اصول حاکم بر ارزیابی خسارات ناشی از نقض قرارداد در کنوانسیون بیع المللی کالا با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

علی آقایاری ¹ , مسعود رضا رنجبر ²

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/02/22 تاریخ پذیرش : 1399/09/19 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: بیع بین‌المللی کالا, شیوه عینی ارزیابی خسارات, شیوه انتزاعی ارزیابی خسارات, اصل جبران کامل خسارات و قاعده کاهش خسارت,

چکیده مقاله :

هدف از اصل جبران کامل خسارت قرار دادن شخص زیاندیده در شرایطی است که گویی قرارداد اجرا شده است. در همین خصوص مواد 75 و 76 کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا دو روش عینی و انتزاعی را برای محاسبه خسارات ناشی از نقض قرارداد برای شخص زیاندیده پیش‌بینی کرده است. روش عینی در تعیین میزان خسارت ناشی از نقض قرارداد عبارت است از روشی که در آن زیاندیده، مستحق مطالبه مابه‌التفاوت قیمت قرارداد اصلی و قیمت معامله جانشین از شخص ناقض قرارداد است. روش انتزاعی نیز عبارت است از محاسبه‌ی خسارات با هدف پرداخت مابه‌التفاوت قیمت قرارداد و قیمت روز (قیمت بازار) از سوی ناقض قرارداد به طرف زیاندیده قرارداد می‌باشد. بر اساس مواد پیش‌بینی شده در کنواسیون، شخص زیاندیده می‌تواند علاوه بر دریافت خسارات ناشی از تفاوت بین قیمت قرارداد جایگزین یا قیمت رایج بازار و قرارداد اصلی، دیگر خسارت‌های از دست رفته خود را نیز مطالبه کند. علی رغم اینکه این دو روش محاسبه خسارت در قوانین و مقررات حقوق ایران پیش‌بینی نشده‌اند، ولی مانعی وجود ندارد که دادگاه‌ها برای جبران خسارت به این دو روش متوسل شوند. دراعمال روش‌های عینی و انتزاعی محاسبه خسارات، رعایت اصل جبران کامل خسارت و قاعده تقلیل خسارت ضروری است.

منابع و مأخذ:

- اصانلو، پانته‌آ پناهی (1395). خسارات و نحوه‌ی ارزیابی آن در بیع بین‌المللی کالا با مطالعه تطبیقی در اسناد بین‌المللی، تهران: دانشگاه پیام‌نور، پایان­نامه­ی دکتری حقوق خصوصی.

- بادبینی، حسن؛ تقی‌زاده، ابراهیم؛ علیدوستی، ناصر؛ شهرکی و اصانلو، پانته آ پناهی (1395). تاثیر اصل جبران کامل خسارات در شیو‌های عینی و انتزاعی ارزیابی خسارت در بیع بین‌المللی کالا، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 20(1): 20-1.

- شعاریان، ابراهیم و رحیمی، فرشاد (1395). حقوق بیع بین‌المللی، چاپ دوم، تهران، انتشارات شهر دانش.

- شعاریان، ابراهیم و مولایی، یوسف (1391). شرایط و موانع اعمال قاعده تقلیل خسارت، پژوهش‌های حقوق خصوصی، 1(3): 64-35.

- حجازی، احمد (1370). معیار‌های سنجش ارزش اموال مصادره شده بیگانگان در آراء دیوان دعاوی ایران و ایالات متحده، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، 11(14و 15): 126-29.

- صادقی، محسن (1383). شیوه‌های‌ جبران‌ خسارت‌ ناشی‌ از نقض‌ تعهد قراردادی‌ در کنوانسیون‌ بیع‌ بین‌المللی‌ کالا، پژوهش‌های حقوقی، 3(5): 177-153.

- صفایی، حسین؛ عادل، مرتضی؛ کاظمی و اکبر، میرزانژاد (1387). حقوق بیع بین‌المللی با مطالعه تطبیقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

- شهیدی، مهدی (1382). آثار قراردادها و تعهدات، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.

- کاتوزیان، ناصر (1387). قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.

- کاتوزیان، ناصر (1385). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، نشر میزان.

- لطفی‌زاده اطهر، وجیه­الله (1375). مطالبه خسارت در کنواسیون بیع بین‌المللی کالا، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی.

- داراب‌پور، مهرداد (1395). تفسیری بر حقوق بیع بین‌المللی کنوانسیون 1980 وین، جلد سوم، تهران، نشر گنج دانش.

- رنجبر، مسعودرضا (1392). تعیین خسارت ناشی از نقض قرارداد، تهران، نشر میزان.

- قاسم‌زاده، سیدمرتضی (1387). مبانی مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان.

- زمانی، قاسم و بذّار، وحید (1397). تعهد زیان‌دیده به کاهش خسارت در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا، حقوق خصوصی، 15(2): 299-283.

- نعیمی، هادی (1393). خسارت قابل مطالبه در مسئولیت قراردادی در حقوق ایران، انگلیس و ایالات متحده آمریکا، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، پایان‌نامه دکتری حقوق خصوصی.

Bridge, MG. (1984). Contractual Damages for Intangible Loss: A Comprehensive Analysis, Hart Publishing.

-Borisova, Bojidara, (2004). Remarks on the Manner in which the UNIDROIT Principles May Be Used to Interpret or Supplement Article 75 of the CISG, received from: https://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/borisova1.html.

-G. H. Treitle (1995). The Law of Contract, Sweet & Maxwell, Londen.

-Honnold, John (1982). Uniform law for international sales, under the 1980 United Nations convention, Detherlands: kluwerPublishing.

-Saidav, Djakhongir (2008). The law of damages in the international sale of good, North America (US and Canada): Hart Publishing.

-Stoll & Gruber (2005). Commentary on the U. N. Convention on the International Sale of Goods, London, Oxford Publishing.

-Schneider, Eric C. (1997). Measuring Damages under the CISG - Article 74 of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Available at: http://poseidon01.ssrn.com/delivery.php?ID, Accessed: 2017/1/26.

-Zeller, Bruno. (2005). Damages under the Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Oceana: NY Publishing.