چگونگی ادراک، شناخت و تعامل در پرفورمنس تسخیر با رویکرد دلوزی

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

پریا چوبک ¹ , محمد اکوان ²

1 - گروه فلسفه هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران- ایران
2 - گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی

تاریخ دریافت : 1399/09/25 تاریخ پذیرش : 1400/06/01 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: مخاطب, تعامل, ریزوم, پرفورمنس تسخیر, ژیل دلوز,

چکیده مقاله :

دلوز، از فلاسفه پست‌مدرن قرن بیستم، با دیدگاه عمیق، جزئی‌نگر و جسم‌گرایانه به حیات، رویکردی مناسب جهت تحلیل رفتار ارائه می‌دهد که به درک چگونگی کنش و شناخت میان افراد می‌انجامد. خوانش پرفورمنس‌ها به‌عنوان هنرهای تعامل محور، که جایگاه ارزشمندی میان هنرهای مدرن داشته و توانسته‌اند هنر را پویا وتعاملات انسانی را به خلق اثری گروهی منجرکنند، با شیوۀ دلوزی موفقیت‌آمیز هستند. درپویش حاضر به بررسی پرفورمنس تسخیر پرداخته و به این سؤالات پاسخ می‌دهیم که آیا می‌توان قواعد زیبایی‌‌شناسانه را به اجرا نسبت داد؟ آیا می‌توان اجرا را با رویکرد دلوز در رابطه با بدن-ماشین بازخوانی کرد؟ و اینکه در اجرای حاضر مفهوم ریزوم قابل بازیابی است؟ برمبنای روش تحقیق بکار گرفته شده، ابتدا اطلاعات پایه مورد نیاز از منابع کتابخانه‌ای و دیجیتال استخراج، سپس با به‌کارگیری مستندات، به شیوه تحلیلی-توصیفی با رویکرد دلوزی به پرسش-ها پرداخته‌ایم. درنهایت مشخص شد که پرفورمنس تسخیر به‌عنوان یک رویداد هنری فرصت زیستن درلحظه را برای مخاطب فراهم می‌آورد و ازآنجاکه یک اثر تمامیت یافته نیست، پس صدور حکم زیبایی‌شناسانه دررابطه با آن بی‌معناست. برخورد مخاطب با اثر بدنمندانه ا‌ست و مخاطب بنابر تعریف بدن ماشین، با اتصال به ابزار و افراد در لحظه، ماشین منحصر‌به‌فردی را تشکیل می‌دهد که دارای بالقوگی‌های خاص نیز هست و انتخاب مخاطب‌(ان)، روند رویداد را هدایت می‌کند؛ بنابراین فضای پرفورمنس درلحظه ساخته شونده است و براساس ریزوم، جهت-گیری اتفاقی دارد. ضرورت انجام پویش حاضر استفاده از یک ابزار تحلیلی کارآمد برای تحلیل آثار هنری به کمک فلسفه است که می‌تواند در پژوهش‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Gilles Deleuze, as a postmodernist philosopher with a sophisticated expanded view on life, offers an approach to analyze behaves which leads to the understanding of human action and behavior. Reading performances as a part of interactive arts which have a valuable place among modern arts that have been able to make dynamist art, are successful in a Deleuze’s method. In the present study, the cognition and perception of conquest performance have been studied and the aesthetic rules have been searched in it, and then the obtained knowledge has been used to recognize human behaviors from the perspective of Deleuze's philosophy. Based on the analytical-descriptive method with Deleuze's approach, thus can be said that the performance of conquest as an artistic event provides for the audience, the opportunity to live in the moment, and since it is not a complete action. It is his empiricism, so it makes no sense to make an aesthetic judgment about it. The audience's reaction to the effect is bodily, and the audience, of the body-machine, by connecting to tools and people in the moment, forms a unique machine that also has special potentials, and the choice of the audience(s), Directs the course of the event; Therefore, the performance space has been created in the moment and it has a random orientation based on the Rhizome.

منابع و مأخذ:

الی‌یز، اریک، (1394)، موقعیت بدن بدون اندام یا سیاست حساس،ترجمه مهدی رفیع، چاپ اول، تهران : نشر نی.

دلوز، ژیل، (1390)، میانجی‌ها، ترجمه پویا رفویی، چاپ اول، تهران: انتشارات رشد آموزش.

دلوز، ژیل و گاتری، فیلیکس، (1391)، فلسفه چیست؟ ترجمه: پیمان غلامی و زهره اکسیری، تهران: رخداد نو.

دیو، ریدر، (1396)، دلوز، ترجمه فریبرز مجیدی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

ژیژک، اسلاوی و بدیو، آلن، (1391)، فلسفه در عصر حاضـر، ترجمـه جلیـل محمـودی، تهـران: نقش و نگار.

کولبروک، کلر، (1387)، ژیل دلوز، ترجمه رضا سیروان، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.

کورنر، اشتفان، (1380)، فلسفه کانت، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی.

رامین‌نیا، مریم، (1394)، رویکرد ریزوماتیک و درختی: دو شیوة متفاوت در آفرینش و خوانش اثر ادبی، مجله ادبیات پژوهشی، شماره 32، صص 31-61.

قادری، عرفان و مراثی، محسن­، (1393)، پژوهشی در تعریف و تحدید انواع هنرهای مشارکتی ‌تعاملی، مجله جهانی رسانه- نسخه فارسی، دانشگاه تهران، دوره 9، شماره 1، صص 88-112.

هارت، مایکل، (1393)، ژیل دلوز نوآموری در فلسفه، ترجمه رضا نجف‌زاده، چاپ دوم، تهران: نشر نی.

Ambrose, D. (2009), Deleuze: Philosophy and The Materiality of Painting, edited by Constantin V. Boundas, London: Continum

Derrida, Jacques. (1987). The Truth in Painting, Trans Geoff Bennington, Lan McLeod: The University of Chicago Press.

Deleuze, G. Guattari, F. (2005). A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia, B. Massumi, Minneapolis: University of Minnesota (Text in Persian)

Fischer Lichte, Erika (2004) PDF Address: ww3.fl.ul.pt/centros_invst/teatro/ pagina/ Publicacoes/ Actas/erika

Lopes, D. M. (2010). A Philosophy of Computer Art. Routledge. London and New York.

May, Todd (2005) Gilles Deleuze: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.

منبع پرفورمنس: https://www.youtube.com/watch?v=M41oiVGIo-U