شناسایی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد چندفرهنگی: نظریه پردازی داده بنیاد کلاسیک
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشزمان باقرزاده وشکی 1 , اصغر شریفی 2 , علیرضا چناری 3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی برنامه ریزی درسی، دانشکده مشاوره و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران
2 - استادیار مدیریت آموزشی ، دانشکده مشاوره و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران
3 - استادیار مدیریت آموزشی، دانشکده مشاوره و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران
کلید واژه: برنامه درسی, دوره ابتدایی, مطالعات اجتماعی, رویکرد چند فرهنگی,
چکیده مقاله :
هدف از تحقیق حاضر شناسایی ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد چندفرهنگی: نظریه پردازی داده بنیاد کلاسیک بوده است. برای تحقق هدف مذکور، از رویکرد پژوهش کیفی و روش داده بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید، نخبگان و صاحب نظران سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بوده است که از بین آنها تعداد 14 نفر با استفاده از اصل اشباع به عنوان نمونه انتخاب و با روش هدفمند گزینش شده اند. برای گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است که روایی و پایایی آن با استفاده از روش درون متنی و استفاه از دو کدگذاری بررسی شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با شیوه های کد گذاری باز و محوری و گزینشی بر اساس نظریه داده بنیاد صورت گرفته است. نتایح نشان داد که ابعاد و مولفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی شامل 90 مفهوم در30 مقوله انتزاعی تر تبدیل شدند که عبارتند از: شرایط علّی شامل سه مقوله (شناخت فرهنگ‌های داخلی و خارجی، تعامل میان و درون فرهنگی، یادگیری الگوی زیست چندفرهنگی)، شرایط زمینه ای شامل هشت مقوله (حوزه شناختی فرهنگ و اجتماع، حوزه عاطفی فرهنگ و اجتماع، حوزه رفتاری فرهنگ و اجتماع، مهارتهای فنی، ویژگی های شخصیتی، فرهنگ شناختی، نیمه ساختار یافته، ساختار نیافته)، شرایط مداخله گر شامل هفت مقوله (مکتوب، تصویری و صوتی، مواد غیر رسمی، ساختار یافته، رسمی، نیمه رسمی و غیر رسمی)، راهبردها شامل نه مقوله (الگوهای پردازش اطلاعات، الگوهای یادگیری اجتماعی، الگوهای یادگیری فردی، بر اساس نیازها و علایق و توانمندیهای دانش آموزان، بر اساس تصمیم گیری متولیان آموزشی بویژه معلمان، بر اساس ماهیت، نوع و شکل فعالیتهای آموزشی، کمی، کیفی و آمیخته) و پیامدها شامل سه مقوله (اصلاح و پیشرفت اجتماع، عدالت محوری در تعلیم و تربیت، انسجام و اتحاد همه جانبه) می باشد. نتایج پژوهش حاکی از اهمیت ابعاد و مولفه ها شناخته شده توسط صاحبنظران در طراحی برنامه درسی مطالعات اجتماعی بوده و پیشنهاد می گردد از آنها در بهبود برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس رویکرد چندفرهنگی استفاده شود.
The purpose of this study was to identify the dimensions and components of elementary school social studies curriculum based on a multicultural approach: classical data theory. To achieve this goal, a qualitative research approach and a data base approach have been used. The statistical population of the study consisted of professors, elites and experts of Educational Research and Planning Organization out of which 14 individuals were selected by saturation principle as the sample and selected by purposeful method. Semi-structured interviews were used for data collection and its validity and reliability were investigated using two coding methods. Data analysis was done using open and axial coding and selective coding based on data theory. The results showed that the dimensions and components of the social studies curriculum including 90 concepts were transformed into 30 more abstract categories, namely: Causal conditions include 9 concepts in three categories, contextual conditions include 24 concepts in eight categories, interventionist conditions include 21 concepts in seven categories, strategies include 27 concepts in nine categories, and outcomes include 9 concepts in three categories. The results indicate the importance of the dimensions and components recognized by the experts in the design of the social studies curriculum and it is suggested to use them in improving the elementary school social studies curriculum based on a multicultural approach.
_||_