مطالعه تطبیقی اصل تناظر در حقوق ایران و فرانسه

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

نورمحمد شیرمحمدی ¹ , محمد جواد صفار ² , وحید قاسمی عهد ³

1 - دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی.
2 - استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/07/01 تاریخ پذیرش : 1398/08/01 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: مطالعه‌ی تطبیقی, اصل تناظر, برابری دو طرف, حقّ استماع,

چکیده مقاله :

از اساسی ترین ویژگی های یک دادرسی عادلانه در تمام مراحل ، ضمانت حق برابری در مقابل دادگاه است. در این راستا به همین دلیل باید بپذیریم که هریک از دو طرف دعوا این محق است تا از کم و کیف دلایل و مدعاهای طرف مقابل اگاه شود، آن ها را مورد ارزیابی و مناقشه قرار دهد و همچنین ادعا ها و ادله ی خود را مطرح سازد. این حق هم در حقوق ایران و هم در حقوق فرانسه وجود دارد هرچند که این اصل تنها در حقوق فرانسه تصریح شده است و در حقوق ایران تصریح قانونی ندارد. در این مقاله تلاش می شود با تطبیق قوانین و مقررات دو نظام حقوقی، اصل تقابل یا تناظر را در هردو کشور جست وجو و استخراج کنیم . خواهیم دید که هرچند اصل تناظر اصولاً یک اصل فرانسوی است چنان ارتباطی با قواعد آمره و اصول پذیرفته شده ی بین المللی دارد که انکار وجود آن در نظام های حقوقی ایران امری غیر ممکن است. مسلما شناخت ماهیت و نقش تناظر در نظام حقوقی فرانسه به درک سویه های جدید و کشف اصول کمتر شاخته شده ی این اصل در ایران یاری خواهد رساند.

منابع و مأخذ:

- بهرامی، بهرام (1379). آیین دادرسی مدنی علمی و کاربردی، تهران: انتشارات نگاه بینه.

-دهخدا، علی اکبر (1374). لغت نامه دهخدا، تهران :مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

-زراعت، عباس (1388). آیین دادرسی مدنی، تهران:  نشر دانش پذیر.

-جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1377). ترمینولوژی حقوق، چاپ نهم، تهران: انتشارات گنج دانش.

-حیدری، سیروس (1389). «اصل تناظر در حقوق فرانسه و کامن لا»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره دوم، شماره اول.

-حیدری، سیروس (1396). اصل تناظر در دادرسی اداری با تأکید بر دادرسی دیوان عدالت اداری، مجله مطالعات حقوقی، 9(2).

-حیدری، سیروس (1389). «علم قاضی و اصل تناظر»، مجله تحقیقات حقوقی، ،ویژه نامه شماره2.

-شمس، عبدالله (1384). آیین دادرسی مدنی( دوره ی پیشرفته)، تهران: نشر میزان.

-غمامی، مجید و محسنی، حسن (1385). اصول تضمین کننده ی عمل دموکراتیک در دادرسی و اصول مربوط به ویژگی های دادرسی مدنی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، (74).

-متین دفتری، احمد (1388). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج اول، تهران: انتشارات مجد.

-مدنی، سیّد جلال‌الدین (1376). آیین دادرسی، ج نخست، تهران: انتشارات پایدار.

-معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه (1389). نکته های کلیدی آئین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات جاودانه.

-معین، محمد (1360). فرهنگ ‌فارسی، ج دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

-مهاجری علی (1385). آیین قضاوت مدنی در محاکم ایران، تهران: انتشارات فکرسازان.

-مهاجری، علی (1381). شرح قانون آیین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب، جلد اول. تهران: انتشارات گنج دانش.

-واحدی، قدرت‌الله (1382). بایسته‌های آئین دادرسی مدنی، چاپ سوم، نشر میزان.

-Couchez, Gérard et Lagarde, Xavier, Procédure Civile, Paris, Sirey Université,16e ed., 2011.pp224.

-Guinchard, Serge, Chainais, Cécile et Ferrand, Frédérique, Procédure Civile,Paris, Dalloz, 30e ed., 2010.

-Jolowicz, JA (2003), "Adversarial and Inquisitorial Models of Civil Procedure", International and Comparative Law Quarterly, Vol. 52, Issue 2, pp. 281-295

-Lefort, Christopher, Procédure Civile, Paris, Cours Dalloz, 3e ed., 2009.pp185.