بررسی تطبیقی مضامین رمانتیستی در شعر هوشنگ ابتهاج و لطیف هلمت

محورهای موضوعی : شعر

اسمین اسماعیل ¹ , برات محمدی ²

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

تاریخ دریافت : 1401/10/16 تاریخ پذیرش : 1403/03/29 تاریخ انتشار : 1403/04/19

کلید واژه: ادب معاصر, ادبیات تطبیقی, رمانتیسم, هوشنگ ابتهاج, لطیف هلمت,

چکیده مقاله :

اشعار هوشنگ ابتهاج شاعر معاصر ادب فارسی و لطیف هلمت شاعر معاصر کرد از نظر محتوا و مضمون و در چارچوب ادب رمانتیستی دارای مشابهت‌‌هایی هستند. پژوهش حاضر بر آن است تا اشعار این دو شاعر را با رویکرد تحلیل محتوا و با پشتوانه‌‌ی تفسیری برگرفته از مکتب رمانتیسم در هر دو سطح رمانتیسم فردی و اجتماعی بررسی کند. به این منظور ابتدا تمام اشعار ابتهاج و هلمت مطالعه و بررسی شدند سپس اشعاری که دارای مضامین رمانتیستی (چه رمانتیسم اجتماعی، چه رمانتیسم فردی) بودند استخراج شدند. سپس به طبقه‌‌بندی مضمونی این اشعار ذیل دو سطح کلان رمانتیسم فردی و رمانتیسم اجتماعی پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در مجموع، 103 نمونه‌‌ی شعری از مجموعه اشعار هر دو شاعر حاوی مضامین رمانتیستی بودند (52 مورد اشعار هلمت و 51 مورد شعر ابتهاج) که تعداد 27 مورد (26 درصد) آن دارای مضامین سه‌‌گانه‌‌ی رمانتیسم فردی (عشق، اخلاق فردی و ناپایداری دنیا) و تعداد 76 مورد (74 درصد) آن دارای مضامین رمانتیستی از نوع رمانتیسم اجتماعی بود که در پنج دسته اصلی طبقه‌‌بندی شدند و عبارتند از: تعهد و التزام شاعر، آسیب‌‌های اجتماعی چون فقر، گرسنگی و ...، بیدارگری و ستایش آزادی، نکوهش قدرت، ستم و جنگ، شکوه از جابه‌‌جا شدن ارزش‌‌ها و ضد ارزش‌‌ها. بر این اساس، هر دو شاعر، جنبه‌‌ی اجتماعی رمانتیسم را بر دغدغه‌‌های فردگرایانه و شخصی مقدّم دانسته‌‌اند و می‌‌توان به هر دو شاعر لقب شاعران تعهد و التزام اجتماعی را بخشید.

چکیده انگلیسی:

The poems of Hoshang Ebtahaj, a contemporary poet of Persian literature, and Latif Helmet, a contemporary Kurdish poet, have similarities in terms of content and theme and within the framework of romantic literature. The current research aims to examine the poems of these two poets with the approach of content analysis and with the interpretative support taken from the school of romanticism in both individual and social romanticism levels. For this purpose, first all the poems of Ibtahaj and Helmet were studied and analyzed, then the poems with romantic themes (both social romanticism and individual romanticism) were extracted. Then, the thematic classification of these poems under two levels of individual romanticism and social romanticism has been discussed. The results of the research show that, in total, 103 samples of poetry from the collection of poems of both poets contained romantic themes (52 of Helmet's poems and 51 of Ebtahaj's poems), of which 27 (26%) have the triple themes of individual romanticism (love, Individual ethics and the instability of the world) and 76 cases (74%) had romantic themes of social romanticism, which were classified into five main categories, which are: poet's commitment, social harms such as poverty, hunger, etc. Awakening and praising freedom, condemning power, oppression and war, glorifying the displacement of values and anti-values. Based on this, both poets have prioritized the social aspect of romanticism over individualistic and personal concerns, and both poets can be given the title of poets of commitment and social commitment.