چالش مخاطب در مقابل نماهای متحرک و متعدد در یک نقاشی با نگارگری سلطان محمد نقاش
محورهای موضوعی : مطالعات هنر اسلامی
1 - دانش‌آموخته دکتری پژوهش هنر، پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران، ایران.
کلید واژه: پویانمایی, سینما, نماهای متحرک, نگارگری, سلطان محمد.,
چکیده مقاله :
نگارگری ایرانی، به‌ویژه در آثار برجسته سلطان محمد نقاش، با بهره‌گیری از ساختارهای پیچیده روایی، بهره‌گیری از فضاهای چندلایه و شخصیت‌های متحرک، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از مواجهه بصری را برای مخاطب فراهم می‌آورد. در این نگاره‌ها، که متعلق به مکتب تبریز دوم هستند، صحنه‌های متعدد در یک قاب واحد گنجانده می‌شوند و نیاز به خوانشی غیرخطی، تفسیری و فعال از سوی بیننده دارند. مقاله حاضر با عنوان «چالش مخاطب در مقابل نماهای متحرک و متعدد در یک نقاشی با نگارگری سلطان محمد نقاش»، به بررسی نحوه تجسم حرکت، چیدمان اپیزودهای تو در تو و بازنمایی فضاهای فانتزی در نگاره‌های این هنرمند می‌پردازد. هدف آن است که نشان داده شود چگونه این شیوه روایی و تصویری می‌تواند با زبان پویانمایی معاصر پیوند برقرار کند و ظرفیت‌های تصویری نگارگری ایرانی در انتقال معنا، حرکت، و تخیل مورد بازخوانی قرار گیرد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد ساختارگرا–معناشناختی، به واکاوی نمونه‌هایی از آثار سلطان محمد پرداخته و تبیین می‌کند که چگونه مخاطب با چالشی ادراکی در مواجهه با نماهای متعدد و حرکت در یک سطح دوبعدی روبه‌رو می‌شود.
Iranian calligraphy, especially in the outstanding works of Sultan Mohammad painter, provides a unique experience of visual exposure to the audience by using complex narrative structures, using multilayer spaces and moving characters. In these figures, which belong to the second Tabriz school, multiple scenes are included in a single frame and require nonlinear, interpretive and active reading by the viewer. This article, titled "The challenge of the audience against the moving and multiple facades in a painting by Sultan Muhammad painter", examines how to visualize movement, arrange your episodes in you and represent fantasy spaces in the artist's paintings. The goal is to show how this narrative and visual approach can connect with contemporary dynamic language and to re-read the visual capacities of Iranian calligraphy in the transmission of meaning, movement, and imagination. This research explores examples of the works of Sultan Muhammad in a descriptive-analytical and structuralist–semantic approach, explaining how the audience faces a perceptual challenge in the face of multiple facades and movement on a two-dimensional level.
1. آیت اللهی، حبیب الله (1379)، جلوه ناب هنر ایرانی، هنرهای تجسمی، شماره 10، 93.
2. پاکباز، رویین(1379)، دائره المعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
3. تجویدی، اکبر(1386)، نگاهی به هنر نقاشی ایران(از آغاز تا سده دهم هجری)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
4. ذکاوت, سحر و قاضی‌زاده, خشایار . (1399). تحلیل مفهوم خلاقیت در نگاره‌ی مستی لاهوتی و ناسوتی اثر سلطان محمد نقاش. جلوه هنر، 32-48
5. ر. کنبای، شیلا (1377)، دوازده رخ، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی.
6. شایسته فر، زهره(1394)، بررسی عنصر حرکت در موجودات افسانه ای سلطان محمد و بازنمایی آن در پویانمایی ایران،اولین همایش بین المللی نوآوری و تحقیق در هنر و علوم انسانی،https://civilica.com/doc/431761
7. شیخ مهدی، علی(1384)،جستاری بر طراحی حرکت بازیگران در فیلم‌های تاریخی ایرانی براساس استقرار پیکره‌ها در نقاشی سنتی، ماهنامه تخصصی اطلاع رسانی و نقد و بررسی کتاب: کتاب ماه هنر، شماره 84 و 83، 104.
8. طاهری قمی، سید محمد (1392). سلطان محمد نگارگر پویا. تهران: آبان.
9. طاهری¬قمی، سیدمحمد (۱۴۰۱). بررسی نمودهای پویانمایانه در پاره¬ای از شخصیت¬های نگاره¬های سلطان محمد نقاش، کیمیای هنر. ۴۲(۱۱). ۹۹-۸۳.
10. کریم اُف، کریم (1385)، سلطان محمد و مکتب او (مکتب تبریز)، ترجمه: جهان پری معصومی، رحیم چرخی، تهران: دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
11. مارین، فرنیس(1383)، هنر در حرکت، زیبایی شناسی انیمیشن، ترجمه: سارا سعیدیان، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
12. نامورمطلق، بهمن (1395)، درآمدی بر بینامتنیت، تهران، سخن.
13. نجارپورجباری، صمد، و خواجه عطاری، علیرضا. (۱۳۹۴). جانبخشی به طبیعت در آثار سلطان محمد، نگارینه هنر اسلامی، 10.22077/NIA.2015.653
14. نصر، سید حسین(1375)، هنر و معنویت، ترجمه: رحیم قاسمیان، تهران: دفتر مطالعات دینی.
15. نویفرت، ارنست. نویفرت، پیتر (۱۳۸۱). نویفرت (اطلاعات معماری)، ترجمه: حسین مظفری¬ترشیزی، تهران: آزاده.
16. وزیری¬مقدم، محسن (۱۳۸۳). شیوه طراحی ۲، تهران: سروش.
17. هلینلز، جان(1386)، شناخت اساطیر ایران، تهران: نشرچشمه.
18. Aghaie, A., & Ghadernezhad, M. (2021). The Relationship between Text and Image in the Works of Mo’in Mosavver. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 17(93), 43-50.
19. Demir, S. S., & Toprak, F. A. (2021). Nizamî’nin ‘Hamse’si (BL Or. 6810) Örneğinde Nakkaş Bihzâd’a Atfedilen Minyatürlerde Mimari Bezemeler. İran Çalışmaları Dergisi, 5(2), 505-542.
20. Welch, Stuart Cary. (1976), Mystical Dimensions of Islam, New Haven and London.