خوانش تطبیقی نشانه‌های عرفانی در اشعار ابن فارض و سنایی غزنوی
محورهای موضوعی : شعر
سمیه زاهدی
1
,
محمد غفوری فر
2
,
علیرضا حسینی
3
1 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد
2 - استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، ایران.
3 - استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، ایران.
کلید واژه: جلوه‌های عرفانی, سنایی غزنوی, ابن فارض مصری, ادبیات تطبیقی,
چکیده مقاله :
یکی از انواع ادبی که بسامدهای گوناگون آن در آثار بیشتر شاعران پارسی‌گو و عربی‌سرا واقع شده و آثار قابل ملاحظه و خواندنی در این نوع به وجود آورده، ادبیات عرفانی است. در این نوع ادبی شاعران برای بیان معانی عرفانی با زبان رمز و اشاره به سبک ویژه در قالب‌های شعری به‌ویژه غزل ارائه می‌کنند. در عرصة ادب عربی و فارسی، ابن فارض مصری و سنایی غزنوی دو شاعر بلندآوازه و عارف بلندمرتبه و شیفتگان و سوختگان عشق الهی به‌شمار می‌آیند. پژوهش حاضر در حوزۀ ادبیّات تطبیقی بر اساس مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی در تلاش است با روش توصیفی – تحلیلی، مهم‌ترین وجوه اشتراک و افتراق جلوه‌های عرفانی در اشعار این دو شاعر را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هر دو شاعر از آبشخور عرفان و ادب نوشیدند و در باور هر دو برجسته‌ترین انگیزه برای متعالی شدن، عشق هست و در مسائل اساسی عرفان علاوه بر عشق، در جلوه‌های عرفانی دیگر همچون عقل، وحدت وجودی و شهودی، فنا و نمادهای عرفانی نیز با یکدیگر اشتراکاتی داشته‌اند. با این تفاوت که ابن فارض از نماد در اشعار خود بیشتر از سنایی استفاده کرده است. در بحث رنگ‌ها، ابن فارض بیشتر به نور و تاریکی تعبیر کرده است؛ اما سنایی بیشتر از ابن‌فارض به نماد رنگ‌ها پرداخته است.
One of the types of literature whose various frequencies are found in the works of most Persian-speaking and Arabic-speaking poets, and which have produced remarkable and readable works in this type, is "mystical literature". In this type of literature, poets use code language to express mystical meanings and refer to a special style in poetic formats, especially sonnets. In the arena of Arabic and Persian literature, Ibn Faraz of Egypt and Sana'i of Ghazni are considered to be two famous poets and high-ranking mystics, and lovers of divine love. The current research in the field of comparative literature, based on the American comparative literature school, is trying to investigate the most important commonalities and differences of mystical manifestations in the poems of these two poets with descriptive-analytical method. The results of this research indicate that both poets drank from the water of mysticism and politeness, and in the belief of both of them, the most prominent motivation for transcendence is love, and in the basic issues of mysticism, in addition to love, in other mystical manifestations such as Intellect, existential and intuitive unity, annihilation and mystic symbols also have commonalities with each other. with the difference that Ibn Faraz used the symbol in his poems more than Sana'i. In the discussion of colors, Ibn Faraz has mostly interpreted them as light and dark; But Sana'i has paid more attention to the symbols of colors than Ibn Faraz.
_||_