جایگاه مریم مجدلیه در آموزه‌های مسیحی یونانی قرون نخستین

محورهای موضوعی : مسیحیت

ولی عبدی ¹ (استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد)
محمد ایلخانی ² (استاد گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
فاطمه لاجوردی ³ (استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/15 تاریخ پذیرش : 1401/08/15 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: مریم مجدلیه, سنت یونانی, عیسی(ع), پدران کلیسا, حواریون,

چکیده مقاله :

در مسیحیت سه زن جایگاه خاصی دارند: حوا، مریم مادر عیسی ناصری و مریم مجدلیه. دو زن نخست در ارتباط مستقیم با الوهیت هستند. حوا نماد ورود شر به ذات انسان و مریم نمونۀ تطهیر و پرهیزگاری است. مریم مجدلیه انسانی است که طریق خود را بر می گزیند و نماد ایمان به مسیح و پرهیزگاری است. او از این جهت الگویی است برای دیگران. در غرب از قرون وسطی او را زن بدکاره ای درنظر گرفتند که به عیسی ایمان آورد و ادبیات وسیعی در بارۀ شخصیت او تا امروز شکل گرفته است. اما در متون عهدجدید او نمونه زنی است که ضمن وفاداری به عیسای ناصری از بنیانگذاران دین جدید است و به عنوان یک رسول به تبلیغ پیام مسیحیت می پردازد. در متون گنوسی او حکیمی است که با معرفت الهی آشنا است و با آن رمزگشایی می کند و طریق باطنی در دینداری را رواج می دهد. از این جهت مورد انتقاد پطرس حواری که نمونۀ دینداری ظاهری و شریعتمدار است قرار می گیرد. آباء یونانی کلیسا با نگاهی مثبت به او، از پرهیزگاری و تجربۀ باطنی او سخن می گویند.

چکیده انگلیسی:

In the early Christianity, women alongside men continued to spread new religion across the world. Some of them supported Jesus’s disciples in economic terms, and some others, traveled from village to village, from town to town in order to proclaim “the kingdom of God”. Thus, several women have been figured out as missionaries. Meanwhile, throughout early Christian writings, Mary the Magdalene is known as the companion (Σύντροφος) of Jesus. According to Christian writings, she witnessed the Crucifixion, and contrary to the disciple who fled, she remained faithful to her master (διδασκάλος) until the last breath, and she was the first one who saw the resurrected Jesus and began to report the disciples. Moreover, Gnostic gospels and Church fathers have cited her as an apostle (απόστολος) and even as a disciple. Particularly, Gnostic writings refer to a considerable intimacy between her and Jesus Christ. In ongoing research, by exploring the New Testament, Gnostic treatises, and the writings of Church fathers, we will examine her role and image in Christianity up until the end of Middle Ages, and will refer to Mary and Jesus’s relationship. Additionally, we will concentrate on the main fact whether one can regard her as an apostle.  

منابع و مأخذ:

ـ سیاهپوش، مریم السادات، حاج ابراهیمی، طاهره، هوشنگی، لیلا، «اناجیل رسمی و زنان با نقش رسولانه: مطالعه موردی»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 13، 1400.

ـ سیاهپوش، مریم السادات، حاج ابراهیمی، طاهره، هوشنگی، لیلا، «مریم مجدلیه در متون آپوکریفا از نگاهی زنانه­نگر»، ادیان و عرفان، شماره اول، بهار و تابستان، 1400.

ـ شکری فومشی، محمد، مریم مجدلیه و گرایش زنان به مانویت: بازبینی برخی مولفه­های اسطوره­ای و تاریخی»، ایران­نامگ، شماره 3-4، 1398.

ـ عبدی، ولی، «تقابل جریان رسمی مسیحیت با نهضت مونتانوس»، الهیات تطبیقی، سال دوازدهم، شماره بیست وششم، پاییز و زمستان، 1400، صص 69-84.

- Antonov, Vladimir, The Gospel of Philip, Lichtenberg, 2008.

- Ehrman, Bart, Peter, Paul, and Mary Magdalene: the Followers of Jesus -in History and Legend, Oxford University Press, 2006.

- Emmel, Stephen, “The Dialogue of the Savior”, James M. Robinson, ed., The Nag Hammadi Library, revised edition. HarperCollins, San -Francisco, 1990.

- Fiorenza, Elisabeth, S, In Memory of Her: A Feminist Theological Reconstruction of Christian Origins, New York, 1994.

- Foskolou, Vassilikia, “Mary Magdalene between East and West”, Dumbarton Oaks Papers, Volumes 65 and 66, 2011–2012.

- Jacobus de Voragine, The Golden Legend, Tr. William Caxton, Fordham University, First Published, 1931.

- Kung, Hans, Women in Christianity, Continuum, 2005.

 -McConvery, Brendan, “Hippolytus’ Commentary on the Song of Songs and John 20”, Irish Theological Quarterly, 2006.

- Mead, G. R. S (1921), Pistis Sophia, London, 1921.

- Parrott, M., “The Sophia of Jesus Christ”, James M. Robinson, ed., The Nag Hammadi Library, revised edition. HarperCollins, San Francisco, 1990.

- Paterson Brown, Thomas, Τα Ευαγγέλια Θωμά, Φιλίππου και Αλήθειας, London, 2011.

- Robinson, James, The Nag Hammadi Library in English, Second Edition, Brill: Leiden, 1984.

- Robinson, James, Γεωργιαδης, Θανάσης, Το Κατά Μαρία Μαγδαληνή Γνωστικό Ευαγγέλιο, Το Ποντικι, 2007.

- Schoedel, R, “The (First) Apocalypse of James”, James M. Robinson, ed., The Nag Hammadi Library, revised edition. HarperCollins, San Francisco, 1990.

- Tucker, Robert Leonard, “The Place of Woman in the Church”, The Biblical World, 1920, (54) 6, pp. 578-587.

- Warren Smith, Yancy, "Hippolytus’ Commentary on the Song of Songs in social and Critical context", Dissertation: Presented to the Faculty of the Brite Divinity School, 2009.

- Αδαμτζιλουλου, Ευανθιας, Η Υυναικα στη Θεολογια του Αποστολου Παυλου, Θεσσαλονικη, 2003.

- Αούν Βεόρ, Σαμαέλ, Η Πιστις Σοφια Αποκαλυμμενη, 1983.

- Γρηγοριου Θεολογου, Απαντα Τα Εργα: Ο Χριστος Πασχων, Επη Δογματικα, Θεσσαλονικη, 1977.

- Δροσια, Αικατερινη, Η Μαρια Μαγδαληνη ατη βιβλικη και μεταγενεστερη χριστιανικη παραδοση, Θεσσαλονικη, 2018.

- Ιωάννης Χρυσόστομος, Ὑπόμνημα εἰς τόν Ἃγιον Ἰωάννην Ἀπόστολον καί Εὐαγγελιστήν, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, 2006.

- Καραδιδιπουλος, Ιωάννης, Αποκυφα Χριστιανικα Κειμενα: Αποκρυφα Ευαγγελια, Θεσσαλονικη, 2001.

- Κύριλλος Αλεξανδρείας, Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, 2006.

- Νικα, Ευγενια, Η Μαρια Μαγδαληνη¨Απο την Καινη Διαθηκη στην Παραδοση της Εκκλησιας, Αθηνα, 2018.

- Χατζηβασιλειαδη, Ελενης Κασσελουρη, “Η Εύχαριστιακή Έμπειρία τών Πρώτων Κοινοτήτων καί ή Συμμετοχή τών Υυναικών”, Θεολογια, 2009.