پتروگرافی،محیط رسوبی ومیکروفاسیس سازند فهلیان درمیدان گچساران
محورهای موضوعی : علوم زمینسارا ملکی خیمه سری 1 * , علی طالبی باصری 2
1 - گروه زمین شناسی، واحد بهبهان، دانشگاه آزاد اسلامی، بهبهان،ایران
2 - گروه زمین شناسی، واحد بهبهان،دانشگاه آزاد اسلامی، بهبهان،ایران
کلید واژه: سازند فهلیان, ریزرخساره‌ها, مدل رسوبگذاری, میدان گچساران,
چکیده مقاله :
سازند فهلیان در میدان گچساران، یکی از مهم‌ترین سازندهای کربناته در جنوب غرب ایران، از ریزرخساره‌ها و فرآیندهای دیاژنزی متنوعی تشکیل شده است . بررسی ریزرخساره‌های مختلف منجر به شناسایی محیطهای دریای باز، سد ،لاگون و پهنه کشندی شده است. در محیط دریای باز، دو ریزرخساره شناسایی شده است. نخست، وکستون اسپیکول اسفنج و رادیولردار ودوم، وکستون بیوکلست و اسپیکول اسفنج دار. در کمربند رخساره‌ای سد، سه ریزرخساره شناسایی شده است. اینتراکلست، ائویید گرینستون و دوم ائویید، اگرگات گرینستون و سوم ، بیوکلست، پلویید گرینستون .در ناحیه لاگون، سه ریزرخساره شناسایی شده است. بیوکلست، پلویید پکستون و دوم بنتیک فرامینیفرا، داسی کلاد وکستون و سوم مادستون خرده فسیل دار. در پهنه کشندی، دو ریزرخساره شناسایی شده است. اینتراکلست گرینستون و رخساره مادستون حاوی ذرات آواری در حد سیلت. مدل رسوبگذاری سازند فهلیان در میدان گچساران در یک سکوی کربناته کم‌عمق از نوع رمپ تشکیل شده است. چهار کمربند رخساره‌ای جزر و مدی،رخساره های لاگونی ، رخساره های سدی و رخساره های دریای باز در این مدل رسوبی شناسایی شده است. حضور رخساره‌های ائوییدی و پلوییدی سد ساز نشان‌دهنده ته‌نشست این توالی کربناتی بر روی یک سکوی کربناتی حاشیه‌دار (شلف) است.
فرآیندهای دیاژنزی مختلفی در سازند فهلیان شناسایی شده‌اند که عموما شامل میکرینی‌شدن، سیمانی‌شدن، دولومیتی‌شدن، سیلیسی‌شدن،تخلخل و انحلال است. از میان این فرآیندها، میکرینی‌شدن و سیمانی‌شدن به خصوص در رخساره‌های لاگونی و سدی برجسته‌تر هستند.
The Fahlian Formation in the Gachsaran field, one of the most important carbonate formations in southwestern Iran, is composed of diverse microfacies and diagenetic processes. The study of different microfacies has led to the identification of open marin, bar, lagoon and tidal flat. In the open marin environment, two microfacies have been identified. First, sponge spicule and radiolarian wackstone and second, bioclast wackstone and sponge spicule. In the bar facies belt, three microfacies have been identified. Intraclast, eoid greenstone and second eoid, agglomerate greenstone and third, bioclast, ploid greenstone. In the lagoon area, three microfacies have been identified. bioclast, ploid paxton and second benthic foraminifera, dasiclade wackstone and third small fossiliferous mudstone. In the tidal flat, two microfacies have been identified. Greenstone intraclast and mudstone facies containing silt-like detrital particles. The depositional model of the Fahlian Formation in the Gachsaran field is formed on a shallow ramp-type carbonate platform. Four tidal facies belts, lagoonal facies, dam facies, and open-sea facies, have been identified in this sedimentary model. The presence of dam-forming eoid and ploidy facies indicates that this carbonate sequence was deposited on a marginal carbonate platform (shelf). Various diagenetic processes have been identified in the Fahlian Formation, which generally include micrinization, cementation, dolomitization, silicification, porosity, and dissolution. Among these processes, micrinization and cementation are more prominent, especially in lagoonal and dam facies.
[1] افقه،م.،1371.مطالعه بایواستراتیگرافی سازند فهلیان در مقطع کوه گدوان و کوه آب سیاه در فارس،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شهید بهشتی،178.
[2]خزایی،م.،1382.رخساره ها،محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند فهلیان در میدان های نفتی چهاربیشه و بینک،بخش جنوبی فروافتادگی دزفول،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت معلم،69.
[3] لاسمی،ی.،و نورافکن،خ.،1384.رخساره ها و محیط های رسوبی سازند فهلیان در کوه آنه و میدان نفتی دارخوین،جنوب باختر ایران،مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران،599-604.
[4]لاسمی،ی.،و فیضی،ی.،1386.محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند فهلیان در برش اشگر و چاه ماماتین-10 در زون ایذه و بخش شمالی فروافتادگی دزفول،چکیده مقالات پنجمین گردهمایی علوم زمین ،81.
[5] مطیعی،ه.،1372.زمین شناسی ایران،چینه شناسی زاگرس،انتشارات سازمان زمین شناسی کشور،536.
[6] ملکی ،س .،و لاسمی،ی.1387.محیط های رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند فهلیان در جنوب غرب فارس ،جنوب غرب ایران،پایان نامه دکتری،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم و تحقیقات تهران،161.
[7] هاشمی حسینی،پ.،1385.بیوستراتیگرافی سازند فهلیان در برش الگو و چاه شماره یک میدان نفتی دارا،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران،197.
[8] Bathurst, R. G. C., 1975, carbonate sediments and their diagenesis, Elsevier, Amsterdam, 658 P.
[9] Carozzi, A. V., 1989,Carbonate Rock Depositional Models, Prentice Hall, New Jersey, 604 P.
[10] Carter,M.,&Lewis,H.2017,The ecology and distribution of resent radiolarian: In Ramsey, A. T. S.(ed.) Oceanic Micropaleontology: Vol. 2, Acadeemic Press, London, P.809- 845.
[11] Dunham, R. j., 1962, Classification of carbonate rock according to depositional texture. In: W.E. Ham (ed.) Classification of carbonate rocks, AAPG Mem. 1, pp.108-121.
[12] Evans,R.,&Turner,J.2019,Recent Sedimentary Facies of isolated carbonate platform,Central America.Sedimentary Geology,69:739-747P.
[13] Flügel, E.,1982, Microfacies analysis of limestone, Springer Verlag, Berlin, 633 P. (translated into English by K. Christenson).
[14] Foster,A.,&Campbell.B.2021,Sequance stratigraphy, Blackwell,Oxford,UK,297P.
[15] James, G. A. and Wynd, J. G., 1977,Stratigraphic nomenclature of Iranian Oil Concertium Agreement Area, AAPG. Vol. 49, No. 12, pp. 1282-2245, 1965. 10- Wray, J. L., Calcareous Algae, Elsevier, Amsterdam, 185 P,
[16] Lasemi,Y.and carozzi,A.V.1981,Carbonate microfacies and depositional environments of the kindkail formation(upper missippian) of the illions basin,USA.,VIIIcongressGeol.Argentino, Sanluis, ActasII:357-384.P.
[17] Reading, H. G., 1996,Sedimentary Environments and Facies. (3 rd ed.). Blackwell Scientific. 688 PP.,
[18] Sepehr,M.&Cosgrve,J.W.,2004,Structural framework of the zagros fold thrust belt.iran.Marine and petroleum Geology,Vol.21:829-843P.
[19] Shinn, E. A.,1986, Modern Carbonate tidal flat; their diagenetic features. Quart. J. Colo. Sch. Mines 81, 7-35.
[20] Tucker,M.Eand wright, V.P.1990,Carbonate sedimentology Blackwell,oxford,482P.