مدل‌سازی سینتیک انتقال جرم طی فرآیند آبگیری اسمزی بادمجان (SolanumMelongena L.)
محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی
علی اصغر بهمنی
1
,
سید مهدی جعفری
2
,
سید احمد شهیدی
3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، مازندران، ایران
2 - دانشیار گروه مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی، دانشکده صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران
3 - استادیار گروه علوم و صنایع غذایی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، مازندران، ایران
کلید واژه: : انتقال جرم, خروج آب, فرآیند آبگیری اسمزی, مدل‌سازی, نفوذ ماده جامد,
چکیده مقاله :
مقدمه: در این پژوهش فرآیند آبگیری اسمزی برش های حلقوی بادمجان تحت تأثیر پارامترهای عملیاتی موردبررسی قرار گرفت. هدف از این مطالعه بررسی اثر دما، غلظت محلول اسمزی و نسبت نمونه به محلول اسمزی در زمان‌های تماس مختلف نمونه و محلول اسمزی بر محتوای رطوبتی طی سینتیک فرآیند آبگیری اسمزی و مقایسه دو مدل ریاضی و انتخاب بهترین مدل جهت توصیف سینتیک انتقال جرم می‌باشد. مواد و روش‌ها: فرآیند آبگیری اسمزی برش های حلقوی بادمجان در محلول اسمزی شامل کلرور سدیم با غلظت های 5، 10 و 15 درصد (وزنی- وزنی)، دمای 30، 45 و 60 درجه سانتی گراد و نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10، 1:15 و 1:20 صورت گرفت. مقادیر خروج آب و نفوذ ماده جامد در غلظت های 5، 10 و 15 درصد (وزنی- وزنی) کلرور سدیم، دمای 30، 45 و 60 درجه سانتی گراد، نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10، 1:15 و 1:20 و در فواصل زمانی 0، 15، 30، 60، 90، 150، 210، 270 دقیقه محاسبه گردید. با استفاده از مدل پیشنهادی Magee و همکاران، (1983) و Azuara و همکاران (1992) مقادیر تعادلی خروج آب و نفوذ ماده جامد، همچنین شدت انتقال جرم محاسبه شد. یافته ها: سینتیک انتقال جرم و محتوی رطوبتی تابع تغییرات غلظت کلرور سدیم و دما در طی زمان می باشند. مدل پیشنهادی Azuara و همکاران با حداکثر همبستگی و با حداقل ریشه میانگین مربع خطا و مجموع مربعات خطا نسبت به مدل Magee بهتر می‌تواند سینتیک انتقال جرم را توصیف کند و همچنین مدل Azuara در شرایط نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:15 با ضرایب همبستگی خروج آب 9792/0 و جذب ماده جامد 9386/0 در مقایسه با نسبت نمونه به محلول اسمزی 1:10 و 1:20 بیشترین تطابق را نشان می‌دهد. نتیجه گیری: مدل پیشنهادی Azuara و همکاران (1992) با توجه به حداکثر ضریب همبستگی و با حداقل ریشه میانگین مربع خطا و حداقل مجموع مربعات خطا، جهت مدل سازی سینتیک انتقال جرم به‌منظور به‌کارگیری در طراحی خشک‌کن‌های فرآیند اسمزی پیشنهاد می‌شود.
Introduction: The aim of this study is to investigate the effects of temperature, osmotic solution concentration and dehydration time on the mass transfer during osmotic dehydration of eggplant and then comparison of the mathematical models in order to select the best model for the mass transfer. Materials and Methods: Dehydration of the eggplant with the osmotic solutions containing 5, 10 and 15% salt and temperatures of 30, 45 and 60°C in a water bath at the ratio of eggplant slices to osmotic solution of 1:10, 1:15 and 1: 20 has taken place. Water loss and solid gain values for each concentration and temperature at intervals of 0, 15, 30, 60, 90, 150, 210 and 270 minutes were determined respectively. Equilibrium values of water loss and solid gain were calculated by models as well as the rate of mass transfer. Results: The moisture content and mass transfer kinetics are functions of temperature and salt concentration changes over the time. The model proposed by some researchers (Azura model) with maximum Regression Coefficient and minimum root mean square error and the square sum error was compared to the Magee model that can describe the mass transfer kinetics better. The Azuara model in 1:15 ratio of osmotic solution of the sample resulted in a correlation coefficient of 0.9792 for water loss and of 0.9386 for solid gain as compared with 1:10 and 1:20 ratios that showed the best fit. Conclusion: The proposed model of Azuara regarding the maximum correlation and the minimum root mean square error and the sum of squared errors was recommended in order to model the mass transfer kinetics during osmotic dehydration of eggplant.