بررسی دستور تاریخی زبان داستان «خیشخانه» تاریخ بیهقی
محورهای موضوعی : شعر
انور عباس مجید
1
(
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان، دانشگاه بغداد، بغداد، عراق
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
دستور و مباحث دستوری وسعتی بی‌انتها دارد. زبان اعم از گفتاری و نوشتاری پایدار نیست و همچون بسیاری از پدیده‌ها دستخوش تحول و دگرگونی می‌شود. در مسیر پویایی زبان واژگان، حروف، فعل‌ها و آنچه به زبان مربوط است، گاه فراموش می‌شوند و گاه تغییر می‌کنند، و همین رخداد شناخت زبان و دستور زبان را مشکل ساخته است. شناخت فرایندها و دگرگونی‌های دستوری از گذشته تا به امروز سبب می‌شود تا به درک و دریافت بهتر و دقیق‌تری از متون کهن رسید. تاریخ بیهقی یکی از متونی است که از نظر ادبی، تاریخی، اجتماعی، جغرافیایی، مردم‌شناسی و ... همواره مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. شناخت زبان و نکات دستوری این اثر فهم درست مخاطب را به همراه دارد. نثر این کتاب، نثری بینابین است. این نثر آمیزه‌ای از استواری و سادگی نثر سامانیان و نثر فنی روزگار خویش است. در این پژوهش بر آن‌ایم تا به بررسی دستور تاریخی زبان در داستان خیشخانه بپردازیم.
Grammar commands and topics have an unlimited range. Language, both spoken and written, is not stable and like many phenomena undergoes change and transformation. In the dynamic path of language, words, letters, verbs and any relating issue to language are sometimes forgotten and sometimes changed which has made it difficult to know the language and grammar. Understanding grammatical processes and transformations from the past to the present leads to a better and more accurate understanding of ancient texts. "Tārīkh-i Bayhaqī" is one of the texts that has always been considered by researchers from literal, historical, social, geographical, and anthropological and etc. Knowing the language and grammatical points of the work leads to a correct understanding of the audience. The prose of the abovementioned book is an intermediate text. It is a combination of the steadfastness and simplicity of Samanid era and the technical prose of its time. The present study intends to survey the historical order of language in "Khishkhaneh" story.
ابوالقاسمی، محسن. 1375ش، دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت.
احمدی گیوی، حسن. 1380ش، دستور تاریخی فعل، تهران: نشر قطره.
باطنی، محمدرضا. 1383ش، توصیف ساختمان دستور زبان فارسی، چاپ پانزدهم، تهران: امیرکبیر.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین. 1383ش، تاریخ بیهقی، تصحیح علی اکبر فیّاض، به اهتمام محمدجعفر یاحقی، چاپ چهارم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
صدیقیان، مهین دخت. 1383ش، ویژگی‌های نحو زبان فارسی در قرن پنجم و ششم، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
مقالات
زرشناس، زهره. 1375ش، «دستور زبان تاریخی»، فصلنامه فرهنگ زبان‌شناسی، شماره 17.
سید قاسم، لیلا و نوح پیشه، حمیده. 1393ش، «کارکرد گفتمانی وجه جمله در تاریخ بیهقی»، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، تابستان 1393، شماره 33.
عباسی، سکینه. 1386ش، «ماهیت زبان در تاریخ بیهقی»، نشریه ادبیات داستانی، شماره 107.
فرشیدورد، خسرو. 1351ش، «دستور تاریخی زبان فارسی(تحول ارزش کاربرد فعل در زبان فارسی)»، نشریه ارمغان، دوره چهل و یکم، شماره 3.
فلاح، غلامعلی و پورهادی، آتنا. 1390ش، «زبان و روایت در تاریخ بیهقی»، فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، شماره 71.
یاری، منوچهر. 1374ش، «ساختار درام ایرانی»، فصلنامه نقد سینما، شماره 5.
_||_
Abolghasemi, Mohsen (1375). historical grammar of Persian language. Tehran: Publication of the side.
Ahmadi Givi, Hassan (1380). The verb historical command. Tehran: Ghatra Publishing.
batni, Mohammad Reza (2004). Description of Persian Grammar Building. Print fifteen. Tehran: Amir Kabir.
Bihaqi, Abolfazl Mohammad bin Hussein (2004). . History of Bihaqi, Correcting Ali Akbar Fayaz. Thanks to Mohammad Jafar Yaghighi. fourth edition. Mashhad: Ferdowsi University Press.
zar shnas, Zohreh (1375). Historical grammar. Journal of Linguistics. No. 17
Sayyid Qasem, Layla and Noah pishah, Hamideh (1393). Discourse function of the sentence in Behaghi history. The Journal of Persian Language and Literature, Summer 2014, Volume -, Issue 33.
Sedighian, Mahin Dukht (1383). Syntax Features of Persian Language in the 5th and 6th Centuries. Tehran: Persian Language and Literature Academy.
Abbasi, Sakineh (1386). The nature of language in Behaghi history. Fiction Literature. Number 107.
Freshidrood, Khosrow (1351). The , historical grammar of the Persian language (the evolution of the value of the verb in the Persian language). Armaghan Journal Forty-one. Number 3.
Fallah, Gholamali and Pourhadi, Athena (1390). Language and narration in Behaghi history. Farsi Language and Literature. No. 71
Yari, Manouchehr (1374). Iranian drama structure. Cinema Review Cinemas. Number 5.