بررسی شاخصه های رفتاری سلامت روان در قصص قرآنی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مجید تقی پورگلسفیدی ¹ , ارسطو میرانی ²

1 - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث ،گروه الهیات ومعارف ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدگرگان، گرگان، ایران
2 - دکترای ادیان وعرفان و روانشناسی بالینی ،استادیارگروه الهیات ومعارف ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران

تاریخ دریافت : 1399/03/25 تاریخ پذیرش : 1399/04/12 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: سلامت روان, شاخصه‌های رفتاری, قصص قرآن, رفتارهای سازنده     ,

چکیده مقاله :

پیوند سلامت روانی و باورهای دینی از موضوعات مهم علوم روانشناسی و الهیاتی است. قرآن در آیات داستانی خود با ارائه الگوهای سلامت روانی مدعی است که کسب سلامت در سایه اعتقادات و عمل به آنها امکان پذیر است. این موضوع در پژوهش‌های اندیشمندان این حیطه دارای مصادیق گسترده‌ای می‌باشد. قرآن با ارائه متدولوژی خود در قصص، اثرات مثبت عمل به آموزه‌های دینی را در رفع عوامل متضادبا سلامت روانی را مطرح نموده است. این مقاله به روش توصیفی_تحلیلی و با استمداد از آیات و تفاسیر،شاخصه‌های رفتاری سلامت روان در قصص را تبیین می‌نماید و نتیجه می‌گیرد که سلامت روانی در حوزه باورهای معنوی و عمل به آنها سعادت دنیا و عقبی را برای بشر رقم خواهد زد. خودکنترلی وحفظ هیجانات و پرهیز از گناه و رفتارهای سازنده چون عبادت و تقویت فضایل اخلاقی از مهم ترین شاخصه‌های رفتاری سلامت روان در قصص قرآنی می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Mental Health index and religious and belief thoughts are most important and interdisciplinary subjects for psychology and theology which are considered by researchers. Koran now pointed the audience that this domain discussed a shadow of mental health by offering mental health indicators in its verses specially in prophet’s stories and destinies of noble humans and people. Mental health index has many symbols in Koran verses and results and researches of thinkers and confirmed it. Koran cited positive effects of religious teachings to remove anxiety factors and establish a bed for growth and promotion of mental health by offering special methodology. This article was performed by descriptive-analytic method and use of pertain verses to investigate mental health indicators and its behavioral indicators. Finally, it was concluded that mental health shall be intertwined in spiritual life for the bliss of world and hereafter for human. Also, self-control like maintain emotions and prevents from sin and constructive behaviors like praying and enhance ethical virtues are regarded as most important behavioral indicators for mental health in Koran stories.  

منابع و مأخذ:

قرآن کریم،1415ق،ترجمه محمد مهدى فولادوند،تهران،ناشردار القرآن الکریم

نهج البلاغه، 1369ش، مترجم سید جعفر شهیدی، قم، انتشارات دارا الهجرة

ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن،۱۴۱۵ق، تاریخ مدینة دمشق، بیروت،‌دار الفکرتاریخ مدینة دمشق

احمد عدوی، محمد،1399ق ،دعوة الرسل الی الله،بیروت، دارالمعرفه

جوادی آملی، عبدالله، 1385،تفسیر موضوعی قرآن کریم سیره پیامبران، مرکز انتشارات اسراء، قم، چاپ دوم

حسینی، ابوالقاسم، 1379ش، اصول بهداشت روانی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ دوم

حکیمى، محمدرضا و حکیمى، محمد و حکیمى، على‏،1380ش،الحیاة ،ترجمه احمد آرام‏، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى

رستمی، همایون و همکاران ، روش‌های مشترک تربیت اخلاقی در قرآن و نامه ۳۱ نهج البلاغه، فصلنامه مطالعات قرآنی،۱۳۹۷، سال نهم ،شماره ۳۶ ، ،صفحه ۱۹

زنجانی، موسی،بی تا، مدینه البلاغه فی خطب النبی و کتبه و مواعظه و وصایاه، تهران، منشورات الکعبه

سلطان القرائی، خلیل،1381،نیایش و توکل، عوامل آرامش روح انسان، مجله علامه،شماره 3،ص70

شعاری نژاد ، علی اکبر،1354،روانشناسی عمومی ، انتشارات دانشگاه سپاهیان انقلاب ایران،تهران

ضیاء آبادی، سید محمد ،1385ش، کلام نورنورالکلام، تفسیر سوره رعد،انتشارات موسسه بنیاد خیریه الزهراس

طباطبایى،سیدمحمد حسین،1374ش،المیزان فی تفسیر القرآن مترجم موسوی همدانی، قم، دفترجامعه مدرسین قم

فنی، مالونی، مک لکو، 1955؛ پالوما، پتدلتون، 1991؛ اسلام و بهداشت روان(مجموعه مقالات)، 1382، قم، دفتر نشر معارف، ص258

قرضاوی،یوسف،1388ش،نقش ایمان در زندگی ،ترجمه فرزانه غفاری و محسن ناصری،تهران،نشراحسان

قرشی، علی اکبر ، 1387ش،قاموس قرآن،قم،دارالکتب الاسلامیة

کارل، آلکسیس،1358، نیایش، ترجمه محمدتقی‌ شریعتی، تهران، حسینیه ارشاد

کلینى، محمد بن یعقوب‏،1375ش، اصول الکافی،قم، نشر اسوه

مترجمان،‏1377 ش‏، تفسیر هدایت‏،مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى

مجلسى، محمد باقر،1403ق، بحار الأنوار،‏بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏

‏ محمدقاسمی، حمید، 1389،اصول تربیتی در داستان های قرآن،تهران،نشر بین الملل

مطهری، مرتضی،بی تا،انسان وایمان،قم،انتشارات اسلامی

نجاتی، محمدعثمان،1388،قرآن و روان شناسی،مشهد،نشر آستان قدس رضوی

هدایتی،برات محمد،1391،روش های مقابله با تنیدگی از منظر قرآن و حدیث،مجله حسنا،شماره 13،ص139

هیأت محققین پژوهشکده قرآن و عترت،1390ش،آموزش قرائت قرآن کریم،تهران،نشر کیمیااثر.

Koran Now, 1926, translated by Mohammadmahdi Fouladvand, Tehran, House of Koran

Nahjolbalagheh 1999, translated by Seyedjafar Shahidi, Qom, Darol Hejrej Publishing

Ebne-e-Asaker Aboulghasem, Ali ebn-e-Hassan, 1926, History of Damascus, Beirut, House of Thought of Damescus

Ahmad Adavi, Mohammad, 1920, Invitation of prophet into God, Beirut, House of Recognition

Javadi Amoli, Abdullah, 2006, Subjective Interpretation of Koran, prophets thought, center of Asra Publication, Qom, Second edition

Hosseini Aboulghasem, 2000, Principles of Mental Health, Astan-e-Gods Razavi Publixation, Mashhahd, second edition

Hakimi Mohammadreza, Mohammad and Hakimi, Ali, 2011, Alhayat, Translated by Ahmad Aram, Tehran, Bureau of Islamic Publication

 Rostami, Homayoun et al., Common Methods of Moral Education in the Quran and Letter 31 of Nahj al-Balaghah, Quarterly Journal of Quranic Studies, 1397, Year 9, No. 36,, Page 19

zanjani Moza, Bita, City of Recognition in words of prophets and witnesses, Tehran,

Soltan Qaraee, Khalil, 2002, Praying and trust, calmness factors for human mind, Allameh Magazine, No.3, pp 70

Shoareneghad Aliakbar, 1975, General Psychology, Sepahia Enghelab Iran university Press, Tehran,

Ziabadai Seyedmoahhamad, 2006, Word of Light, Interpretation of Rad verse, Alzahra Charity Institute

Tabatabaee Seyedmohhamadhassan, 1995, Almizan in Koran Interpretation, Translated by Mousavi Hamedani, Qom, Qom Teachers bureau

Fani Maloti, Mcleko, 1955, Paloma Pedelton, 1991, Islam and Mental Health (articles) 2003, Qom, Maaref Publication Bureau, pp 258

Qarzavi Yousef, 2009, Role of Trust in Life, Translated by Farzaneh Ghafari and Mohsen Naseri, Tehran, Ehsan Press

Qarshi Aliakbar, 2008, Method of Koran, Qom, Islamic Book selling

Karl Alexis, 1979, Praying, translated by Mohammadtaghi Shariati, Tehran, Hosseineih Ershahd

Koleini Mohammad Ebn-e- Yaghub, 1996, Principles of Kafi, Osveh Press

Translators, 1998, Interpretation of Hedayat, Mashhad, Institute of Astan-e-Gods Razavi Islamic Researches Press

Majlesi Mohammadbagher, 1925, Bahaor Alanvar, Beirut, Arabic Publication Institute

Mohammadghasemi Hamid, 2010, Educational principles in Koran stories, Tehran, International Press

Motahhari Morteza, Bita, Human and Trust, Qom, Islamic Publication

Nejati Mohammadosman, 2009, Koran and Psychology, Mashhad, Astan-e-Gods Razavi

Hedayati Baratmohammad, 2012, Confrontation methods against Tension from Koran and Hadith point of view, Hosna Magazine, No. 13, pp 139

Community of Researchers of Koran and progeny research center, 2001, educate Koran, Tehran, Kimia Asar Press