بررسی تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی (مورد پژوهش: شرکت توزیع برق شیراز)
محورهای موضوعی : تقویت رفتارهای مثبت عمومی: بازاریابی اجتماعی
سعید خواجه فرد
1
,
سنجر سلاجقه
2
,
یاسر سالاری
3
,
مهدی محمدباقری
4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
3 - استادیار گروه الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.
4 - دانشگاه ازاد کرمان
کلید واژه: رفتار سازمانی, عدالت سازمانی, عقلانیت الهی, احساس, رفتار متعالی,
چکیده مقاله :
نقش عقلانیت و احساس در شکل دهی به رفتار افراد ثابت شده است، اما نقش عدالت سازمانی در رفتار کارکنان سازمان نیز از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس است. روش تحقیق از نظر هدف، كاربردي و از نظر ماهیت و روش، توصیفی و همبستگی است. جامعه¬ی آماری پژوهش شامل 1477 نفر از کارکنان شرکت توزیع برق شیراز بوده که نمونه 313 نفری به روش تصادفی طبقه¬ای انتخاب گردید. تجزیه و تحلیل داده¬ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-23 و PLS-3 و با روش مدل¬سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج یافته¬ها نشان داد علیرغم تایید رابطه ابعاد عدالت سازمانی بر اغلب رفتارهای مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس، تأثیر عدالت توزیعی بر رفتار متعالی و تأثیر عدالت اطلاعاتی بر رفتارهای ناپسند و پَست تایید نشد. همچنین با بررسی ضرائب مسیر، مشخص شد عدالت رویه¬ای در شکل گیری رفتارهای پَست و ناپسند بیشترین نقش منفی و عدالت مراوده ای در بروز رفتارهای پسندیده و متعالی بیشترین تاثیر مثبت را دارند. در نهایت با بررسی ضرائب تعیین، پیشنهاداتی با هدف اصلاح سیاستهای رویه ای و توزیعی و همچنین تقویت عدالت مراوده ای جهت افزایش رفتار متعالی در سازمان ارائه گردید.
The role of rationality and emotion in shaping people's behavior has been proven, but the role of organizational justice in the behavior of the organization's employees is of particular importance. The purpose of this research is to investigate the effect of dimensions of organizational justice on behaviors based on divine rationality and emotion. The research method is applied in terms of purpose and descriptive and correlational in terms of nature and method. The statistical population of the research included 1477 employees of Shiraz Electricity Distribution Company, of which 313 people were selected by stratified random method. Data analysis was done using SPSS-23 and PLS-3 software and structural equation modeling method. The results of the findings showed that despite the confirmation of the relationship between the dimensions of organizational justice on most of the behaviors based on divine rationality and emotion, the effect of distributive justice on superior behavior and the effect of informational justice on distasteful and low behavior were not confirmed. Also, by examining the coefficients of the path, it was found that procedural justice has the most negative role in the occurrence of low and distasteful behaviors, and transactional justice has the most positive effect in the occurrence of desirable and superior behaviors. Finally, by examining the coefficients of determination, suggestions were made with the aim of reforming procedural and distributional policies as well as strengthening transactional justice in order to increase superior behavior in the organization.
جوادی آملی، ع.، (1387). گزیده ای از منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: دفتر نشر معارف.
خواجه فرد، س؛ سالاری، ی و سلاجقه، س.، (1401). طراحی و تبیین مدل رفتاری مبتنی بر عقلانیت الهی و احساس، مطالعات رفتار سازمانی، پاییز 1401، ش 43، 1-30
خیری، ب.، (١٣٧٧). «بررسی تئوریک عقلانیت در مدیریت دینی»، پایان¬نامه، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی
راغب اصفهانی، ح.، (١٣98). مفردات الفاظ القرآن، تهران: مرتضوی.
رحیم پور ازغدی، ح.، (1388). عقلانیت، تهران: انتشارات فردا
رحیمی، الف.، و حسینی، ق.، (1398). تحلیل ابعاد و مولفه¬های عقلانیت مبتنی بر روایات معصومین علیهم السلام، دو فصلنامه علمی-پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، سال 11، شماره 21، بهار و تابستان 1398، 69-88
رضاییان، ع.، (1379). «مدیریت رفتار سازمانی»، انتشارات علم و ادب: تهران
رئیسی، م.، و شفیعی، م.، (1394). «مدیریت رفتار در پرتو آیات قرآن»، دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی پژوهش¬های نوین در علوم انسانی، 22 خرداد 1394
رمضانی، ی.، و اسفندیاری، ش.، (1400). تأثیر عدالت سازمانی بر رفتارهای شایعه پراکنی در بین کارکنان: نقش تعدیل گری جو سازماناز منظر نظریه مبادله اجتماعی، مطالعات مدیریت دولتی ایران، زمستان 1400، ش4، 73-98
زیدی، ف.، (1394). بررسی تاثیر ابعاد عدالت سازمانی و فرهنگ سازمانی بر رفتار شهروند سازمانی کارکنان گروه صنعتی پاکشو، کنفرانس بین المللی مدیریت و علوم انسانی، دبی، آذرماه 1394
فارس، الف.، (١٣89). معجم مقایس اللغه، قم: دارالکتب العلمیه.
مردمی، الف.، (1384)، در جستجوی مدل رفتاری در دعای مکارم الاخلاق، مجله دانشکده علوم انسانی، سال چهاردهم، شماره 60، سال چهاردهم، 33-44
قلی پور، الف.، (1388). مدیریت رفتار سازمانی(رفتار فردی)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی
مولودیان، ع.، (1400). آسیب شناسی مشکلات رفتاری کارکنان در مصاحبه با مولودیان رییس کمیته انضباط کار شرکت توزیع برق شیراز (مصاحبه مورخ 15/2/1400).
واعظی، ر.، حسین¬پور، د؛ رنجبر کبودتر خانی، م.، (1395). تاثیر عدالت سازمانی در بروز رفتار انحرافی بر اساس نقش میانجی ادراک از عدالت سازمانی، فصلنامه مدیریت رفتار سازمانی، شماره19، 85-112
نقی پورفر، و.، و موسوی مقدم، س. م.، (1394). گزينش مديران و کارکنان از منظر اسلام با رويکرد به مؤلفة عقلانيت الهي به عنوان کلان شاخص شايسته سالاري، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 14، بهار 1395، 203 - 226
نقي پورفر، و.، (1377). پژوهشي پيرامون تدبر در قرآن. قم، انتشارات اسوه.
نیسی، ع؛ آذر، ع؛ مقبل، ع و نقی پور فر، و.، (1399). تبیین مدل ارزیابی عقلانیت در سازمان با رویکرد اسلامی، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره14، شماره3، بهار99، 187-214
Ashkanasy, N. M., Hartel, C. E. J., Daus, C. S. 2002. , "Diversiti and emotion: the new frontiers in organizational behavior research". Journal of management, 28: 307-38
Ching, C. L., & Chan, V. L. (2020). Positive emotions, positive feelings and health: A life philosophy. Linguistics and Culture Review, 4(1), 1-14. https://doi.org/10.37028/lingcure.v4n1.16
Duncan Kerr, Alison(2021). Philosophical Psychology, Published online: 24 Apr 2021, Pages 453-473 Liu, F. (2021). Rationality and Emotions: A Model of Inner Games and Ego Identity, Electronic copy available at: https://ssrn.com/abstract=3760715 , 68 Pages Posted: 26 Mar 2021 Last revised: 16 Jun 2021
Mario G. and Lucila F. (2019). Emotional Theory of Rationality, Frontiers, Published online 2019 Apr 5. doi: 10.3389/fnint.2019.00011
Nadler, D., & Tushman, M. (1980). A model for di- agnosing organizational behavior. Organizational Dynamics, 9 (2), 35-51 Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. New York: McGrawHill Tomasi1, M, Rissi, V. & Pauli, J. (2020). Influence of organizational support on the experiences of pleasure and suffering at work in a hospital context, Revista Psicologia: ganizações & Trabalho (rPOT), Psychology: Organizations and Work Journal Revista Psicología: Organizaciones y Trabajo, SSN 1984-6657 - https://doi.org/10.17652/rpot/2020.3.18253
Totaro, P. (2021). Emotion, rationality, and social identity: a theoretical–methodological proposal for a cognitive approach, Cognitive Processing volume 22, pages 579–592
Weiss, H. M. and Cropanzano, R. J. (1996). Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes, and consequences of affective experience at work. In B. M. Staw and L. L. Cummings. (Eds.), Research in Organizational Behavior. Vol. 18, Greenwich,CT: JAI Press. 1-74
. Zeineddine, F. and Leach, C. W. (2021). Feeling and thought in collective action on social issues: Toward a systems perspective, wiley, First published: 31 May 2021, https://doi.org/10.1111/spc3.12622