نگاهی به وضعیت یمن از منظر دادگاه کیفری بین المللی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

محسن حمیدی پور ¹

1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران. رایانامه: [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/08/09 تاریخ پذیرش : 1400/09/21 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: یمن, جنایت علیه بشریت, جنایت جنگی, دادگاه کیفری بین‌المللی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی این حملات قحطی، سوء تغذیه و مشکلات شدید بهداشتی مردم غیرنظامی این کشور را فراگرفته و آن را تبدیل به بحرانی‌ترین فاجعه انسانی در قرن جدید نموده است.روش: در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌های به وضعیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی در کشور یمن پرداخته شده است.یافته ها و نتایج: با توجه به اینکه دیوان کیفری بین‌المللی برای جلوگیری تمامیت‌خواهی انسان‌های خودکامه و پاسداشت کرامت انسانی به وجود آمده و برای این منظور دادگاه با توجه به ماده 5 اساسنامه دارای صلاحیت رسیدگی به جرائم شدید چهارگانه نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جرائم جنگی و تجاوز ارضی است. با این اوصاف حملات سعودی‌ها نقض صلح و امنیت بین‌المللی بوده است و شورای امنیت می‌تواند در این زمینه با استناد به ماده 13 اساسنامه وضعیت را به دیوان ارجاع دهد، حتی اگر طرفین درگیری عضو اساسنامه رم نباشند.

منابع و مأخذ:

- آقایی جنت‌مکان، حسین. (1386). محاکمه قدرت (مسئولیت کیفری مقامات و زیردستان آنان در حقوق کیفری بین‌المللی). چاپ اول.گنج دانش.

- آقایی جنت‌مکان، حسین. (1390). تعریف عناصر و شروط اعمال صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری نسبت به جنایت تجاوز با نگاهی به موافقت‌نامه کامپالا. مجله حقوق بین‌المللی، 28(44)، 184 – 163.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1019814/

- بیگ زاده، ابراهیم. (1377). بررسی جنایت نسل‌کشی و جنایات بر ضد انسانیت در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی. مجله تحقیقات حقوقی، (21 و 22)، 104 – 69.

http://ensani.ir/file/download/article/20100912141918

- پزشکی ، علی؛ بهری خیاوی، بهمن. ( 1397). حمله ائتلاف رهبری عربستان به یمن  در ترازوی دیوان کیفری بین‌المللی. مجله بین‌المللی پژوهش ملل، 3(33)، 12 – 1.

http://ensani.ir/fa/article/382333/

- حسیبی، به آذین. ( 1383). مسئولیت کیفری مقامات عالی‌رتبه دولت‌ها در حقوق بین‌الملل. مجله کانون وکلا.

- خالقی، علی؛ جاوید‌زاده؛ حمیدرضا. (1390). رویکرد قضایی سازمان ملل متحد در مبارزه با نسل‌کشی. فصلنامه حقوق، 41(1)، 224 – 203.

https://jlq.ut.ac.ir/article_29590.html

- رحمانیان، حامد؛ پیری، حیدر. (1392). بررسی کیفر شناختی جنایات بین‌المللی. مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 5(2)، 58 – 25.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=241632

- زمانی، سید قاسم. (1395). واگرایی و همگرایی مسئولیت کیفری فردی و مسئولیت بین‌المللی دولت تأملی در اوراق پرونده جنگ شیمیایی عراق علیه ایران. پژوهش حقوق عمومی، 18(51)، 27 – 9.

http://ensani.ir/fa/article/360083/

- سید‌زاده‌ثانی، سید‌مهدی، فرهادی آلاشتی، زهرا. (1393). جنایت جنگی در منازعه‌های داخلی و بین‌المللی؛ مبانی و مصادیق تمایز. پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، 3(1)، 71 – 44.

https://civilica.com/doc/704968/

- شایگان فرد ، مجید.( 1387). حقوق کیفری بین‌المللی. جنگل.

- شریعت‌باقری، محمدجواد. (1388). صلاحیت دیوان کیفری بین‌الملل: اختلاف ‌نظرها در مورد پیش‌شرط‌های اعمال صلاحیت‌های دیوان. دیدگاه‌های حقوقی، (26)، 57 – 25.

http://ensani.ir/fa/article/8542/

- قاضیانی، موسی؛ قاضیانی، محمد. (1398). محاکمه یمن، نقش‌آفرینی دیوان کیفری بین‌المللی. پژوهشنامه حقوق فارس، 2(3)، 86 – 67.

http://ensani.ir/fa/article/440893/

- کسسه، آنتونیو. (1387). حقوق کیفری بین‌المللی. ترجمه زهرا موسوی، اردشیر ارجمند و حسین پیران. جنگل.

- کیتچایساری، کریانگساک. (1387). حقوق کیفری بین‌المللی.ترجمه حسین آقایی جنت‌مکان، چاپ سوم. جنگل.

- میرمحمدصادقی، حسین. ( 1388). دادگاه کیفری بین‌المللی. چاپ چهارم. دادگستری.

- Ehlert, C. (2014). Prosecuting the destruction of cultural property in international criminal law: with a case study on the Khmer Rouge’s destruction of Cambodia’s heritage. Martinus Nijhoff Publishers.‏

- Frulli, M. (2011). The criminalization of offences against cultural heritage in times of armed conflict: The quest for consistency. European Journal of International Law, 22(1), 203-217.

http://www.ejil.org/article.php?article=2130&issue=105

- Stahn, C., El Zeidy, M. M., & Olásolo, H. (2005). The International Criminal Court’s ad hoc jurisdiction revisited. American Journal of International Law, 99(2), 421-431.‏

https://www.researchgate.net/profile/Hector-

- Christopher K. Hall. (2008). “Article 7: Crimes Against Humanity”, in Otto Triffterer (ed.), Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court: Observers’ Notes, Article by Article, 2^nd ed. C.H. Beck/Hart/Nomos, Munich/Oxford/Baden-Baden, 2008, pp. 190– 91, 237–43.

https://www.icc-cpi.int/RelatedRecords/CR2020_00289.PDF

- Werle,G.(2005).  Principles of International Criminal Law, TMC Asser Press, The Hague.

- Boas, G., Bischoff, J. L., & Reid, N. L. (2007). International Criminal Law Practitioner Library (Vol. 1). Cambridge University Press.‏

- Ginny, H.(2017). Yemen Endures Civil war,Saudi Adventurism and the future of Arabia, Oxoford publication.

- Kelsen, H. (1952). Principles of international law. The Lawbook Exchange, Ltd..‏

- Shaw, M. N. (2003). International law. Cambridge university press.‏

- Wagner, M. (2003). The ICC and its Jurisdiction―Myths, Misperceptions and Realities. Max Planck Yearbook of United Nations Law Online, 7(1), 409-512.‏

https://www.researchgate.net/profile/MarkusWagner17/publication/27280617_The_ICC_and_its_Jurisdiction__Myths_Misperceptions_and_Realities/links/5a5cffe1a6fdcc68fa96ee20/The-ICC-and-its-Jurisdiction-MythsMisperceptions-and-Realities.pdf

- Bothe, M., Cassese, A., Gaeta, P., & RWD, J. (2002). War Crimes. The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary.‏

- Michael Bothe, “War Crimes”, in Antonio Cassese, Paola Gaeta and John R.W.D. Jones (eds.), The Rome Statute of the International Criminal Court: A Commentary, Oxford University Press, Oxford, 2002, pp. 408–9.

- Bothe, M. (2002). War crimes. The Rome Statute of the International Criminal Court, Oxford, 1(S 379), 426.‏

https://www.icc-cpi.int/RelatedRecords/CR2020_00289.PDF

- Michael Cottier, in Otto Triffterer (ed.). (2008). Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court: Observers’ Notes, Article by Article, 2^nd ed, pp. 458–66.

- Arnold, R., Bennion, E., Cottier, M., Dörmann, K., Viseur Sellers, P., & Zimmermann, A. (2008). Article 8–War Crimes. Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court. Observers’ Notes, Article by Article, 2, 275-503.‏

- O'keefe, R. (2010). Protection of cultural property under international criminal law. Melbourne Journal of International Law, 11(2), 339-392.‏

https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/law/9780199559695.001.0001/law-9780199559695-e-20