ساختارشکنی و هنجارگریزی تطبیقی نحوی، واژگانی و زمانی در شعر پروین اعتصامی

محورهای موضوعی : شعر

بهمن گرجیان ¹ , فرنگیس عباس زاده ²

1 - دانشیار و عضو هیأت علمی گروه زبان‌شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان،
2 - دانشجوی دکتری گروه زبان‌شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

تاریخ دریافت : 1399/06/23 تاریخ پذیرش : 1399/06/23 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

زبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوع‌آوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساخت‌های زبانی پیچیده در آفرینش‌های ادبی می‌شود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به همراه خواهد داشت. شاعر با استفاده از ساخت‌های زبانی، گذشته، حال، آینده را تصور کند و در هر زمان و مکان از واقعیت به سوی خیال حرکت نماید. در پژوهش حاضر به بررسی هنجارگریزی نحوی، واژگانی و زمانی در قطعات، مثنویات و منظومات پروین اعتصامی می‌پردازیم که شعرش نمادی از سبک عراقی و خراسانی می‌باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وی از هنجارهای نحوی زبان متعارف و معیار بسیار دور شده است. ترتیب کلمات، تغییرات گرامری، باهم‌آیی با توجه به اصول و ساختار و سبک زبانی می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Language is a cultural reality and the product of human thought, which is associated with creativity and innovation. The creativity and creation of human language causes the combination of sounds and meanings in the form of complex linguistic constructions in literary creations, and its actualization in the process of socialization and culture-building will bring literary creativity. Using linguistic constructions, the poet imagines the past, present, future and moves from reality to fantasy at any time and place. In the present study, we examine the syntactic, lexical and temporal deviation in Parvin Etesami's pieces, Masnavi and poems, whose poetry is a symbol of the Iraqi and Khorasani style. The results of the research indicate that he has been gotten away from the syntactic norms of conventional and standard language. The order of the words, the grammatical changes are in harmony according to the principles, structure and style of the language.

منابع و مأخذ:

احمدی، بابک. 1385ش، حقیقتوزیبایی(درس‌هایفلسفههنر)، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.

اشرف جودت، تقی علی. 1378ش، نقشعادتدرتربیتاسلامی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

حق شناس، علی محمد. 1372ش، مقالاتادبی و زبان‌شناختی،‌ تهران: انتشارات نیلوفر.

ستوده، هدایت اله. 1388ش، روان‌شناسیاجتماعی، چاپ دوازدهم، تهران: آوای نور.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1385ش، موسیقیشعر، تهران: انتشارات آگاه.

طباطبایی اردکانی، سید محمود. 1376ش، یادمان پروین اعتصامی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

علی پور، مصطفی. 1378ش، ساختار و زبان شعر امروز، چاپ اول، تهران: فردوس.

یارمحمدی، لطف الله. 1385ش، ارتباطات از منظر گفتمان شناسی انتقادی، تهران: هرمس.

کتب انگلیسی

Lakoff, G.(1993).The contemporary theory of metaphor. In D. Geeraerts, (Ed).(2006). Cognitive linguistics. (185-238). Berlin : New York: Mouton de Gruyter.

 

مقالات

بارانی، محمد. 1382ش، «کارکرد ادبی زبان و گونه‌های آن»، مجله فرهنگ، شماره 46-47، صص55-70.

سیدی، حسین. 1387ش، «مؤلفه‌های تصویری هنر در قرآن کریم»، اندیشه دینی، ش 27، صص 116-105.

مدرسی، فاطمه و حسن احمدوند. 1384ش، «آشنایی زدایی و هنجارگریزی در اشعار نیمایی اخوان ثالث»، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 13، صص199-228.

مشایخی، محمد رضا و سیده زینب خدادادی. 1391ش، «بررسیهنجارگریزیدر بخشیازاشعارنزارقبانی»، دوفصلنامه علمی پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال دوم، شماره دوم.

نورایی، الیاس و اسماعیل حسن زاده. 1394ش، «مفاهیمودرونمایه‌هایزنانهدرشعرپروین اعتصامی(جُستاریدرردّاتهاماتعلیهشاعریپروین)»، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هشتم، شماره اول.

Ahmadi, Babak 2006, Truth and Beauty (Lessons in Philosophy of Art), 11th edition, Tehran: Markaz Publishing.
Ashraf Judet, Taqi Ali. 1999, The Role of Habit in Islamic Education, Tehran: Amirkabir Publishing Institute.
Haghshenas, Ali Mohammad 1993, Literary and Linguistic Articles, ‌ Tehran: Niloufar Publications.
Sotudeh, Hedayatollah. 2009, Social Psychology, Twelfth Edition, Tehran: Avaye Noor.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza. 2006, Poetry Music, Tehran: Agah Publications.
Tabatabai Ardakani, Seyed Mahmoud. 1997, Parvin Etesami Memorial, Tehran: Allameh Tabatabai University Press.
Alipour, Mostafa 1999, The Structure and Language of Today's Poetry, First Edition, Tehran: Ferdows.
Yarmohammadi, Lotfollah. 2006, Communication from the Perspective of Critical Discourse, Tehran: Hermes.
English books

 

Lakoff, G.(1993).The contemporary theory of metaphor. In D. Geeraerts, (Ed).(2006). Cognitive linguistics. (185-238). Berlin : New York: Mouton de Gruyter.

 

Articles
Barani, Mohammad 2003, "Literary function of language and its types", Journal of Culture, No. 46-47, pp. 55-70.
Seyedi, Hussein 2008, "Visual components of art in the Holy Quran", Religious Thought, vol. 27, pp. 116-105.
Modarressi, Fatemeh and Hassan Ahmadvand. 2005, "Defamiliarization and Deviation in the Poems of Akhavan Sales", Allameh Tabatabai University, No. 13, pp. 199-228.
Mashayekhi, Mohammad Reza and Seyedeh Zeinab Khodadadi. 2012, "Study of deviation in a part of Nezar Qabbani's poems", bi-monthly journal of contemporary Arabic literature criticism, second year, second issue.
Nouraie, Elias and Ismail Hassanzadeh. 2015, "Concepts and themes of women in Parvin Etesami's poetry (a search to refute the accusations against Parvin's poetry)", Quarterly Journal of Persian Poetry (Spring of Literature), eighth year, first issue.