معرفی نسخ خطی «غُررِ دُرر» حسینی سمرقندی (زنده در قرن پنجم هجری قمری)
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسیحسین پورشریف 1 , رضا فهیمی 2 , منیژه فلاحی 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه (نویسنده مسؤول)
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
کلید واژه: تصحیح متن, نسخه‌شناسی, محمد بن احمد حسینی سمرقندی, غررِ درر,
چکیده مقاله :
هرچند پژوهشگران حوزۀ زبان و ادبیات فارسی، از دیرباز به تصحیح متون کهن ادب فارسی توجه ویژه ای داشته اند، برخی از این متون با گذشت قرن ها، هنوز احیا و تصحیح نشده اند. کتاب غررِ درر، اثر ابوالبرکات حسینی سمرقندی، یکی از همین متون اخلاقی است که با وجود دارا بودن حکایات آموزنده از صدر اسلام و گفتار بزرگان دین از پیامبر و صحابه و امامان گرفته تا اولیا و مشایخ، متأسفانه با گذشت قرن‌ها از نگارش آن، تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. نگارندگان در این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌ها هستند: غرر درر چگونه کتابی و دارای چه محتوا و نسخه‌هایی است؟ مؤلف آن، چه کسی با چه ویژگی‌های مذهبی و کلامی است؟ در آغاز این پژوهش، دربارۀ نویسنده و محتوای کتابش سخن به میان آمده و در ادامه، به معرفی نسخه‌های موجود از غررِ درر پرداخته شده است. این پژوهش با بررسی ویژگی‌های رسم‌الخطی و املاییِ نسخۀ پایه پایان می‌پذیرد. پژوهش حاضر با روش تحقیقِ توصیفی‌تحلیلی انجام شده و از نظر ابزار نیز کتابخانه‌ای است. از طریق بررسی سلسله‌سندهای احادیث و اقوال کتاب و شناسایی مشایخ و استادان ابوالبرکات و شخصیت هایی که در کتاب از آن‌ها یاد شده است چون صوفیان و محدثان، پی برده شد که نویسندۀ غررِ درر در قرن پنجم هجری به دنیا آمده است. از نظر اعتقادی و کلامی، می توان حسینی سمرقندی را صوفیِ سنی مذهبِ ماتُریدی دانست که ارادت خاصی نیز به اهل بیت پیامبر(ع) داشته است. نگارندگان با بررسی غرر درر به این نتیجه رسیدند که کتاب از لحاظ ساختار و محتوا به سبک تنبیه الغافلین ابواللیث سمرقندی تدوین شده است.
_||_