بررسی آثار شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کارهای الکترونیکی (مبتنی بر تجارب حاصل از دوران همه گیری کووید-19)

محورهای موضوعی : مدیریت

نسرین غریبی ¹ (کارشناس ارشد، گروه مدیریت، واحد الکترونیک، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
سید کامران یگانگی ² (استادیار، گروه مهندسی صنایع، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران)
بهنوش جووری ³ (استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/09/15 تاریخ پذیرش : 1402/11/08 تاریخ انتشار : 1403/06/01

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی, رفتارهای اجتماعی, کووید-19, کسب و کار الکترونیکی,

چکیده مقاله :

پژوهش کاربردی حاضر با هدف بررسی آثار شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کارهای الکترونیکی مبتنی بر تجارب حاصل از دوران همه گیری کووید-19 وبه روش توصیفی همبستگی انجام شده است. کسب و کار الکترونیکی در دو بعد استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی و توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی مد نظر قرار گرفت. بدین منظورپرسشنامه محقق ساخته برگرفته از پرسشنامه های استاندارد به عنوان ابزار تحقیق تهیه و تدوین شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل تمامی مدیران کسب و کار الکترونیکی در اینستاگرام بودکه از این تعداد هشتاد نفر به روش گلوله ی برفی مشارکت نمودند. داده ها با استفاده از بسته آمارى براى علوم اجتماعى مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح معناداری 0.05 ، یافته ها حاکی از آن است که در زمان همه گیری کووید 19بین شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی با کسب و کار الکترونیکی و همچنین بین شبکه های اجتماعی با توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار رابطه مثبتی وجود دارد اما در رابطه ی رفتار اجتماعی با توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی چنین تاثیری دیده نشد.

چکیده انگلیسی:

The current applied research was conducted with the aim of investigating the effects of social networks and social behavior on electronic businesses during the Covid-19 pandemic. E-business was considered in two dimensions: the use of e-business systems and the development of e-business systems. Research is of applied type. researcher-made questionnaire derived from standard questionnaires was prepared and compiled as a research tool. The statistical population studied included all e-business managers on instagram.Eighty managers participated through the snowball methodin. The data were analyzed with the statistical package of social sciences. At a significance level of 0.05, the findings indicate that during the Covid-19 pandemic social networks and social behavior have a positive relationship with e-business. Also, social networks have a positive relationship with the developing and using of business systems. However, no such effect was seen in the relationship between social behavior and the developing and using of electronic business systems.

منابع و مأخذ:

_|1) احمدی فرد پ، خداداد حسینی س ح، آذر ع. (1399). بررسی اثرات شبکه‌های اجتماعی و تجارت الکترونیکی بر عملکرد شرکت‌های تولیدی مستقر در شهرک صنعتی رشت، هفدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران
2) امیری طهرانی، سید محمدرضا. ) 1394). " تجارت الکترونیک از دیدگاه فلسفه تکنولوژی"، نشریه فلسفه علم، (2)1.
3) آموسی ن، زکی پور م. (1400). تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر کسب‌وکار، دومین همایش ملی مدیریت نوین و کسب‌وکارهای نوپا، شیراز.
4) جلیل پور، پیمان. (1394). بازاریابی در کتابخانه‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی: مزایا و چالش‌ها، فصلنامه تحلیلی – پژوهشی کتاب مهر، شماره 17 و18، 43-26.
5) دل‌افروز، ‌نرگس، عبادی، ‌بهروز، احمدی، ‌مژگان. (1398). بررسی نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در وفاداری مشتری: چارچوب مبتنی بر مدل 3C (ساختار سازمانی، محتوا و زمینه). مطالعات مدیریت و کارآفرینی، 24(4), 208-221.
6) رفیع پور، فرامرز. (1387). آناتومی جامعه: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی. تهران: نشر شرکت سهامی انتشار.
7) شارع پور، محمود. (1391). نقش شبکه‌های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی، فصلنامه تعلیم و تربیت شماره170،91.
8) شکری، ح. (1400). بررسی تأثیر بازاریابی شبکه‌های اجتماعی بر بهبود کسب‌وکار الکترونیکی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب.
9) فارسی س، سایبانی ح ر، سوادی م. (1400). معادله ساختاری عوامل مؤثر بر بازاریابی الکترونیکی در فضای حاکم بر کسب‌وکار ورزشی، فصلنامه مدیریت کسب‌وکار، 12 (49).
10) فولادی کیا ا، تقی پور ف، نقش ا ر. (1400). اهمیت و نقش شبکه‌های اجتماعی به‌منظور اعتماد به تجارت الکترونیکی، فصلنامه کارافن، 18(2).
11) Dotan, A., David, P., Arnheim, D., et al. (2022). The Autonomic Aspects of the Post-COVID19 Syndrome. Autoimmunity reviews, Vol. 21, No. 5, PP. 103071. https://doi.org/10.1016/j.autrev.2022.103071
12) Gupta V, Rubalcaba L, Gupta C, Pereira L. F. (2022(. Library social networking sites for fostering startup business globalization through strategic partnerships. The Journal of Academic Librarianship, 102504.‏ https://doi.org/10.1016/J.ACALIB.2022.102504
13) Jacob A, Teuteberg F. (2020(.Towards a Taxonomy for design options of social networking technologies in sustainable business models.Sustainability, 13(1), 81.‏ https://doi.org/10.3390/su13010081.
14) Jovari, B. (2024). International Scientometric Systems: A study of acceptance management in academic communities. International Journal of Information Science and Management, 22(1). Doi: 10.22034/ijism.2023.1977966.0
15) Jovari, B, Karamati Nojeh deh S M. (2023). Narrative research on the Corona virus epidemic and human resources management in educational systems, 7th International Conference on Social Studies, Law and Popular Culture, Tehran, https://civilica.com /doc/1716974
16) Luo C. (2021). Analyzing the impact of social networks and social behavior on electronic business during COVID-19 pandemic. Information Processing & Management, 58(5), 102667. https://doi.org/10.1016/j.ipm.2021.102667‏
17) Moreno M, Jelenchick L, Koff R, Eikoff J, Diermyer C, Christakis D. (2012). Internet use andmultitasking among older adolescents: An experience sampling approach. Computers in HumanBehavior􀀀28􀀀 (4) pp.102-1097. https://www.academia.edu/48502745/
18) Neethu Rs, N., Reddy, M., Batra, S., et al. )2022(. Vitamin C and its therapeutic potential in the management of COVID19. Clinical nutrition ESPEN, Vol. 50, PP. 8–14.. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.
19) Sathishkumar V. E, Agrawal P, Park J, Cho Y. (2020). Bike Sharing Demand Prediction Using Multiheaded Convolution Neural Networks. In BASIC & clinical pharmacology & toxicology, 126 pp. 264–265.
20) Yun J. J, Won D, Park K, Jeong E, and Zhao X. (2019). The role of a business model in market growth: The difference between the converted industry and the emerging industry. Technological Forecasting and Social Change, 146, 534–562. DOI: 10.1016/j.techfore.2019.04.024
|_

متن کامل:



 

بررسی آثار شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کارهای الکترونیکی 

(مبتنی بر تجارب حاصل از دوران همه گیری کووید-19)

 

نسرین غریبی، کامران یگانگی  ، بهنوش جووری 

 

کارشناس ارشد ؛ گروه مدیریت، واحد الکترونیک، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران . mailto:[e-mail] 3951-2405-0003-0000 ORCID:

استادیار، گروه مهندسی صنایع، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

ORCID: 0000-0003-0421-6258 [e-mail]

استادیار گروه مدیریت دولتی،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). [e-mail] ، ORCID: 0000-0002-6426-0245

 

چکیده

     پژوهش کاربردی حاضر با هدف بررسی آثار شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کارهای الکترونیکی مبتنی بر تجارب حاصل از دوران همه گیری کووید-19 وبه روش توصیفی همبستگی انجام شده است.  کسب و کار الکترونیکی در دو بعد استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی و توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی مد نظر قرار گرفت. بدین منظورپرسشنامه محقق ساخته برگرفته از پرسشنامه های استاندارد به عنوان ابزار تحقیق تهیه و تدوین شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل تمامی مدیران کسب و کار الکترونیکی در اینستاگرام بودکه از این تعداد  هشتاد نفر به روش گلوله ی برفی مشارکت نمودند. داده ها با استفاده از بسته آمارى براى علوم اجتماعى مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح معناداری 0.05 ، یافته ها حاکی از آن است که در زمان همه گیری کووید 19بین شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی با کسب و کار الکترونیکی و همچنین بین شبکه های اجتماعی با  توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار رابطه مثبتی  وجود دارد اما در رابطه ی رفتار اجتماعی با توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی چنین تاثیری دیده نشد.

 

 

کلیدواژه‌ها:   شبکه های اجتماعی، رفتار اجتماعی، کسب و کار الکترونیکی، کووید-19.

 

 

 

 

 

 

 

Examining The Effects of Social Networks and Social Behavior on Electronic Businesses

(Based on The Experiences Gained During the Covid-19 Epidemic)

 

Nasrin Gharibi

MA; Department of Management, Electronics Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

mailto:[e-mail] 

3951-2405-0003-0000 ORCID:

KamranYeganegi

Assistant Professor, Department of Industrial Engineering, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran. [e-mail]

ORCID: 0000-0003-0421-6258

 

Behnoush Jovari

Assistant Professor, Department of Public Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran ;( Corresponding Author); [e-mail] 

ORCID: 0000-0002-6426-0245

 

Abstract

     The current applied research was conducted with the aim of investigating the effects of social networks and social behavior on electronic businesses during the Covid-19 pandemic. E-business was considered in two dimensions: the use of e-business systems and the development of e-business systems.Research is of applied type. researcher-made questionnaire derived from standard questionnaires was prepared and compiled as a research tool. The statistical population studied included all e-business managers on instagram.Eighty managers participated through the snowball methodin. The data were analyzed with the statistical package of social sciences. At a significance level of 0.05, the findings indicate that during the Covid-19 pandemic social networks and social behavior have a positive relationship with e-business. Also, social networks have a positive relationship with the developing and using of business systems. However, no such effect was seen in the relationship between social behavior and the developing and using of electronic business systems.

 

Keywords: Social Networks, Social Behavior, E-Business, Covid-19.

 

 

 

 

 

مقدمه

     از زمان پیدایش، کسب و کار الکترونیکی با پیشرفت فناوری های جدید دستخوش تغییرات بسیاری شده است. کسب و کار الکترونیکی فرآیندهای تجاری، روابط و معاملات را جهانی می کند. محیط کسب و کار شرکت ممکن است شامل شبکه ای برای دسترسی به سازمان های عمومی یا شبکه هایی باشد که با حفاظت ویژه برای دسترسی افراد خاص طراحی شده اند یا حتی یک شبکه داخلی که برای دسترسی به افراد و کارکنان درون شرکت طراحی شده است. کسب و کار الکترونیکی فقط ایجاد یک صفحه وب نیست. بلکه محیط مدل های کسب و کار، از جمله تجارت با کارکنان، مشتریان، تامین کنندگان و شرکا است(فولادی کیا و همکاران، 1400).در این میان نباید از نقش موثر شبکه های اجتماعی در توسعه و رونق این بازار بزرگ الکترونیک غافل شد، شبکه هایی که ابزارهای بهینه و کم هزینه ای را برای رونق کسب و کارهای آنلاین فراهم کرده اند. سال‌هاست که محققان اجتماعی به این سوال اساسی علاقه‌مند بوده‌اند که چگونه گرایش‌ها، رفتارها و نوآوری‌ها از طریق شبکه‌های اجتماعی گسترش می‌یابند و چگونه می‌توان تجارت الکترونیک و تجارت را از طریق این شبکه‌ها ترویج کرد. شبکه های اجتماعی و نفوذ روزافزون آن در بین کاربران مختلف در اقصی نقاط جهان، این شبکه ها را به ابزاری مناسب برای تبلیغات و تجارت الکترونیک تبدیل کرده است. امروزه شبکه‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تجاری سازمان‌ها محسوب می‌شوند و بسیاری از سازمان‌ها از این طریق مشتریان زیادی را جذب کرده‌اند(رفیع، 1400).

     در طول شیوع کووید-19، تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های اجتماعی کسب و کار و رفتار اجتماعی بهبود یافته است. تجزیه و تحلیل رفتار اجتماعی در شبکه های اجتماعی به بهبود تجارت الکترونیک بر اساس رفتار مشتری کمک می کند. شبکه های اجتماعی می توانند از کسب و کار پشتیبانی کنند: جذب خریداران، دریافت نظرات مشتریان و ایجاد وفاداری مشتری(لو¹، 2021). اثربخشی یک استراتژی کسب و کار الکترونیکی مبتنی بر یک شبکه اجتماعی بر اساس میزان استفاده مصرف کنندگان از پس انداز، لایک ها و سهام برای تعامل با تبلیغات شرکت اندازه گیری می شود(یان²، 2019). در عصر فاصله گذاری اجتماعی و تماس محدود، رسانه های اجتماعی به مکانی مهم برای تعامل با دیگران تبدیل شده اند. هدف پلتفرم های رسانه های اجتماعی ایجاد ارتباط بین مردم و کمک به مردم برای افزایش روابط در طول همه گیری است. از آنجایی که بسیاری از افراد مجبور به ماندن در خانه هستند، ارتباطات اجتماعی و دسترسی به سرگرمی در شبکه های اجتماعی باعث حفظ روابط بین آنها شده است(فارسی، 1400). 

     همه‌گیری ویروس کرونا بسیاری از مصرف‌کنندگان را مجبور به خرید آنلاین کرده است، زیرا بسیاری از فروشگاه‌های خرده‌فروشی در سراسر جهان یا بسته هستند یا توانایی محدودی برای فاصله گرفتن از دیگران دارند. حتی در پایان همه‌گیری، اکثر تحلیلگران و شرکت‌های تجارت الکترونیک روند رو به رشد خرید آنلاین را پیش‌بینی می‌کنند. یک استراتژی رسانه اجتماعی با ساختار مناسب برای بهبود بخش تجارت الکترونیک ضروری است. رسانه‌های اجتماعی از روابط بین مردم استفاده می‌کنند، سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای مولد را ترویج می‌کنند، تعامل با مشتری را افزایش می‌دهند و فرصت‌ها، روابط آنلاین و عزت‌نفس بیشتری را با انجام یک مقایسه اجتماعی سازنده در همه‌گیری کووید- 19 ایجاد می‌کنند(شکری، 1400) .با توجه به اینکه انقلاب آفرینی کرونا ویروس در سطح جهانی به صورت یک پاندومی نقش آفرینی نمود و آثار آن در پسا کرونا نیز مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ، بهداشتی را تحت الشعاع قرار داد (جووری وکرامتی نوجه³، 2023)؛  بگونه ای که  مشکلات متعددی به دلیل تأثیرات همه گیر در تجارت الکترونیک بوجود آورد، بنابراین تحقیق حاضر سعی بر آن دارد به واکاوی تاثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کار الکترونیکی در طول همه گیری کووید-19بپردازد.

 

 

 

 

ادبیات نظری

     استفاده از فناوری اطلاعات و کسب و کارهای الکترونیکی به منظور کارآمدتر کردن فرآیند صادرات کالا و خدمات، لازم است به پیاده سازی کسب و کار الکترونیکی از جنبه های مختلف توجه شود، اما قبل از ورود به بحث پیاده سازی کسب و کار الکترونیکی، مراحلی را که به آن می پردازیم. در مقام کسب و کار، زیرا پیاده سازی کسب و کار الکترونیکی گامی از این عملیات در توسعه تجارت الکترونیک است. با توجه به مراحل ظرفیت کسب و کار الکترونیک که از اولین مراحل استراتژی شروع شده و به پایان عملیات رسیده است، ایجاد کسب و کار الکترونیکی مرحله عملیاتی این مراحل است. که هر سازمانی باید مراحل استراتژی خود را برای اجرای بهتر تجارت الکترونیک طی کند یا حداقل آن مراحل را در حین اجرا انجام دهد.

     شبکه اجتماعی یک ساختار اجتماعی می باشد که از افراد یا سازمان ها تشکیل خواهد شد. خدمات شبکه‌های اجتماعی بر ساخت و شناسایی شبکه‌های اجتماعی برخط تمرکز کرده تا افرادی را که علایق و فعالیت‌های خود را در دسترس قرار میدهند یا کسانی که مشتاق مرور علایق و فعالیت‌های دیگران هستند، به هم متصل کند، از این شبکه ها بیشتر برای دوست یابی و تبادل نظر و ایده بین اعضا استفاده می شد اما امروزه برای اهداف تجاری و به اشتراک گذاری داده ها نیز استفاده می شود(امیری، 1394).  شبکه اجتماعی توسط افراد مختلف جامعه با نظرات، دانش، سطوح مهارت و سنین مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و استفاده رایگان کاربران از این نوع شبکه ها مزایا و معایب بسیاری دارد. به بیانی ساده می توان این شبکه را به عنوان نگاشت تمامی حوزه های  مرتبط بین گره های مورد مطالعه در نظر گرفت.

      با توجه به گستردگی جغرافیایی کاربران، این نوع شبکه ها عموماً در اکثر نمودارهای شبکه اجتماعی نشان داده می شوند. یک شبکه اجتماعی می تواند یک اتاق گفتگو، یک انجمن گفتگو یا گاهی اوقات مجموعه ای از عملکردهای تعبیه شده در وب سایت فروشگاهی به عنوان یک سیستم توصیه کننده اجتماعی باشد(دل افروز، 1398). مردم اغلب برای دسترسی به اطلاعات، منابع و موقعیت ها به روابط شخصی و خویشاوندان خود متکی هستند. این روابط شبکه اجتماعی فرد را تشکیل می دهد که به نوبه خود یک سیستم اجتماعی ایجاد می کند. دانشمندان علوم اجتماعی از مفهوم شبکه اجتماعی برای اشاره به سیستم پیچیده روابط بین افراد در سیستم اجتماعی استفاده کرده اند. شبکه اجتماعی یا منبع تولید سرمایه اجتماعی ترکیبی از بازیگران (بازیگران الزاما افراد نیستند، بلکه شامل سازمان ها و گروه ها نیز می شوند و روابط بین آنها است. به عبارت دیگر، شبکه اجتماعی الگوی از روابط است که بازیگران را به هم متصل می کند.

     شبکه اجتماعی را می‌توان مجموعه‌ای از افراد یا سازمان‌ها یا دیگر مجموعه‌های اجتماعی دانست که از طریق روابط اجتماعی مانند دوستی، همکاری یا تبادل اطلاعات با یکدیگر مرتبط هستند. به این ترتیب، شبکه اجتماعی یک مدل ارتباطی است که افراد یا پیوندهایی را که افراد را با گروه‌هایی از مردم مرتبط می‌کند، به هم متصل می‌کند(شارع پور، 1391).

       مشتریان می توانند از طریق عضویت در شبکه های اجتماعی برای خود پروفایل ها و صفحات شخصی بسازند و از این طریق با دوستان خود در ارتباط باشند. از طریق شبکه های اجتماعی می توانند مشتریان بالقوه و بالفعل را جذب کرده و آنها را به عضویت دعوت کنند. فیسبوک  و مای اسپیس  دو نمونه از معروف ترین شبکه های اجتماعی هستند که میلیون ها مشتری دارند. آنها می توانند محصولات و خدمات را در این دو شبکه اجتماعی تبلیغ و تبلیغ کنند. شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای دسترسی و تشویق به خدمات، برنامه ها، منابع جدید و ارائه اطلاعات عمومی استفاده می شود(مورنو ⁴و همکاران، 2012).      در بین شبکه های اجتماعی، فیس بوک یکی از فناوری های بزرگی است که در فعالیت های بازاریابی گنجانده شده است. از این رو فیس بوک فرصت بسیار خوبی برای استفاده از امکانات خود در مراکز بازاریابی و اطلاع رسانی فراهم می کند.

     در اکثر مطالعات، قابلیت های فیس بوک مناسب ترین گزینه در فعالیت های تشویقی و متقاعدکننده برای دیده شدن است. یکی از ویکی‌های معروف ویکی‌پدیا، یک دایره‌المعارف آنلاین رایگان است که مشتریان در آن مشغول تولید و ویرایش مقاله هستند. مردم می توانند از ویکی به عنوان ابزاری برای پروژه ها استفاده کنند و مشتریان را از طریق دعوت نامه های رسانه های اجتماعی در پروژه ها و فعالیت ها مشارکت دهند. همچنین می توان محصولات و خدمات را از طریق این ابزار رسانه ای به مشتریان معرفی کرد(جلیل پور، 1394).

     در سال 2019 دولت­ها­ی جهان با پدیده ای به نام کووید-19 مواجه شدند. کووید-19، به عنوان یکی از بدترین همه گیری­ها در تاریخ بشریت ظاهر شده است. چندین واکسن توسط سازمان‌های دولتی مختلف در سراسر جهان تأیید شده‌اند، اما داده‌های مربوط به اثربخشی و ایمنی آنها محدود است و توزیع همچنان یک چالش بزرگ است. طبق گفته سازمان جهانی بهداشت⁵ ، مصونیت شخصی برای محافظت در برابر کووید-19 حیاتی است(نیسو⁶، 2022).  سندرم پس از کووید-19 تقریباً در بین 50 تا 80 درصد از بیماران دارای کووید-19 و بهبود یافته، وجود دارد و در بین بیماران بیش از 50 نوع عفونت متفاوت نسبت به سارس کووید-2 گزارش شده است. بسیاری از علائم رایج سندرم پس از کووید 19 تنها با آسیب ناشی از ویروس همانند سندرم خستگی مزمن و فیبرومیالژیا بیان نمی­شوند. اختلال عملکرد سیستم عصبی خودمختار با واسطه خودایمنی ممکن است نقش مهمی در پاتوژنز چنین علائمی از جمله خستگی مزمن، اختلال شناختی، اختلالات مربوط به خلق و خو و بسیاری دیگر داشته باشند. نکته مهم، گزینه­های درمانی مانند درمان تعدیل کننده ایمنی و سرکوب کننده سیستم ایمنی ممکن است به نفع برخی از بیماران پس از کووید 19 باشد(دوتان⁷، 2022).

      با شیوع ویروس کرونا در ایران، کسب وکارهای ایرانی با سه سطح ریسک مواجه شده است: اول ریسک سطح بین المللی: کاهش تولید در جهان به دلیل شیوع کرونا ویروس ریسک های منفی قابل توجهی به همراه داشت. بحران کرونا، زنجیره تأمین جهان شامل چین و کشورهای صنعتی را به شدت دچار چالش کرده بود و تقاضای نهایی برای کالاها و خدمات کاهش یافته ابود (شوک های کوتاه مدت عرضه و تقاضا). همچنین کشورهای مختلف در مراحل مختلف بیماری کرونا بودند، بنابراین ریسک بازگشت بیماری هم وجود داشت  و زمان پایان کامل بیماری در جهان نامشخص بود و عملاً این ریسک صادرات کالاهای غیرنفتی ایران خصوصاً به کشورهای همسایه و واردات مواد مورد نیاز (زنجیره تأمین صنایع و کسب وکارهای داخلی) را شامل می شد ریسک دوم ریسک سطح ملی/اقتصادی: کاهش صادرات به سایر کشورها بر کم شدن درآمدهای ارزی کشور تأثیرگذار است.

    کاهش درآمدهای مالیات از کسب وکارها بر محدود شدن منابع درآمدی دولت هم مؤثر است. از طرفی هزینه های دولت به واسطه تخصیص بودجه های بهداشتی، درمانی و حمایتی افزایش یافته است. ریسک سوم که همان ریسک سطح صنعت/کسب وکار است: شرکت ها با مشکلات فراوانی در زنجیره تأمین مواد اولیه و لجستیک، کاهش فروش و بهره وری مواجه بودند (بخش عرضه). همچنین نگرش و انتظار مشتریان درحال تغییر بود (بخش تقاضا) که پیامد آن افزایش ریسک های کسب وکارها بود.کسب وکارهای فروش آنلاین، تولیدکنندگان محصولات غذایی و بهداشتی و شرکت هایی که قابلیت دورکاری دارند ریسک پایین تری را تجربه کردند و سایر کسب وکارها ریسک متوسط تا زیادی دارا بودند.

     بررسی ها نشان داد که مهم ترین بخش هایی که درنتیجه شیوع بیماری با کاهش تقاضا روبه رو شده بودند بخش های خدماتی بودند و به دلایل مختلفی رصد میزان دقیق تأثیرپذیری زیربخش های خدماتی بسیار مشکل تر از زیربخش های مرتبط با تولید کالابود.

پیشینه پژوهش

  جووری⁸( 2024 ) در تحقیق خود مواردی از قبیل کیفیت داده ها، استقلال در تصمیم گیری،  عملكرد مورد انتظار(سودمندي)، تلاش مورد انتظار(سهولت)، رشته تحصیلی،  شرايط تسهيل كننده ،تمايل به استفاده، رتبه تحصیلی، تجربه استفاده از فناوری را در بهره مندی از تکنولوژی مورد تاکید قرار داده است.

 گوپتا ⁹و همکاران(2022)  به بررسی سایت های شبکه اجتماعی برای تقویت جهانی شدن کسب و کار برخط از طریق مشارکت های استراتژیک پرداختند. شبکه های اجتماعی می توانند سنگ بنای قدرتمند یک اکوسیستم نوآوری باز برای کارآفرینان باشند. آنها منبع تحقیقات بازار جهانی برای کارآفرینانی هستند که به دنبال گسترش خارج از مرزهای ملی با شرکت های موجود خود هستند. سایت های شبکه های اجتماعی¹⁰ ، که به طور گسترده توسط کتابخانه ها به عنوان ابزاری برای تعامل با افراد پذیرفته شده اند، به طور فزاینده ای برای ارائه اطلاعات بازار به جوامع تجاری مورد استفاده قرار می گیرند. سایت های شبکه های اجتماعی می‌تواند به کسب و کارهای برخط در ایجاد و حفظ پیوندهای استراتژیک قوی با کسب و کارها برای به دست آوردن حمایت مداوم از تلاش‌های جهانی‌سازی کمک کند. این ستون مزایای متعدد و برخی مشکلات استفاده از رسانه های اجتماعی برای توسعه چنین همکاری هایی را مورد بحث قرار می دهد، به ویژه از نظر ارائه بینش های مفید بازار به کارآفرینان (پیاده سازی مشارکت). مسائل مربوط به انطباق سایت های شبکه های اجتماعی برای توسعه چنین روابطی را می توان با فناوری های نمونه سازی مورد بررسی قرار داد. برای رفع نیازهای استارت‌آپ‌های جهانی، کافی نت ها باید از دسترسی به شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند و بر نیاز به جلسات در زمینه کتابخانه‌ها غلبه کنند. برای انجام این کار، ادغام کامل سایت های شبکه های اجتماعی با فعالیت های تجاری کسب و کارها مورد نیاز است، که متأسفانه تنها در شرایط معدودی قابل مشاهده است. کتابخانه ها استفاده از سایت های شبکه های اجتماعی را برای ارائه پشتیبانی برخط بیشتر برای جامعه تجاری افزایش می­دهند.

     لو (2021) به بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر تجارت الکترونیک در طول همه گیری کووید 19پرداخت. در نتیجه قرنطینه، فعالیت های اقتصادی به شدت در حال کاهش است. این مطالعه تأثیر شبکه‌های اجتماعی و رفتار اجتماعی را بر تجارت الکترونیک یا تجارت الکترونیک در طول همه‌گیری کوویدو 19با استفاده از تکنیک‌های یادگیری عمیق تحلیل می‌کند. این مقاله شبکه عصبی عمیق بازگشتی¹¹ را برای پیش‌بینی رفتار خرید برخط برای بهبود عملکرد تجارت الکترونیکی معرفی می‌کند. این مقاله از اطلاعات جریان کلیک برای پیش‌بینی رفتار خرید برخط در زمان واقعی و اقدامات بازاریابی هدفمند استفاده می‌کند. اندازه‌گیری‌های تأثیر سود با تولید از معیارهای طبقه‌بندی، امکان‌سنجی و استفاده از یادگیرندگان تکراری عمیق را در هدف‌یابی کمپین از طریق مدل‌سازی جریان کلیک مبتنی بر شبکه عصبی بازگشتی¹² نشان می‌دهد. نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی نسبت سودآوری 98.5 درصد، نسبت عملکرد 97.5 درصد، نسبت دقت 96.7 درصد، نسبت پیش‌بینی 97.9 درصد و نرخ خطای کمتر 11.3 درصد سایر روش‌های موجود را افزایش خواهد داد.

     جاکوبا و توتبرگ ¹³(2022)، به طبقه بندی گزینه های طراحی فناوری های شبکه های اجتماعی در مدل های کسب و کار برخط پرداختند. فن‌آوری‌های شبکه‌های اجتماعی مانند رسانه‌های اجتماعی، مفاهیم جمعی یا گیمیفیکیشن منابع کلیدی برای ادغام مشتریان، شرکای شبکه ارزش و جامعه در مدل‌های کسب و کار برخط را نشان می‌دهند. با این حال، درک درستی از نحوه استفاده شرکت‌های پایدار از چنین فناوری‌هایی وجود ندارد. برای بستن این شکاف، ما یک طبقه بندی از گزینه های طراحی برای فناوری های شبکه های اجتماعی در مدل های کسب و کار پایدار را پیشنهاد می کنیم. طبقه بندی ما شامل هشت بعد است که با سؤالات مربوط به طراحی فناوری های شبکه های اجتماعی سروکار دارد. هنگام ایجاد طبقه‌بندی خود، بر اساس ادبیات موجود و موارد استفاده انجام دادیم و متخصصان با تجربه در زمینه مدل‌های کسب‌وکار پایدار را برای اعتبارسنجی طبقه‌بندی خود درگیر کردیم. به این ترتیب، مطالعه ما به دانش در مورد استفاده از فناوری‌های شبکه‌های اجتماعی در مدل‌های کسب‌وکار برخط و اینکه چگونه چنین فناوری‌هایی بر مرزهای مدل‌های کسب‌وکار برخط تأثیر می‌گذارند، کمک می‌کند. به همین ترتیب، ما بینش های عملی در مورد استفاده از فناوری های شبکه های اجتماعی در مدل های تجاری پایدار ارائه می دهیم.

     آموسی و زکی پور(1400)، به بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر تجارت پرداختند. رسانه های اجتماعی انقلاب بزرگی را در زمینه تجارت و بازاریابی اینترنتی ایجاد کرده اند. این رسانه ها نه تنها مشتریان زیادی را در دنیای مجازی جذب کرده و جان تازه ای به صنایع و محصولات بخشیده اند، بلکه محلی برای تبلیغات شرکت ها نیز هستند. این در حالی است که هیچکس نمی تواند ادعا کند که شبکه های اجتماعی تنها در حوزه بازاریابی دارای مزایا و مزایایی هستند، بلکه تمرکز این رسانه ها نیز معطوف به افراد است. شبکه های اجتماعی امکان استفاده از فرصت های مختلف در فضای مجازی از جمله جستجو، مطالعه و به اشتراک گذاری مطالب را برای تعداد بسیار زیادی از کاربران فراهم کرده اند و این حجم زیاد مخاطب در حوزه های سیاسی، اجتماعی و امنیتی حائز اهمیت است. می تواند کشور را در هر یک از این زمینه ها با تهدیدات جدی مواجه کند. به عبارت دیگر رشد و توسعه روزافزون شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی خارجی و تسهیل ارتباطات علی‌رغم برخورداری از فرصت‌های فراوان، عملاً می‌تواند منشأ آسیب‌ها و تهدیدها باشد. بنابراین، این مقاله به موضوعاتی مانند بازاریابی شبکه های اجتماعی و تاثیر آن بر کسب و کار، اهداف تبلیغاتی بازارهای الکترونیکی، استراتژی های بازاریابی الکترونیکی می پردازد.

شکری (1400)، در پژوهش خود به تاثیر بازاریابی شبکه های اجتماعی بر بهبود کسب و کار را مورد بررسی قرار داد. هدف از این پژوهش بررسی کردن تاثیرات بازاریابی شبکه های اجتماعی بر بهبود کسب وکار بود. نتایج حاکی از آن بود که بازاریابی شبکه های اجتماعی با متغیرهای (سهولت استفاده -هزینه -سودمندی ادراک شده-سازگاری-شرایط تسهیل کننده) بر بهبود کسب وکار تاثیر مثبت و معنا داری دارد.

      احمدی فرد و همکاران (1399)، اثرات شبکه های اجتماعی و کسب و کار بر عملکرد شرکت های تولیدی مستقر در شهرک صنعتی رشت را مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاکی از آنست که شبكه های اجتماعی و کسب وکار بر عملكرد شرکت تأثیری نداشته ولی بر قابلیت بازاریابی تأثیر مثبت و معناداری خواهد داشت. قابلیت بازاریابی نیز بر استراتژی رقابتی و ارتباطات بازاریابی تأثیر مثبت و معناداری دارد. ارتباطات بازاریابی نیز بر استراتژی رقابتی تأثیر مثبت و معنادار دارد ولی بر عملكرد شرکت تأثیری ندارد. همچنین استراتژی رقابتی بر عملكرد شرکت تأثیر مثبت و معناداری خواهد داشت.

       مطابق با موارد ارائه شده  تصویر شماره یک  نمایان گر مدل مفههومی مورد مطالعه در تحقیق حاضر است. 

 تصویر شماره (1): مدل مفهومی تحقیق(برگرفته از ادبیات تحقیق)

 

 

روش‎شناسی تحقيق

     تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران کسب و کار الکترونیک در فضاهای اجتماعی می‌باشد. تعداد مدیران کسب و کار الکترونیکی نامحدود می‌باشد که از این تعداد 100مورد بعنوان جامعه آماری  مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. پیش از پخش پرسشنامه، به منظور اینکه کسب و کار الکترونیکی در اینستاگرام از پراکندگی جغرافیایی مناسبی برخوردار باشد و این کسب و کارهای انتخاب شده بتوانند معرف مناسبی برای جامعه مورد نظر باشند و با توجه به حجم نمونه آماری برآورد شده (100) و همچنین با در نظر گرفتن احتمال عدم برگشت برخی از پرسشنامه‌ها و نیز احتمال ناقص بودن تعدادی از پرسشنامه‌های جمع‌آوری‌شده، به صورت مساوی به کسب و کار الکترونیکی در اینستاگرام 120 پرسشنامه بین مدیران به صورت نمونه گیری گلوله برفی بین صفحات کسب و کار پخش گردید، پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، تعداد80 پرسشنامه در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت.در این تحقیق از پرسشنامه سوالات انتخابی متناسب برگرفته از پرسشنامه کسب و کار الکترونیکی توسط وو و همکاران(2011)، شبکه روابط اجتماعی ناهاپیت و گوشال(1998) و پرسشنامه رفتار اجتماعی کالیفرنیا ¹⁴استفاده شد. سپس به منظور تعیین نرمالیته بودن، با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف نتیجه گرفته شد که تمامی متغیرهای تحقیق دارای توزیع نرمالی هستند، سپس برای آزمون سوالات تحقیق، از روش های پارامتریک استفاده شد. حال به مقایسه میانگین متغیرهای تحقیق با مقدار حد وسط عدد 1 پرداخته شد. چون مقدار میانگین یك جامعه با یك عدد مقایسه بود از آزمون تی تك نمونه ای(One- Sample T Test) استفاده شد.

 

جدول1: توزیع نرمال بودن جامعه برای متغیرها

شاخص	کلموگرف-اسمیرنف	سطح معنی داری
کسب و کار الکترونیکی	113/0	215/0
توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی	175/0	112/0
استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی	174/0	101/0
شبکه روابط اجتماعی	201/0	065/0
رفتار اجتماعی	242/0	091/0

داده‌های موجود در جدول 1 نشان داد که متغیرهای تحقیق از توزیع طبیعی برخوردار بوده لذا، برای بررسی رابطه بین متغیرهای مذکور از آمار پارامتریک نظیر آزمون همبستگی پیرسون و تی تک نمونه ای استفاده شد. با استفاده از آزمون کولموگروف  اسمیرنوف نتیجه گرفته شد که تمامی متغیرهای تحقیق دارای توزیع نرمالی می باشند، سپس برای آزمون سوالات تحقیق، از روش های پارامتری استفاده شد. در تمامی آزمون ها اگر مقدار سطح معنی داری(سطح معنی داری) بزر گتر از سطح خطا(05/0) بود 0H را نتیجه گرفته شد و در صورتیکه سطح معنی داری (سطح معنی داری)کوچکتر از سطح خطا(05/0) بدست آمد 1H تائید شد. همچنین از نظر میزان اعتبار پرسشنامه در روش آلفای کرونباخ داشتن ضریب آلفای کمتر از 60% عموماً ضعیف و اعتبار با حداقل 70% قابل­قبول و بالاتر از 80% خوب است.

جدول2. میزان پایایی متغیرها

مقدار آلفای کرونباخ	مولفه ها	متغیرها
703/0	توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی	کسب و کار الکترونیکی
709/0	استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی
749/0	کل کسب و کار الکترونیکی
878/0	ندارد	شبکه های اجتماعی
866/0	ندارد	رفتاراجتماعی

 

با توجه به نتایج بدست آمده همه ی مولفه های در پرسشنامه ی کسب و کار الکترونیکی و پرسشنامه شبکه های اجتماعی و برای پرسشنامه رفتاراجتماعی دارای α ضریب آلفای کرونباخ بیشتر از 7/0 هست از پایایی برخوردار است .

 

 

یافته‌های پژوهش

 

     در پژوهش حاضر براساس وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ تعداد مدیران کسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی که اشتغال به فعالیت اشته اند بدین شرح قابل ارائه بود: در گروه مدیران ، 23نفر(7/28درصد) مرد و 57نفر(3/71درصد) زن بوده اند.  در گروه سن 20-25سال 26نفر(5/32درصد)درسن 26-30سال28نفر(0/35درصد)، 31-35سال 23نفر(7/28درصد) و 36به بالا3نفر(8/3درصد) از مدیران کسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی مشغول به فعالیت می باشند.در گروه مدیران ،6نفر(5/7درصد) تحصیلات دیپلم، 31نفر(8/38درصد) تحصیلات فوق دیپلم، 37نفر(3/46رصد) تحصیلات لیسانس و6 نفر(5/7درصد) تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر داشته اند.

جدول 3: شاخص های توصیفی متغیرهای شبکه های اجتماعی، رفتار اجتماعی و کسب وکار

 

عامل	حجم نمونه	میانگین	انحراف معیار	کمترین	بیشترین	چولگی	کشیدگی
کسب و کار الکترونیکی	80	278/19	641/6	00/11	00/33	885/0	319/0-
توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی	80	975/12	697/2	00/9	00/18	041/0-	007/1-
استفاده از سیستم های کسب و کار الکترونیکی	80	387/12	697/2	00/7	00/18	111/0	219/0-
شبکه روابط اجتماعی	80	275/25	012/8	00/16	00/45	033/1	407/0
رفتار اجتماعی	80	362/25	948/4	00/17	00/36	235/0	304/0-

 

     همان طور که در جدول 3 نشان داده شده است، میانگین نمره رفتار اجتماعی و شبکه اجتماعی به ترتیب با(362/25 و 275/25) میانگین بالاتر داشتند (نمرات بالاتر نشان دهنده این است که این عامل تأثیرگذارتر بوده)و بعد از آن کسب و کار و عوامل آن نشان دهنده کم تاثیری بوده است. همان گونه که در جدول شماره (1) ذکر شد  برای نرمال بودن متغیرها آزمون کلموگرف-اسمیرنف استفاده شد؛ که در نتیجه آن تمامی متغیرهای تحقیق دارای توزیع نرمالی بودند. 

 

جدول 4. تاثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی برکسب و کار الکترونیکی

		شبکه های اجتماعی	رفتار اجتماعی	کسب و کار الکترونیکی
شبکه های اجتماعی	ضریب پیرسون	1	661/0**	698/0**
	سطح معناداری		000/0	000/0
	تعداد	80	80	80
رفتار اجتماعی	ضریب پیرسون	661/0**	1	582/0**
	سطح معناداری	000/0		000/0
	تعداد	80	80	80
کسب و کار الکترونیکی	ضریب پیرسون	698/0**	582/0**	1
	سطح معناداری	000/0	000/0
	تعداد	80	80	80

 

     همان طوری که نتایج جدول 4 نشان می دهد ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شده شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی برکسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی (661/0، 698/0 و 582/0) در سطح آلفای 05/0 معنی داری است ( P<0/05 ) لذا H0 دال بر عدم وجود رابطه بین دو متغیر رد می گردد و H1دال بر وجود رابطه معنی داری مورد تایید قرار می گیرد بنابراین چنین استنباط می شود که با اطمینان 99% شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی برکسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی ، تأثیر مثبتی دارد. مقدار همبستگی ایجاد شده نشان از رابطه مستقیم بین متغیرها را دارد.

جدول5.رگرسیون رفتارهای اجتماعی و شبکه­های اجتماعی با کسب و کار الکترونیکی

	آماره های رگرسیون
ضریب همبستگی	480/0
ضریب تعیین	698/0
ضریب تعیین تعدیل شده	487/0

 

      باتوجه به نتایج جدول 5ضریب تعیین 698/0است که نشان می­دهد رفتارهای اجتماعی و شبکه­های اجتماعی تقریبا 7 درصد از تغییرات کسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی را بیان می­کنند. چون تفاوت ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده کم است نشان می­دهد که متغیرهای مستقل که به مدل اضافه شده­اند، به درستی انتخاب شده­اند.

 

جدول 6. ضرایب رگرسیونی مدل رگرسیون

	بتا	انحراف استاندارد	آماره تی	سطح معناداری
ثابت	602/13	371/1	923/9	000/0
شبکه های اجتماعی	344/0	065/0	248/5	000/0
رفتار اجتماعی	159/0	079/0	018/2	047/0

     با توجه به سطح معناداری­های جدول 6 بین شبکه­های اجتماعی و رفتار اجتماعی با کسب و کار الکترونیکی در شبکه های اجتماعی تاثیر مثبتی دارد (سطح معناداری از 05/0کمتر است)و رابطه آن ها مستقیم است.

شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار در طول همه گیری کووید19 تاثیر مثبتی دارد.

جدول 7 - تاثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار

		شبکه های اجتماعی	رفتار اجتماعی	توسعه سیستم های کسب و کار
شبکه های اجتماعی	ضریب پیرسون	1	661/0**	604/0**
	سطح معناداری		000/0	000/0
	تعداد	80	80	80
رفتار اجتماعی	ضریب پیرسون	661/0**	1	600/0**
	سطح معناداری	000/0		000/0
	تعداد	80	80	80
توسعه سیستم های کسب و کار	ضریب پیرسون	604/0**	600/0**	1
	سطح معناداری	000/0	000/0
	تعداد	80	80	80

     همان طوری که نتایج جدول7 نشان می دهد ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شده شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار (661/0، 604/0 و 600/0) در سطح آلفای 05/0 معنی داری است ( P<0/05 ) لذا H0 دال بر عدم وجود رابطه بین دو متغیر رد می گردد و H1دال بر وجود رابطه معنی داری مورد تایید قرار می گیرد بنابراین چنین استنباط می شود که با اطمینان 99% شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار، تأثیر مثبتی دارد. مقدار همبستگی ایجاد شده نشان از رابطه مستقیم بین متغیرها را دارد.

شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر استفاده از سیستم های کسب و کار در طول همه گیری کووید19 تاثیر مثبتی دارد.

جدول 8 - تاثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر استفاده از سیستم های کسب و کار

		شبکه های اجتماعی	رفتار اجتماعی	استفاده از سیستم های کسب و کار
شبکه های اجتماعی	ضریب پیرسون	1	661/0**	680/0**
	سطح معناداری		000/0	000/0
	تعداد	80	80	80
رفتار اجتماعی	ضریب پیرسون	661/0**	1	471/0**
	سطح معناداری	000/0		000/0
	تعداد	80	80	80
استفاده از سیستم های کسب و کار	ضریب پیرسون	680/0**	471/0**	1
	سطح معناداری	000/0	000/0
	تعداد	80	80	80

 

    همان طوری که نتایج جدول 8 نشان می دهد ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شده شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر استفاده از سیستم های کسب و کار (661/0، 680/0 و 471/0) در سطح آلفای 05/0 معنی داری است ( P<0/05 ) لذا H0 دال بر عدم وجود رابطه بین دو متغیر رد می گردد و H1دال بر وجود رابطه معنی داری مورد تایید قرار می گیرد بنابراین چنین استنباط می شود که با اطمینان 99% شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر استفاده از سیستم های کسب و کار، تأثیر مثبتی دارد. مقدار همبستگی ایجاد شده نشان از رابطه مستقیم بین متغیرها را دارد.

 

‌     جدول9. رگرسیون رفتارهای اجتماعی و شبکه­های اجتماعی با توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار

	آماره های رگرسیون
ضریب همبستگی	455/0
ضریب تعیین	680/0
ضریب تعیین تعدیل شده	462/0

 

باتوجه به نتایج جدول 9 ضریب تعیین 68/0است که نشان می­دهد رفتارهای اجتماعی و شبکه­های اجتماعی تقریبا 7 درصد از تغییرات توسعه و استفاده از سیستم های کسب و کار را بیان می­کنند. چون تفاوت ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده کم است نشان می­دهد که متغیرهای مستقل که به مدل اضافه شده­اند، به درستی انتخاب شده­اند.

جدول10.آنالیز واریانس مدل رگرسیون

	مجموع مربعات	درجه آزادی	میانگین مربعات	آماره فیشر	سطح معناداری
مدل	520/265	1	520/265	923/66	000/0
خطا	648/309	78	968/3
کل	988/574	79

 

سطح معناداری جدول آنالیز واریانس نشان می­دهد که مدل معنادار است. ( P<0/05 )

جدول11 . ضرایب رگرسیونی مدل رگرسیون

	بتا	انحراف استاندارد	آماره تی	سطح معناداری
ثابت	605/6	741/0	911/8	000/0
شبکه های اجتماعی	229/0	028/0	181/8	000/0
رفتار اجتماعی	038/0	032/0	339/0	735/0

 

با توجه به سطح معناداری­های جدول 11- بین شبکه های اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار تاثیر مثبتی دارد (سطح معناداری از 05/0کمتر است) و رفتار اجتماعی بر توسعه سیستم های کسب و کار الکترونیکی تاثیر مثبتی ندارد(سطح معناداری از 05/0بیشتر است).

بحث 

      پژوهش حاضر نشان داد در نتیجه قرنطینه ناشی از کرونا ویروس، فعالیت های اقتصادی به شدت رو به کاهش نمود. چرا که شیوع گسترده ويروس كرونا و همه­گیري آن، از يک سو و اعمال محدوديت­هاي اجتماعی ناشی از آن توسط دولت­ها از سوي ديگر پیامدهاي اقتصادي فراوانی را متوجه كشورهاي درگیر نمود. يكی از آثار شیوع اين ويروس تأثیر آن بر کسب و کارهای اقتصادی، خرید روزانه و مایحتاج مردم بوده است .که در این دوران مردم برای رفع نیاز و مایحتاج خود به شبکه های اجتماعی و خریدهای برخط روی آوردند. تجارت الکترونیکی در یک تعریف ساده واژه‌ای به معنی انجام تجارت با استفاده از ارتباطات راه دور و ابزارهای مرتبط است. تجارت الکترونیک از این دست دارای مفهومی کوچکتر و محدودتر نسبت به تجارت الکترونیکی است. درواقع، به مفهومی گفته می‌شود که از اینترنت، اکسترانت، وب و اینترانت برای تمام تراکنش‌ها استفاده کند.

     دو مفهوم کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک بسیار به هم شبیه هستند با این تفاوت که کسب و کار الکترونیک چیزی بیش از خرید و فروش محصول و خدمات به صورت برخط است. کاربرد کسب و کار الکترونیکی، می­بایست در جهت خلق ارزش منحصر بفرد، بهترین فرصت­ها را برای سازمان‌ها فراهم نماید. تحلیل اثر کاربرد کسب و کار الکترونیکی بر عملکرد بنگاه­های نوظهور مهم است. استفاده از ابزارهای تجارت الکترونیکی و پیاده­سازی زیرساخت‌های مربوط به آن، هزینه­های زیادی بر سازمان تحمیل می­کند. در عصر فاصله اجتماعی و تماس محدود، رسانه های اجتماعی به مکانی مهم برای تعامل با دیگران تبدیل شده اند. هدف پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برقراری ارتباط بین مردم و کمک به افراد برای افزایش رابطه در طول همه‌گیری است.

   از آنجایی که بسیاری از افراد ناچارند در خانه بمانند، ارتباطات اجتماعی و دسترسی به سرگرمی در شبکه های اجتماعی، روابط بین آنها را حفظ کرده است. همچنین پژوهش حاضر نشان داد استفاده از اینترنت براي خرید کالاها و خدمات داراي مزایاي متعددي است. اینترنت مشتریان را قادر می­سازد تا با سازمان مبادله انجام دهند، تعامل داشته باشند، اما نظرسنجی جهانی نشان می­دهد که استفاده از اینترنت براي خرید بر خط، روند افزایش کندي داشته و بازاریابان فقدان اعتماد را به عنوان عامل اصلی بازدارنده خرید بر خط مشخص کرده­اند. سایت های شبکه­های اجتماعی می‌تواند به کسب و کارهای برخط در ایجاد و حفظ پیوندهای استراتژیک قوی با کسب و کارها برای به دست آوردن حمایت مداوم از تلاش‌های جهانی‌سازی کمک کند. این سایت ها مزایای متعدد و برخی مشکلات استفاده از رسانه های اجتماعی برای توسعه چنین همکاری هایی را مورد بحث قرار می دهد، به ویژه از نظر ارائه بینش های مفید بازار به کارآفرینان (پیاده سازی مشارکت). مسائل مربوط به انطباق سایت های شبکه های اجتماعی برای توسعه چنین روابطی را می توان با فناوری های نمونه سازی مورد بررسی قرار داد. برای رفع نیازهای استارت‌آپ‌های جهانی، کافی نت ها باید از دسترسی به شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. برای انجام این کار، ادغام کامل سایت های شبکه های اجتماعی با فعالیت های تجاری کسب و کارها مورد نیاز است، که متأسفانه تنها در شرایط معدودی قابل مشاهده است.

 

نتیجه گیری

      پژوهش حاضر با هدف بررسی تحلیل تأثیر شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی بر کسب و کارهای الکترونیکی در طول همه گیری کووید 19انجام گرفت. نتایج نشان داد شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی برکسب و کار الکترونیکی در طول همه گیری کووید19 تاثیر مثبتی دارد. این نتایج با یافته های(لو، 2021) همسو و با یافته های گوپتا و همکاران(2022) و شکری(1400) همخوانی دارد که بازاریابی شبکه های اجتماعی با رفتار اجتماعی را بر بهبود کسب وکار بررسی کردند. از زمان پیدایش، کسب و کار الکترونیکی با پیشرفت فناوری های جدید دستخوش تغییرات بسیاری شده است. کسب و کار الکترونیکی فرآیندهای تجاری، روابط و معاملات را جهانی می کند. محیط کسب و کار شرکت ممکن است شامل شبکه ای برای دسترسی به سازمان ها یا شبکه های عمومی باشد که با حفاظت ویژه برای دسترسی افراد خاص طراحی شده اند یا حتی یک شبکه داخلی که برای دسترسی به افراد و کارکنان درون شرکت طراحی شده است. کسب و کار الکترونیکی فقط ایجاد یک صفحه وب نیست. بلکه محیط مدل‌های کسب‌وکار، از جمله تجارت با کارکنان، مشتریان، تامین‌کنندگان و شرکا است(فولادی و همکاران،  1400). 

    با توجه به یافته های فرضیه اول، شبکه‌های اجتماعی و رفتار اجتماعی تأثیر قابل‌توجهی بر تجارت الکترونیک در طول همه‌گیری کووید-19 داشتند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود مدیران شرکت‌ها بتوانند با مدیریت صحیح و نظرسنجی از مشتریان بر اساس پاسخ‌های آنها، کیفیت خدمات الکترونیکی را افزایش دهند که در انتخاب آنها برای خرید و همچنین وجود نماد الکترونیکی به آنها در اطمینان از خرید کمک می‌کند که به نوبه خود می تواند به جذب و حفظ مشتریان و رقابت در سطح بالاتر کمک کند.  

    همچنین در سطح اطمینان 95/0 تأیید شدکه شبکه‌های اجتماعی و رفتار اجتماعی تأثیر بسزایی در توسعه سیستم‌های کسب‌وکار داشته است بنابراین به مدیران سازمان‌ها و شرکت‌ها پیشنهاد می‌شود تا بتوانند با مدیریت صحیح و نظرسنجی از مشتریان، کیفیت خدمات را بهبود بخشند. خرید برخط و تمام تلاش خود را برای کسب شهرت و اعتبار انجام دهند که به نوبه خود می تواند به جذب و حفظ مشتریان و رقابت در سطح بالاتر و همچنین توسعه سیستم های تجاری کمک کند. برمبنای تائید  این فرضیه که شبکه های اجتماعی و رفتار اجتماعی تأثیر مثبتی بر استفاده از کسب و کار دارند؛ بنابراین پیشنهاد می شود مدیریت با شناسایی نقاط ضعف با توجه به پاسخگویی مشتریان در فضای مجازی و جلوگیری از مواردی که ممکن است باعث کاهش شود، مؤثر واقع شود.همچنین  پیشنهاد می‌شود مدیران با برگزاری دوره‌های روان‌شناختی برای ارتباط با مشتریان و رفع نیازهای آن‌ها برای موفقیت در خدمات آنلاین و در نهایت افزایش مهارت‌های ارتباطی مشتریان، بهبود نیازهای مشتریان و در نتیجه تمایل مثبت به استفاده از خدمات، تعهد مثبت داشته باشند. مشتریان را به استفاده واقعی از این سرویس هدایت می کند.

      یادآور می شود از جمله نقاط قابل بهبود مقاله این است که نتایج آن محدود به کسب و کارهای الکترونیکی در شبکه های اجتماعی خصوصا اینستاگرام می باشد، لذا در تعمیم نتایج حاصل به سایر شبکه های اجتماعی و سازمان های دیگر باید احتیاط نمود. محدود بودن روش تحقیق به همبستگی که صرفا رابطه یا همایندی متغیرها را بررسی نموده است نیز قابل تامل است.

      در ادامه پیشنهادات کاربردی مبتنی بر یافته های تحقیق ارائه شده است.

1- با توجه به تاثير مثبت سهولت استفاده از اینستاگرام بر سودمندي تجربه مصرف کنندگان و نگرش به استفاده ازشبکه های اجتماعی جهت استفاده از خرید مطمئن و آسان، به مديران اين شركت پيشنهاد مي­شود تا با داشتن نماد الکترونیکی به مشتریان خود از نظر جنس و قیمت و کیفیت بالا اطمینان دهند.

2-پیشنهاد می­شود مدیران با طراحی صفحه ی نظرسنجی به نظرات و پیشنهادات مشتریان نقاط ضعف موجود در برابر نیاز مشتریان کاهش دهند.

3-برگزاری جلسات ماهانه جهت بررسی نظرات مشتریان و ارائه راهکارها

4- تا حد ممكن روند خريد اينترنتي را آسانتر و دستورالعمل­هاي انجام خريد الكترونيكي را طوري طراحي كنند كه پيگيري اين دستورالعمل ها قابل دسترس و ساده باشد.

منابع فارسی

احمدی فرد پ، خداداد حسینی س ح، آذر ع. (1399). بررسی اثرات شبکه های اجتماعی و تجارت الکترونیکی بر عملکرد شرکت های تولیدی مستقر در شهرک صنعتی رشت، هفدهمین کنفرانس بین المللی مدیریت،تهران

امیری طهرانی، سید محمدرضا. ) 1394). " تجارت الکترونیک از دیدگاه فلسفه تکنولوژی"، نشریه فلسفه علم ، (2)1.

آموسی ن، زکی پور م. (1400). تاثیر شبکه های اجتماعی بر کسب و کار، دومین همایش ملی مدیریت نوین و کسب و کارهای نوپا،شیراز.

جلیل پور، پیمان . (1394). بازاریابی در کتابخانه ها از طریق رسانه های اجتماعی: مزایا و چالشها، فصلنامه تحلیلی – پژوهشی کتاب مهر، شماره 17و18، 43-26.

دل‌افروز, ‌نرگس, عبادی, ‌بهروز, احمدی, ‌مژگان. (1398). بررسی نقش بازاریابی رسانه‌های اجتماعی در وفاداری مشتری: چارچوب مبتنی بر مدل 3C (ساختار سازمانی، محتوا و زمینه). مطالعات مدیریت و کار آفرینی, 24(4), 208-221.

رفیع پور، فرامرز. (1387). آناتومی جامعه: مقدمه ای بر جامعه شناسی کاربردی. تهران: نشر شرکت سهامی انتشار.

شارع پور، محمود .(1391). نقش شبکه های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی، فصلنامه تعلیم و تربیت شماره170،91.

شکری، ح. (1400). بررسی تاثیر بازاریابی شبکه های اجتماعی بر بهبود کسب و کارالکترونیکی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب.

فارسی س، سایبانی ح ر، سوادی م. (1400). معادله ساختاری عوامل موثر بر بازاریابی الکترونیکی در فضای حاکم بر کسب و کار ورزشی، فصلنامه مدیریت کسب و کار، 12 (49).

فولادی کیا ا، تقی پور ف، نقش ا ر. (1400) . اهمیت و نقش شبکه های اجتماعی به منظور اعتماد به تجارت الکترونیکی، فصلنامه کارافن، 18(2).

 

 

Reference

Dotan, A., David, P., Arnheim, D., et al. (2022). The Autonomic Aspects of the Post-COVID19 Syndrome. Autoimmunity reviews, Vol. 21, No. 5, PP. 103071. https://doi.org/10.1016/j.autrev.2022.103071

Gupta V, Rubalcaba L, Gupta C, Pereira L. F. (2022(. Library social networking sites for fostering startup business globalization through strategic partnerships. The Journal of Academic Librarianship, 102504.‏ https://doi.org/10.1016/J.ACALIB.2022.102504

Jacob A, Teuteberg F. (2020(.Towards a Taxonomy for design options of social networking technologies in sustainable business models.Sustainability, 13(1), 81.‏ https://doi.org/10.3390/su13010081.

Jovari, B. (2024). International Scientometric Systems: A study of acceptance management in academic communities. International Journal of Information Science and Management, 22(1).  Doi: 10.22034/ijism.2023.1977966.0

Jovari, B , Karamati Nojeh deh S M. (2023). Narrative research on the Corona virus epidemic and human resources management in educational systems, 7th International Conference on Social Studies, Law and Popular Culture, Tehran, https://civilica.com /doc/1716974

Luo C. (2021). Analyzing the impact of social networks and social behavior on electronic business during COVID-19 pandemic. Information Processing & Management, 58(5), 102667. https://doi.org/10.1016/j.ipm.2021.102667‏

Moreno M, Jelenchick L, Koff R, Eikoff J, Diermyer C, Christakis D. (2012). Internet use andmultitasking among older adolescents: An experience sampling approach. Computers in HumanBehavior􀀀28􀀀 (4) pp.102-1097. https://www.academia.edu/48502745/

Neethu Rs, N., Reddy, M., Batra, S., et al. )2022(. Vitamin C and its therapeutic potential in the management of COVID19. Clinical nutrition ESPEN, Vol. 50, PP. 8–14.. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.

Sathishkumar V. E, Agrawal P, Park J, Cho Y. (2020). Bike Sharing Demand Prediction Using Multiheaded Convolution Neural Networks. In BASIC & clinical pharmacology & toxicology, 126 pp. 264–265.

Yun J. J, Won D, Park K, Jeong E, and Zhao X. (2019). The role of a business model in market growth: The difference between the converted industry and the emerging industry. Technological Forecasting and Social Change, 146, 534–562. DOI: 10.1016/j.techfore.2019.04.024

 

 

15

---

[1]  Luo

[2]  Yun

[3]  Jovari& Karamati Nojeh

[4]  Moreno

[5]  World Health Organization (WHO (

[6]  Neethu

[7]  Dotan

[8]  Jovari

[9]  Gupta

[10]  SNS

[11]  DRNN

[12]  RNN

[13]  Jacob & Teuteberg

[14]  پرسشنامه ی استاندارد کسب و کار الکترونیکی توسط وو و همکاران (۲۰۱۱) شامل ۸ سوال در ابعاد توسعه سیستم¬های کسب و کار الکترونیکی و استفاده از سیستم¬های کسب و کار الکترونیکی می باشد. پرسشنامه شبکه اجتماعی و رفتار اجتماعی ناهاپيت و گوشال(1998) داراي 22 سوال است که به بررسی شبکه اجتماعی می پردازد.

---