استراتژی‌های راهبری پروژه‌های نفت و گاز، مبتنی بر حوزه‌های دانش مدیریت پروژه
محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی
محمدعلی هاتفی
1
,
محمدمهدی وهابی
2
1 - استادیار مهندسی صنایع، دانشگاه صنعت نفت.
2 - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع و عضو هیات علمی پژوهشگاه صنعت نفت
کلید واژه: مدیریت پروژه, استرتژی های راهبردی پروژه های نفت و گاز,
چکیده مقاله :
پروژه‌های نفت و گاز دارای جایگاه بسیار مهمی در توسعه کشور هستند، زیرا در حال حاضر، بخش اعظم منابع مالی برای اجرای برنامه‌های توسعه کشور، از محل درآمدهای نفتی تامین می‌گردد. با این وجود، بررسی‌ها نشان می‌دهد که علیرغم اهمیت این پروژه‌ها، بسیاری از آنها به نقطه موفقیت نمی‌رسند. مقاله حاضر به تدوین استراتژی‌هایی (جهت‌گیری) در هدایت و راهبری پروژه‌های نفت و گاز در نیل به موفقیت، می‌پردازد. به منظور ساختاردهی نتایج تحقیق، از حوزه‌های دانش مدیریت پروژه شامل مدیریت: یکپارچگی، محدوده، زمان، هزینه، کیفیت، منابع انسانی، ارتباطات، ریسک، تدارکات و ذی‌نفعان استفاده می‌شود. روش تحقیق که از نوع توصیفی می‌باشد، مشتمل بر پنج مرحله است: ارزیابی حوزه‌های دانش مدیریت پروژه، ارزیابی عوامل موفقیت پروژه‌ها، تدوین خطوط راهنمای هدایت پروژه‌ها، تحلیل سوات و تدوین استراتژی‌ها. گردآوری اطلاعات، مبتنی بر کسب توافق گروهی و استفاده از نظرات گروه خبرگان، طی جلسات طوفان مغزی به علاوه تکنیک گروهی اسمی می‌باشد. دستاورد اصلی تحقیق، شامل مجموعه‌ای از استراتژی‌های برگرفته از خطوط راهنما و تحلیل سوات است که در زمره آنها می‌توان به مواردی مثل: ایجاد نظامات یکپارچه مدیریت کلان پروژه‌های صنعت نفت؛ پایه‌گذاری سیستم‌های اطلاعاتی به منظور ثبت دانش و تجارب کسب‌شده در پروژه‌ها؛ هدایت شرکت‌های نفتی به سوی ایجاد ساختار پروژه-محور؛ مهیا کردن زمینه‌های لازم برای تصمیم‌گیری سالم و بهینه؛ توسعه و ترویج دانش حقوق، بیمه و قراردادها در صنعت نفت؛ توسعه بانک اطلاعات مدیران صنعت نفت؛ و توسعه مهارت‌های تعامل با نیروی انسانی در پروژه‌ها؛ و تلاش برای ایجاد شبکه ذی‌نفعان پروژه‌های صنعت نفت اشاره نمود.
petroleum revenues currently play an important role in the development of our country. However, despite the importance of oil & gas projects, investigations show the failure of many projects. In order to deal with success,this research aims at formulating the strategies to oil & gas projects. For getting the results of research, these areas of project management knowledge are used: project integration, scope, time, cost, quality, human resources, communication, risk, procurement, and stakeholder’s management. The research method is descriptive, including five stages: assessing project management knowledge areas, assessing success factors of project management, defining the guidelines for project direction, SWOT analysis (Strength, Weakness, Opportunity, Threat), and formulating the strategies. The Brainstorming and Nominal Group Technique (NGT) are used for data collection on the basis of expert opinions. The main findings of the research contain a list of strategies resulting from identified guidelines and SWOT analysis output. Some typical titles in strategies are: establishing integrated systems to supervise petroleum projects; developing information systems in order to record the acquired knowledge and experience in projects; directing petroleum organizations toward project-based organizational structure; providing platforms for makeing proper decisions; developing law, oil industry contracts and insurance; developing data-bases of oil industry managers; broadening the skills around human resources; and efforts to provide a network of industry projects stakeholders
اصغرپور، محمدجواد (1382). تصمیم‌گیری گروهی و نظریه بازی‌ها، با نگرش تحقیق در عملیات، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
بیوسه، رضا، مومنی، منصور، حمیدی‌زاده، محمدرضا (1390). شناسایی نقاط ضعف و مشکلات شرکت‌های داخلی در اجرای پروژه‌های EPC صنایع نفت و گاز با استفاده از روش AHP، سومین همایش ملی ارتقای توان داخلی با رویکرد رفع موانع تولید در شرایط تحریم.
خاتمی فیروزآبادی، سیدمحمدعلی (1394). تصمیم‌گیری چندشاخصه: روش‌ها و رویکردها؛ انتشارات شربیانی، تهران.
شیخ‌زاده، مهدی، آراستی، محمدرضا، کتب‌زاده، روزبه (1390). شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران، فصلنامه علوم مدیریت ایران، (22)6، 99-125.
فاطمی، سیدمحمدهادی (1387). تعیین نقاط ضعف و قوت پروژه‌های بزرگ صنعت نفت و گاز ایران بر اساس شاخص‌های اصلی موفقیت پروژه، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه، تهران.
هاتفی، محمدعلی، وهابی، محمدمهدی (1391). مدلی جهت تصمیم‌گیری گروهی در رتبه‌بندی قلمروهای دانش مدیریت پروژه در سازمان: رویکردی در تخصیص بهینه سرمایه‌های انسانی پروژه‌ها (مطالعه موردی: پژوهشگاه صنعت نفت)، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، (14)4، 185-212.
هاتفی، محمدعلی، وهابی، محمدمهدی (1397). شناسایی خطوط راهنما در مدیریت مگاپروژه‌های صنعت نفت، با استفاده از ارزیابی عوامل موفقیت، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت سازمان های دولتی، (2)6، 45-58.
Ahn, B.S & Park, K.S (2008). Comparing methods for multi attribute decision making with ordinal weights. Computers & Operations Research, 35(5), 1660–1670.
Asad-Mir, F & Pinnington, A.H (2014). Exploring the value of project management: Linking project management performance and project Success. International Journal of Project Management, 32)2(, 202-217.
Barron, F & Barrett, B.E (1996). Decision quality using ranked attribute weights. Management Science, 42(11), 1515-1523.
Bryde, D & Robinson, L (2005). Client versus contractor perspectives on project success criteria. International Journal of Project Management, 23(8), 622-629.
Cooke-Davies, T (2002). The “Real” Success Factors on Projects. International Journal of Project Management, 20(3), 185-190.
Del Cano, A & De la Cruz, M.P (2002). Integrated Methodology for Project Risk Management. Journal of Construction Engineering and Management, 128(6), 473-485.
Englund, R & Graham, R (1999). From experience: linking projects to strategy. Journal of Product Innovation Management, 16(1), 52-64.
Fallahnejad, M.H (2013). Delay causes in Iran gas pipeline projects. Project Management Journal, 31, 136-141.
Fortune, J & White, D (2006). Framing of project critical success factors by a system model. International Journal of Project Management, 24(1), 53-65.
Friess, B, Baumgartner, R.J & Bauer, G (2008). Success factors of petroleum exploration and production companies. International Journal of Services and Operations Management, 4, 45- 64.
Jingjing, W (2006). A study of perceived key factors success among salmon importers and distributors in shanghai. MSc Thesis, Norway, University of Tromso.
Kendall, M & Gibbons, J (1990). Rank correlation method, Edward Arnold, London.
PMI (Project Management Institute) (2013) A Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBoK guide). 5th Ed. Pennsylvania (USA): Newtown Square.
Sanjuana, A.G & Froese, T (2013). The Application of Project Management Standards and Success Factors to the Development of a Project Management Assessment Tool. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 74, 91-100.
Shenhar, A, Dvir, D & Raz, T (2002). An empirical analysis of the relationship between project planning and project success. International Journal of Project Management, 21(2), 89-95.
Stillwell, W.G, Seaver, D.A & Edwards, W (1981). A Comparison of Weight Approximation Techniques in Multi-attribute Utility Decision-Making. Organizational Behavior and Human Performance, 28(1), 62-77.
Thompson, J.D & Strickland, J (2005). Crafting and Executing Strategy. McGraw- Hill, NY.
Vasconcellos, E.S & Hambrick, D.C (1989). Key factors of success: Test of general theory in the mature industrial product sector. Strategic Management Journal, 10, 367-382.