بررسی پارادوکس صفات احد در اندیشه فلوطین
محورهای موضوعی : پژوهشهای معرفت شناختی
محمدکاظم رضازاده جودی
1
(استادیار گروه فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
مهدی رضا زاده جودی
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: فلوطین, احد, پارادوکس صفات, بسیط الحقیقه, اطلاق مقسمی,
چکیده مقاله :
در اندیشه فلوطین جهان از سه اقنوم احد، عقل و نفس تشکیل شده است. مهم‌ترین این سه، اقنوم احد است و اصلی‌ترین مسئله فلسفه فلوطین، شناخت احد و صفات و ویژگی‌های اوست. دیدگاه فلوطین دراین‌باره دووجهی و میان سلب و ایجاب است. گاه هرگونه صفت و نامی را از احد سلب می‌کند تا آنجا که انتساب هر صفتی به او را غیرممکن می‌سازد و گاه اوصاف و ویژگی‌های متعددی را به او نسبت می‌دهد. این دیدگاه متناقض سبب شده که وی را از قائلان به الهیات سلبی به‌حساب آورند. اما با بررسی مبانی و استدلال‌های هر یک از صفات سلبی و ایجابی روشن می‌گردد که سلب صفات از نظر فلوطین به سلب محدودیت‌ها و نقص‌ها از احد اشاره دارد. او بر اساس دو مبنای بساطت حقیقی و عینیت صفات با ذات، به صفات ایجابی احد نیز باور دارد و احد را واجد همه صفات کمالی می‌داند. بدین ترتیب و نیز با توجه به وجوه دیگری مانند جمع میان تشبیه و تنزیه، کثرت جهات بشری و اطلاق مقسمی تناقض در دیدگاه وی رفع می‌گردد.