ارزیابی شیمیایی روغن استخراج شده از 7 رقم جدید کانولا

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

نگار گلشنی ¹ , مهرداد قوامی ² , بابک دلخوش ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زراعت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1396/06/14 تاریخ پذیرش : 1396/06/14 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: ترکیب اسید چرب, روغن, کانولا, مواد غیر صابونی شونده,

چکیده مقاله :

مقدمه: امروزه یکی از عمده ترین معضلات بخش کشاورزی و صنایع غذایی ایران، واردات %۹٠ روغن خوراکی مصرفی است. اهمیت تأمین داخلی روغن مورد نیاز بوسیله شناسایی واریته های با کیفیت و حاوی ترکیب مناسب اسیدهای چرب، از جهت کاهش واردات و خروج ارز از کشور، غیر قابل انکار می باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی شیمیایی روغن 7 رقم جدید کانولا بوده تا بهترین واریته شناسایی گردد. مواد و روش ها: در این تحقیق 7 واریته کانولا از موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انتخاب و روغن هر یک پس از استخراج توسط حلال مورد سنجش آزمون‌های شیمیایی شامل ترکیب اسیدهای چرب، درصد ترکیبات غیر قابل صابونی، استرول، توکوفرول، زمان پایداری، فلزات مس و آهن قرار گرفت. یافته ها: درصد روغن ارقام در محدوده 23/46-33 % ، بالاترین میزان ترکیبات توکوفرولی برای رقم NK-OCTANS و بالاترین میزان ترکیبات استرولی برای رقم GKH-Olivia بود. ارقام NRX-3621 بالاترین میزان آهن و GKH-Olivia بالاترین میزان مس و رقم GKH-3705 بالاترین زمان پایداری را داشتند. ترکیبات غیر صابونی شونده در محدوده 1/3 % الی 88/1 % بود. اسیدهای چرب PUFA در محدوده 21/31-59/25 درصد و MUFA بین 43/59 و 02/66 درصد بود. نتیجه گیری: تمامی ارقام در صفات مورد آزمون اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند. اسید اولئیک اسید چرب غالب و اسید اروسیک به میزان ناچیزی در روغن آنها یافت گردید. زمان پایداری این ارقام بالا بود و همگی به صورت میانگین، حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات غیرقابل صابونی بودند و در نتیجه از ارزش بالایی جهت کشت گسترده و بهره برداری روغن برخوردار می باشند.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Today one of the problems concerned with the agriculture and food industriesis the import of approximately 90% of edible oils. It is therefore important to identify thechemical nature of an oil particularly the fatty acid composition in order to select the bestquality. The aim of the present work is to evaluate seven different varieties of Canola andselect the most suitable.Materials and Methods: Seven different varieties of canola were obtained from Institute ofSeed Improvement, Karaj Station. The seeds were subjected to oil extraction by solventfollowed by the chemical analyses of the extracted oils namely fatty acid composition,induction period determination, quantitative determinations of Copper and Iron, quantitativedetermination of nonsaponifiable matter and qualitative and quantitative determinations ofsterols and tocopherols.Results: The amount of the extracted oils for all the varieties examined ranged from 33.0 to46.2%. The nansaponifiable matter content accounted for 1.88 to 3.10% where sterols werethe major fraction. Tocopherols namely γ and α tocopherols were present but there werequantitative variations concerned with sterols and tocopherols in all the varieties examined.Mono and Poly unsaturated fatty acids concentrations ranged between 59.40 to 66.02 and25.59 to 31.21 respectively among the varieties examined.Conclusion: All the varieties examined had significant differences concerned with thechemical analyses. Oleic acid was the major fatty acid and traces of erucic acid were presentamong the examined varieties. All the crude extracted oils had induction periods rangedbetween 8.75 to 12.32 hours at 110˚C that might be considered satisfactory considering thefatty acid composition.

منابع و مأخذ:

بیگ محمدی، ز.، مقصودلو، ی.، صادقی ماهونک، ع. و صفافر، ح. (1388). مقایسه ترکیب اسیدهای چرب، خصوصیات فیزیکوشیمیایی و عناصر معدنی موجود در روغن ارقام عمده کلزا(Brassica napus L.) در استان گلستان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد شانزدهم. شماره دوم.

رستگار، م. ع. (1384). زراعت گیاهان صنعتی. انتشارات برهمند.180-164.

شریعتی، ش. و قاضی شهنی زاده، پ. (1379). کلزا. اداره کل آمار و اطلاعات در امور کشاورزی.

عزیزی، م.، سلطانی، الف. و خاوری خراسانی، س. (1378). کلزا / فیزیولوژی، زراعت، به نژادی و تکنولوژی زیستی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.  

فرجی، ا.، لطیفی، ن.، سلطانی، ا.، شیرانی راد، ا. ح. و شریعتی، ف. (1387). تاثیر رژیم­های مختلف حرارتی و رطوبتی بر میزان روغن دو رقم کانولا، مجله نهال و بذر، جلد 24، شماره 4.

فرهوش، ر.، پژوهان مهر، س. و پورآذرنگ، ه. (1388). پایداری حرارتی روغن ارقام رایج کانولا در ایران. دانشگاه فردوسی مشهد.

قوامی، م.، قراچورلو، م. و  غیاثی طرزی، ب. (1387). تکنیک های آزمایشگاهی روغن ها و چربی ها. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

کدیور، ش.، قوامی، م.، قراچورلو، م. و دلخوش، ب. (1389). ارزیابی شیمیایی روغن استخراج شده از ارقام مختلف دانه کلزا. مجله علمی-پژوهشی علوم غذایی و تغذیه، سال هفتم، شماره 2 (پیاپی 26)، 19-28 .

کدیور، ش. (1388). ارزیابی شیمیایی روغن استخراج شده از ارقام مختلف دانه کلزا.پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی.

مصطفوی راد، م.،  طهماسبی سروستانی، ز.، مدرس ثانوی، ع. م. و قلاوند، ا. (1389). اثر منابع نیتروژن بر عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب و میزان عناصر ریزمغذی دانه ارقام پر محصول کلزا. مجله به زراعی نهال و بذر، جلد 26، شماره4، 401-387 .

Lagarda, M. J., Garcia, G. & Farre, R. (2006). Analysis of phitosterols in foods. J. Pharm.Biomed. Anal., 41,1486-1496.

Stuchlỉk, M. & Zak, S. (2002). Vegetable lipids as components of functional foods. Biomed. Papers., 146 (2), 3-10.

Wiley, J. (2005). Bailey’s Industrial Oil and Fat Products. Canola Oil. Sixth Edition.