مطالعه تطبیقی قواعد حاکم بر حقوق اسناد الکترونیکی از منظر قوانین ایران، مقررات آنسیترال و حقوق فرانسه

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مسعود فاطمیان ¹ , علیرضا حسنی ² , محمد کی نیا ³ , حمید ابهری ⁴

1 - دانشچوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
2 - دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
3 - سردفتر اسناد رسمی و مدرس دانشگاه
4 - استاد تمام گروه حقوق خصوصی دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1396/09/02 تاریخ پذیرش : 1396/09/21 تاریخ انتشار : 1396/10/17

کلید واژه: سند الکترونیکی, سند رسمی الکترونیکی, سند مطمئن الکترونیکی, سند ساده الکترونیکی, ارزش اثباتی,

چکیده مقاله :

سند الکترونیکی عبارت از داده پیامی است که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد. مستفاد از قوانین مدنی و تجارت الکترونیکی ایران، سند الکترونیکی به سه نوع سند رسمی الکترونیکی، سند عادی الکترونیکی با امضای ساده و سند عادی الکترونیکی با امضای مطمئن تقسیم می شود. برخلاف قانونگذار فرانسه و آمریکا، قانون ایران تعریف صریحی از سند رسمی الکترونیکی ندارد و برای تعریف این نوع سند باید به تفسیر مقررات سنتی ناظر به اسناد کاغذی استناد کرد. این نوشتار به شیوه توصیفی- تحلیلی و با رویکردی تطبیقی ضمن بیان تعریف و اقسام اسناد الکترونیکی، تفاوت های سند مطمئن الکترونیکی با سند رسمی الکترونیکی را بررسی نموده، به نیاز کشور در این حوزه می پردازد و در ادامه به پیشنهاداتی در زمینه تصویب قوانین موضوع اسناد رسمی الکترونیکی منتهی می گردد. در این مقاله دستاوردهای نظام حقوقی فرانسه، قوانین نمونه تجارت الکترونیکی و امضای الکترونیکی آنسیترال و قوانین موضوعه ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

منابع و مأخذ:

منابع

الف – فارسی

1. آدابی، حمیدرضا (1388) حقوق ثبت تخصصی، چاپ دوم، تهران: انتشارات جنگل

2. ارسطا، محمد جواد (1389) اعتبار سند و تعارض آن با ادله دیگر در حقوق ایران و فقه امامیه، نسخه دوم، تهران: انتشارات جنگل

3. بهرامی، داریوش (1393)، حقوق ثبت املاک در ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات بنیاد حقوقی میزان

4. حسینی نژاد، حسینقلی (1374) ادله اثبات دعوا، چاپ اول، تهران: نشر میزان

5. حمیتی واقف، احمدعلی (1384) حقوق ثبت، چاپ دوم، تهران: نشرحقوقدان-دانش نگار

6. دهخدا، علی اکبر (1385) فرهنگ متوسط دهخدا، تهران: دانشگاه تهران

7. عمید، حسن (1374) فرهنگ عمید (جلد دوم)، سه جلد، تهران: انتشارات امیبر کبیر

8. کاتوزیان، ناصر (1384) اثبات و دلیل اثبات (جلد اول)، تهران: نشر میزان

9. کی نیا، محمد (1388) امضای الکترونیک منطبق با حقوق فرانسه، تهران: نشر میزان

10. محسنی، وجیهه، شریعت کرمانی، حسین، (1393) مطالعه تطبیقی ساختار و وظایف دفاتر اسناد رسمی در ایران و فرانسه، تهران: انتشارات نگاه بینه

11. مدنی، سید جلال الدین (1376) ادله اثبات دعوی، تهران: انتشارات گنج دانش

12. مظاهری، رسول، ناظم، علیرضا (1387)، ارزش اثباتی داده پیام و امضای الکترونیکی، نشریه نامه حقوقی، 70، ج 4، شماره 2

13. معین، محمد (1375) فرهنگ فارسی معین (جلد دوم)، تهران: انتشارات امیرکبیر

ب – لاتین

1. CARBONNIER, Jean. Introduction au droit, Thémis,PUF, 27è éd. 2002, n°177.

2. Code civil français. Retrived From https://archive.org/details/codecivil01fran

3. DIRECTIVE 1999/93/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 13 December 1999 on a Community framework for electronic signatures

4. DIRECTIVE 2000/31/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 8 June 2000 on certain legal aspects of information society services, in particular electronic commerce, in the Internal Market (Directive on electronic commerce)

5. Henri, léon et Jean MAZEAUD, Leçons de droit civil, Quatrième édition par Michel de JUGLART, 1967. Premier volume, n 155.           

6. KAINIYA, Mohammad. (2008).LA SIGNATURE ELECTRONIQUE, Mémoire pour le master 2 de droit notariat. Université Jean-Moulin Lyon III

7. KAINIYA, Mohammad.(2011). La dématérialisation des actes et conventions (de l’expérience francaise à sa réception par le droit iranien?), Thèse de doctorat. Université Jean-Moulin Lyon3.

8. La loi n° 2000-230 du 13 mars 2000 Adoptée par le Parlement français

9. Le décret n°2001-272 du 30 mars 2001 Le gouvernement français a approuvé

10. Le décret n° 2005-973 du 10 août 2005 Le gouvernement français a approuvé

11. REYNIS, Bernadrd, Notariale est reconnue sécurisée : une avancée majeure, Répertoire du notariat, Defrénois, 30 octobre 2007 n°20

12. UNCITRA Model Law on Electronic Commerce Guide to Enactment. (1996). Retrived 2007, From http://www.uncitral.org/english/texts/elecom/ml.html

13. UNCITRAL Model Law on Electronic Signatures with Guide to Enactment. (2001). Retrived 2008, From http://www.uncitral.org/english/texts/elesig/m;-esign.html

14. United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts

15. UNIFORM ELECTRONIC TRANSACTIONS ACT (1999). Approved by the American Bar Association Dallas, Texas, February 14, 2000