ارزش اثباتی شهادت در مورد اسناد طبق سوره بقره به لحاظ جنسیتی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

محمد احمری ¹ , حسین احمری ² , ابوالحسن سلطانی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته فقه؛ حقوق و اندیشه های امام خمینی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
2 - دانشیار دانشکده الهیات، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار دانشکده الهیات، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/02/07 تاریخ پذیرش : 1399/03/18 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: عقد دین, شهادت شهود, ثبت اسناد, آیه 282 سوره بقره,

چکیده مقاله :

بررسی آیه ی شریفه ی 282 از سوره ی بقره با عنایت بر اینکه تمامی قوانین جمهوری اسلامی ایران می بایستی با فقه و مبانی شریعت اسلامی تطبیق نماید، راهکار دقیق و کاملی را در خصوص استنباط و بهره برداری از آیه مربوط ارائه می نماید که این راهکار در خصوص ثبت اختیاری و اجباری اسناد و لزوم استشهاد و شرط عدالت بر استشهاد ارائه شده است. با تفکر در این آیه به وضوح مسائلی درباره دین و قرض، چگونگی تنظیم اسناد تجاری، ثبت اسناد، آثار ثبت و عدم ثبت اسناد، ویژگی های شهادت افراد و عدالت شهود و... را مشاهده می کنیم. این آیه نشانه دقت نظر و جامعیت اسلام و قرآن است که قرن ها پیش و در بین مردمانی جاهل و بی سواد، دقیق ترین مسائل حقوقی را مطرح کرده است. خداوند در قرآن کریم فرموده اند ثبت دَین، امری ارشادی و واجب کفایی است و برای آحاد مسلمانان فراگیری نوشتن، مستحب عینی است. در این آیه نورانی، موضوع شهادت نیز مطرح شده و شهادت زنان و مردان و اختلافات بین آن و همچنین اثرات حقوقی مرتبط با آن علاوه بر ثبت و نوشتن داد و ستد، گرفتن دو شاهد عادل در این بین را نیز بیان کرده است. از طرفی با توجه به شرایط نزول آیه وامر به کتابت می توان به اهمیت چایگاه سند مکتوب و ثبت آن در همه عقود و معاملات پی برد.

منابع و مأخذ:

قران کریم

- الهی قمشه ای، مهدی (1380). ترجمه فارسی قرآن کریم، قم: انتشارات فاطمه الزهراء.

- طبرسی، فضل‌بن‌حسن،  (1384). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپهشتم، انتشارات ناصر خسرو.

- ابوبکر محمدبن عبدالله (ابن­عربی). (1408ق)، احکام القرآن، جلد اول، جلد اول، نشر بیروت: لبنان، دار احیاء التراث العربی.

- فاضل الجواد کاظمی (1368). مسالک الافهام، انتشارات مرتضوی، چاپ2، ج ۲.

- مقدس‌اردبیلی (1375). احمدبن‌محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن.

- قرطبی (1368). احکام القرآن ابن عربی، انتشارات ناصر خسرو.

- طباطبائی، سیدمحمدحسین (1367). تفسیر المیزان، نشر قم‌: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی؛ تهران: رجا.

محمدبن‌شاه‌ مرتضی، فیض‌ کاشانی، محمدباقر سبحانی‌ ساعدی ‌خراسانی (1364). تفسیر صافی، جلد اول، جلد اول، انتشارات صفا. 

- اسماعیل‌بن‌عمر ابن‌کثیر، نعمت‌الله کاشانی (1394). تفسیر ابن­کثیر، جلد اول، جلد اول، انتشارات سروچ.

- مهدی احمدی، علی اوجبی، اکبر ثقفیان (1390). تفسیر بیضاوی، جلد اول، جلد اول، انتشارات خانه کتاب ایران.

- وهبه زحیلی، عبدالله خاموش‌هروی (1382). التفسیر المنیر، انتشارات شیخ‌الاسلام. 

- ابوعبداللّه محمد بن احمد انصاری قرطبی (1368). تفسیر قرطبی، جلد سوم، چاپ دوم، انتشارات ناصرخسرو.

- مغنیه، محمدجواد (موسی دانش)، (1378)، ترجمه تفسیر کاشف، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).

- قربانی لاهیجی، زین­العابدین (1384). تفسیر جامع آیات­الاحکام، چاپ سوم، ج 7 و 8، تهران: نشر سایه.