بیدل دهلوی و اسطوره‌های ایرانی
محورهای موضوعی : اسطوره
محمد حکیم آذر
1
(استادیار دانشکده ادبیات دانشگاه آزاداسلامی ـ واحد شهرکرد)
کلید واژه: تلمیح, اسطوره, اسطوره‌های ایرانی, سبک عصر صفوی, بیدل دهلوی,
چکیده مقاله :
قرن یازدهم هجری دوران افول اسطوره‌های ایرانی است. اگرچه در عصر صفوی پرچم وحدت ملی ـ که قرن‌ها بر زمین افتاده بود ـ برافراشته می‌شود، ولی از اسطوره‌های ملی به عنوان مرکز ثقل این اتحاد، اثری در میان نیست. دو شاخة ایرانی و هندیِ شعر عصر صفوی به مسأله اسطوره نگاهی مشابه دارند، با این تفاوت که در شاخة ایرانی، شاعران با میراث ادبی، فرهنگی و تاریخی ایران هم از طریق متون و هم از طریق روایات شفاهی آشنایی کامل دارند، ولی در شاخة هندی، این میراث از طریق متون فارسی و با واسطه، به ذهن شاعران آن دیار راه یافته است.بیدل دهلوی به عنوان نماینده تمام عیار شاخة هندی شعر قرن یازدهم و دوازدهم هجری در سلب ماهیت ملی از اسطوره‌های ایرانی، در سایة یک جبر فلسفی ـ تاریخی، بسیار جدی عمل کرده است. در این تحقیق به چگونگی این دگرگونی توجه شده و در پایان این نتیجه به دست آمده است که آشنایی بیدل با اساطیر ایرانی از راه مطالعه در آثار ادیبان و عارفان فارسی‌زبان بوده است.
The 11th century A. H. is regarded as the age of decline in Iranian myths. In this century, Safavids established a new state in Iran based on shi’ism and Iranian identity. Yet, the mythological elements of Iranian identity were missing in their scheme; and the national myths played no role in that identity formation. Employing this view, the present article tries to examine the poems of Bidel Dehlavi, the prominent poet of Indian school of poetry in Persian language, from mythological point of view.
_||_