مقایسه تحلیلی هجو در شعر سنایی غزنوی، جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی و خاقانی شروانی
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسیعلی اصغر باباصفری 1 , حشمت الله انصاری 2
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
کلید واژه: شعر, ادبیات غنایی, هجو, خاقانی شروانی, سنایی, جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی,
چکیده مقاله :
هجو از فروع ادبیات غنایی به شمار می‌رود و مانند هر گونۀ ادبی دیگر دارای ویژگی‌هایی است که آن را از گونه‌های دیگر جدا می‌کند. پژوهش حاضر در حوزه ادبیات غنایی و با هدف مقایسه تحلیلی هجو در شعر سنایی غزنوی، جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی و خاقانی شروانی که از شاعران بزرگ سده ششم هجری و سبک سلجوقی هستند، صورت گرفته است. در این پژوهش، به شیوۀ کاربرد اوزان عروضی، موسیقی، ایدئولوژی و واژگان گزیدۀ شامل استفاده از نام‌های جانوران در هجو، استفاده از ساخت مصغر، به کارگیری واژه‌های تابو و نیز هجوهای پنهان و آشکار شخصی و اجتماعی در شعر این سه شاعر پرداخته شده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که زبان خاقانی و جمال‌الدین در هجو از سنایی عفیف‌ترست، اگر چه زبان هجو در سنایی و خاقانی نسبت به جمال‌الدین، تندتر، گزنده‌تر و هتاک‌تر است، اما استوار و زیبا بیان شده و قدرت آنها را بر قلمرو الفاظ و تعبیرات شاعرانه به حد کمال نشان می‌دهد.