بررسی مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus) با زیست گاه های طعمه خواران رقیب در پارک ملی کویر

محورهای موضوعی : تنوع زیستی

بهناز جورابلو ¹ , مهدی رمضانی ² , نعمت الله خراسانی ³

1 - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی-محیط زیست، زیست گاه‌ها و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی علوم تحقیقات، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.
3 - استاد، گروه مهندسی منابع طبیعی-محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/05/12 تاریخ پذیرش : 1394/10/26 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: مطلوبیت زیست گاه, یوزپلنگ آسیایی, روش مکسنت, پارک ملی کویر,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: هدف از این مقاله بررسی زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با طعمه خواران رقیب این گونه در پارک ملی است. روش بررسی: در مقاله حاضر، مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ آسیایی با استفاده از روش مکسنت در پارک ملی کویر طی یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار گرفته و مدل سازی می‌شود. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که متغیر های فاصله از منابع آب، پوشش سطح زمین و طعمه خوار رقیب با 8/27، 1/22، 50/19 درصد بیش ترین سهم را در مطلوبیت زیست گاه یوزپلنگ دارند. بیش ترین احتمال حضور گونه در جهت شمال، در دامنه ارتفاعی 1300- 1200 متر، در شیب های 15 تا 60 درصد و در فاصله کم تر از 10 کیلومتری از منابع آبی می باشد. بیش ترین احتمال حضور یوزپلنگ در مراتع متوسط ، اراضی بایرو پوشش بسیار ضعیف می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: زیست گاه کاراکال بیش از سایر طعمه خواران با زیست گاه یوزپلنگ هم پوشانی دارد. براین اساس، تغییر مراتع و احداث اراضی حاوی طعمه‌های یوزپلنگ در نقاطی که مطلوبیت زیست گاه این حیوان مناسب ارزیابی شده است، به عنوان یکی از عوامل منجر به توسعه پایدار زیستگاه این گونه معرفی می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: The purpose of this article is to compare the habitat of Asiatic cheetah with that of the predators competing this species in the National Park. Method: At the present study, the habitat suitability of Asiatic cheetah at the Kavir National Park was studied and modeled by MaxEnt in 10 years. Findings: The results show that the factors such as distance from water resources, land use and competitor predators with the scores of 27/8, 22/1, 19/50% had the highest share in suitablity of cheetah’s habitat. Maximum possibility of the existence of the species at the north is at the elevation range of 1200-1300 m, at the slope range of 15-60%, and at a distance less than 10 km from water resources. Maximum possibility of the existence of cheetah is at moderate pastures, undeveloped lands, and very poor coverage. Conclusion: The habitat of caracal has the highest overlap with the habitat of cheetah than other predators. Accordingly, change of pastures and establishing the lands containing the preys for cheetah at the zones weher are found to be a suitable habitat, can be introduced as leading contributors to the sustainable development of habitat for this species

منابع و مأخذ:

1-      کرمی. م، قدیریان. ط و فیض الهی. ک، 1391، اطلس پستانداران ایران، در دست چاپ.

2-      منصوری. جمشید، 1387، راهنمای پرندگان ایران، انتشارات فرزانه، چاپ دوم.

3-      مجنونیان. هنریک، 1378، زیست گاه ها و حیات وحش، سازمان حفاظت از محیط زیست.

4-      عطاردی. م، 1390، پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر، جلد اول: زیست گاه های یوزپلنگ آسیایی در ایران، انتشارات برگ زیتون.

5-      ضیایی. ه، 1388، راهنمای صحرایی پستانداران ایران، کانون آشنایی با حیات وحش.

6-      Harrison DL, Bates PJJ. 1991. Felidae. In: The mammals of Arabia. 2 ed. Sevenoaks, UK: Harrison Zoological Museum;

7-   اکبری هارونی.ح، بهروزی راد.ب، حسن زاده کیابی.ب، 1387، بررسی مطلوبیت زیست گاه آهو در منطقه حفاظت شده کالمند-بهادران، استان یزد، مجله محیط شناسی،سال سی و چهارم، تابستان 87.

8-      پروژه حفاظت از یوزپنگ، 1387، سازمان محیط زیست.

9-      فیروز. اسکندر، 1378، حیات وحش ایران (مهره داران، مرکز نشر دانشگاهی تهران.

10-  Hirzel, A., Le Lay, G., 2008. Habitat suitability modelling & niche theory. Journal of Applied ecology, 2008, 45, 1372–1381.

11-  Franklin. J. 2010. Mapping Species Distributions. Cambridge University Press.