بررسی اثرات فرهنگی و اجتماعی گذار از سنت به مدرنیته برساختار کالبدی خانه‌های تاریخی تبریز

محورهای موضوعی : فرهنگ

لیلا فیروزفر ¹ (دانشجوی دکترای معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران)
میرسعید موسوی ² (گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
نیما ولیزاده ³ (استادیار گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
اسدالله شفیع زاده ⁴ (استادیار گروه معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/05/03 تاریخ پذیرش : 1402/10/09 تاریخ انتشار : 1403/02/22

کلید واژه: جامعه, معماری, سنت و مدرنیته, خانه های تاریخی, تغییرات فرهنگی و اجتماعی,

چکیده مقاله :

خانه، به منزله یکی از مهمترین گونه های ساختمانی، همواره بستر تغییرات اجتماعی و فرهنگی بوده و بخش مهمی از تحولات جامعه را می توان در آن مشاهده کرد. از اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی، معماری خانه ها در بیشتر شهرها از جمله تبریز تحت تاثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی قرار گرفت. با توجه به اینکه اکثر خانه های تاریخی تبریز مربوط به اواخر دوره قاجار و پهلوی هستند، که مصادف با جریان گذار از سنت به مدرنیته در ایران می باشد. در این پژوهش، نحوه اثرپذیری این گذار بر تحول ساختار خانه ها از دید معماران بررسی گردید. راهبرد اصلی این تحقیق، تحلیلی- تاریخی بود و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی از روش اسنادی، میدانی انجام شد. بدین منظور، پرسشنامه ای برای سنجش میزان تاثیر( گذار از سنت به مدرنیته) در سه مولفه خانه های تاریخی تبریز شامل روابط فضایی، تزئینات داخلی و نمای اصلی به صورت طیف پنج مرحله ای لیکرت تنظیم شده و در اختیار متخصصان معماری که شناخت کافی از خانه های این دوره داشتند قرار گرفت. نتایج در نرم افزار Expert Choice و با تکنیک AHP مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد شاخص تزیینات داخلی در سیر این روند یک رابطه نسبتا معناداری وجود دارد. در شاخص روابط فضایی تغییر معنادار در بناهای منتهی به پهلوی اول مشهود است و در شاخص سوم نمای اصلی این بنا ها رابطه معنادار مشخصی دیده نمی شود. آنچه که قابل تامل است در این سیر تحول بیشترین تاثیر در مساحت عرصه ها می باشد.

چکیده انگلیسی:

The house, as one of the most important types of buildings, has always been a platform for social and cultural changes, and an important part of society's developments can be seen in it. From the end of the Qajar period and the beginning of the Pahlavi period, the architecture of houses in most cities, including Tabriz, was affected by social and cultural developments. Considering that most of the historical houses in Tabriz belong to the late Qajar and Pahlavi period, which coincides with the transition from tradition to modernity in Iran. In this research, the effectiveness of this transition on the evolution of the structure of houses was investigated from the perspective of architects. For this purpose, a questionnaire to measure the degree of impact (transition from tradition to modernity) in three components of historical houses of Tabriz, including spatial relationships, interior decorations and the main facade, has been prepared in the form of a five-point Likert spectrum and is available to architectural experts who have sufficient of this period were placed. The results show that there is a relatively significant relationship with the index of interior decorations in the course of this process. In the index of spatial relationships, a significant change is evident in the buildings leading to the first side, and in the third index of the main view of these buildings, no specific meaningful relationship is seen. What is worthy of consideration in this evolution is the greatest impact on the area of the arenas.