, 2005.
Nezami, E. J., Khosro Shirin, Tehran: Matbae Armaghan. 1934.
Articles
Tajlil and Beighami, the study on the structure or metaphoric terminology about sweetheart in Khamseh by Amir Khosro Dehlavi, Persian methodology and prose (Bahar Adab), issue 17, Autumn 2012.
The national festival of women and research, the sets of articles about woman and research, Tehran: Tarbiat Modarres University, Department of women's studies, 2005.
Salari, D., Amir Khosro and Indian Aryan musical instruments and music/art, issue 30 pp. 19-21, Autumn 2001.
Mansouri Meimandi, M. the face of and Doulrani and Khezrkhan by Amir Khosro Dehlavi, Academy News of Tajikistan 2011 pp. 155-158.