نگاهی به علل تحول مضامین تعلیمی از دورۀ سلجوقی تا تیموری (با تکیه بر گفتمانهای اجتماعی و کلامی)
محورهای موضوعی : شاهنامهرحمان مشتاق مهر 1 , احمد گلی 2 , فاطمه معنوی 3
1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذریایجان
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذریایجان
3 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذریایجان
کلید واژه: طنز, عرفان و تصوف, ادبیات تعلیمی, علم کلام, حکومتهای استبدادی,
چکیده مقاله :
ادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گستردهای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانشهایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت گفتمانهای مختلف اجتماعی در شکلگیری ایدئولوژی حاکم بر جوامع و تجلی آن در نحوۀ تفکر اقشار گوناگون جامعه، در این تحقیق، قصد بر آن است که با واکاوی ریشههای اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دورۀ سلجوقی تا تیموری، درک روشنتری از چگونگی شکلگیری مضمونهای تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آنها تا دورۀ مورد بحث سابقه نداشتهاند، ارائه شود و علل شکلگیری آنها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونههای زیادی دارند، صرفنظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشههای کلامی دارند.
.
