بازخوانی مفهوم صدق و کذب با تعمیق در مرجعیت عرف
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق
ابوالقاسم علیدوست
1
,
محمد جعفری
2
1 - استاد عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،
قم، ایران
2 - قم فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه پردیس فارابی
فارغ التحصیل سطح سه حوزه علمیه
کلید واژه: خبر, صدق, عرف, خطا, کذب,
چکیده مقاله :
صدق و کذب از مفاهیم عرفی است که در میان اهل لغت و فقها در مورد معیار صحیح آن بحث های فراوانی شده و در برخی موارد اختلاف نظر به چشم می خورد؛ از این رو در بسیاری از مسایل پیرامونی و مصادیق مشکوک، این نقاط اختلاف تسری پیدا کرده و آثار خود را در مفهوم شناسی و حکم شناسی عناوین مربوط به صدق و کذب نمایان می سازد. در این نوشته به بررسی این معیار با تکیه بر ابزار کشف مفهوم از طریق عرف استفاده می شود و در پایان از بین آراء ارائه شده با تکیه بر نظر جاحظ و با انضمام یک متتم که همان تبیین صور واسطه ای بین صدق و کذب است، رأی مختار تبیین می گردد. هدف غایی بحث انتخاب مبنای صحیح در معیار صدق و کذب است تا جوینده را در تعیین تکلیف مصادیق مشکوک از جمله توریه، تعارف، مزاح، قصه گویی، خلف وعده و دیگر موارد به مقصود برساند.دستاورد این نوشته را می توان، ارائه یک چارچوب مدون برای مفهوم شناسی دقیق در حیطه جملات خبری دانست که گاهی مکلف و حتی مجتهد را به ورطه چالش می کشاند. با تبیین شش صورت متصور در جملات خبری این چهارچوب روشن می شود.
Right and wrong are of convetional concepts, the criteria of which have been subject to many discusions on the side of faqihs and lexicologists and there have been some controversies in some cases. As a result, in many issues surrounding the concept and uncertain cases, this discrepancy in views has overflowed into the semantics and the recognition of religious canon. This study investigates this criterion relying on the discovery of meaning on the basis of convention and finally, of the views on the issue and based on Al-Jahiz’s view and adding complement, the authoritative view is codifies. The final purpose of this study is to find a right criterion to say right from wrong and in doing so help the researchers with telling right from wrong in doubtful cases like, equivocaton, standing on ceremony, joking, anecdoting, break of promise, etc.The consequence of this writing can be to provide a codified framework for precise conceptualization in the field of news sentences, which sometimes challenges imitator and even the priest. By explaining the six faces of the news sentences, this framework becomes clear.
_||_