تأثیر تیمار آنزیمی ترانس گلوتامیناز بر پروتئولیز و لیپولیز پنیر سفید آب نمکی کم چرب تلفیق شده با پروتئین های آب پنیر طی دوره رسیدن
محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذاییحسین جوینده 1 * , عرفان دانش 2 , مصطفی گودرزی 3
1 - دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده علوم دام و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی خوزستان، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده علوم دام و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی خوزستان، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده بیوسیستم، دانشگاه تهران، کرج، ایران
کلید واژه: آنزیم ترانس گلوتامیناز, ایزوله پروتئینی آب پنیر, پروتئولیز, پنیر سفید آب نمکی کم چرب, لیپولیز,
چکیده مقاله :
مقدمه: کاهش چربی، ویژگی های مختلف پنیر را به گونه ای منفی تحت تاثیر قرار می دهد. می توان با تیمار ترانس گلوتامیناز پنیر سفید آب نمکی کم چرب تلفیق شده با پروتئین های آب پنیر، به محصولی با ویژگی های رئولوژیکی مشابه با پنیر پر چرب دست یافت. هدف از این پژوهش، بررسی تغیییرات شاخص های پروتئولیز و لیپولیز این پنیر طی دوره رسیدن بود. مواد و روش ها: سه نمونه آزمایشی پنیر شاهد پرچرب (3% چربی شیر)، شاهد کم چرب (1% چربی شیر) و پنیر کم چرب تیمار شده با ترانس گلوتامیناز (1% چربی، 9/0 واحد ترانس گلوتامیناز به ازای هر گرم پروتئین شیر، 5 گرم ایزوله پروتئینی آب پنیر به ازای هر لیتر شیر) تولید، و ویژگی های فیزیکوشیمیایی، شاخص های پروتئولیز و لیپولیز و خصوصیات ارگانولپتیکی آن ها در 3، 20، 40 و 60 روز پس از تولید مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: طی دوره رسیدن، شاخص های پروتئولیز و لیپولیز همه نمونه ها افزایش نشان داد (05/0p<) ولی شیب افزایش آنها کاهش پیدا کرد. کاهش چربی باعث کاهش چشمگیر سرعت پروتئولیز و لیپولیز پنیر سفید آب نمکی شد (05/0p<)، این در حالی بود که تیمار آنزیمی شیر کم چرب همراه با تلفیق پروتئین های آب پنیر به فرمولاسیون آن، با کاهش آب اندازی پنیر حاصله، باعث ارتقای شاخص های پروتئولیز و لیپولیز شد (05/0p<). طی دوره رسیدن، کاهش سرعت تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر نسبت به انواع متوسط و بلند زنجیر به مراتب شدیدتر بود که احتمالا به دلیل شرکت آنها در واکنش های تولید ترکیبات عامل عطر و طعم بوده است. با افزایش زمان رسیدن، عطر و طعم نمونه تیمار شده با آنزیم ترانس گلوتامیناز به گونه قابل ملاحظه ای بهبود پیدا کرد (05/0p<) ولی همچنان کمتر از نمونه پرچرب مورد پسند مصرف کنندگان قرار گرفت (05/0p<). نتیجه گیری: تلفیق پروتئین های آب پنیر به همراه تیمار آنزیمی ترانس گلوتامیناز سبب بهبود واکنش های لیپولیز و پروتئولیز در پنیر کم چرب طی دوره رسیدن می شود و در نتیجه آن ویژگی های ارگانولپتیکی آن بهبود می یابد.
Introduction: Fat reduction adversely affects different properties of cheese. Transglutaminase treatment of low-fat milk incorporated with whey proteins makes it possible to develop a low-fat white-brined cheese with rheological properties similar to the full-fat counterpart. The objective of this study was to monitor the changes in proteolysis and lipolysis indices of transglutaminase–treated low-fat white-brined cheese during ripening. Materials and Methods: A control full-fat (3% fat), a control low-fat (1% fat) and an enzyme-treated low-fat (1% fat, 0.9 U transglutaminase/g protein, 5% whey protein isolate/L milk) white-brined cheese were produced and their physicochemical properties, proteolysis and lipolysis indices, FFA profile and organoleptic attributes were studied after 3, 20, 40 and 60 days. Results: The proteolysis and lipolysis indices of all samples showed an increasing trend during ripening (p<0.05). The development of proteolysis and lipolysis in white-brined cheese with reduced fat content was noticeably slower than its full-fat counterpart (p<0.05). Transglutaminase treatment of low-fat milk incorporated with whey proteins retarded the syneresis of resultant cheese and hereby promoted its extent of proteolysis and lipolysis (p<0.05). The decreasing rate of short-chain free fatty acids production was more pronounced than that of medium- and long-chain free fatty acids, due possibly to their contribution to production of flavor compounds. Flavor of enzyme-treated low-fat cheese was considerably improved during ripening (p<0.05) but was less appreciated by consumers than that of control full-fat sample (p<0.05). Conclusion: Transglutaminase treatment of low-fat milk incorporated with whey proteins results in a low-fat white-brined cheese with accelerated proteolysis and lipolysis and thus, more desirable organoleptic properties.