ارزیابی اثرات بادروبی در سه محیط اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با استفاده از مدلDPSIR (مطالعه موردی: شهرستان ریگان)
محورهای موضوعی : ارزیابی پی آمدهای محیط زیستیمینا بهنود 1 , مریم مروتی 2 , محمدجواد قانعی بافقی 3
1 - کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
2 - گروه علوم و مهندسی محیط‌زیست، دانشکده کشاورزی،منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
3 - گروه مهندسی طبیعت، دانشکده کشاورزی، و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران
کلید واژه: زیست محیطی, محیط اجتماعی, مدلDPSIR, بادروبی, محیط اقتصادی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: در دنیای امروز افزایش جمعیت و سیر صنعتی شدن بدون در نظر گرفتن توان سرزمین ها، فشار هایی را بر محیط زیست اعمال کرده و باعث بر هم زدن توازن طبیعت، ایجاد چالش های محیط زیستی و تاثیر بر کیفیت زندگی بشر امروز شده است. بادروبی فرآیندی پیچیده است که به شکل‌های مختلف چون کنده شدن، انتقال، دانه بندی، سایش و در نهایت رسوب انجام می گیرد. یکی از مهم ترین بحران های محیط زیستی در مناطق خشک و نیمه خشک، پدیده مخرب بیابان زایی و بادروبی هست که وقوع طوفان های گرد و غبار و حرکت ریز گردها از پیامد های آن محسوب می شود. هدف از این تحقیق ارزیابی اثرات بادروبی در شهرستان ریگان در بخشهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی با استفاده از مدل DPSIR است. از آنجایی که بادروبی یکی از مشکلات اساسی در منطقه ریگان است، لذا برای چاره اندیشی و رفع این مشکل لازم است که زنجیره ای از روابط علت-معلولی دخیل در سه محیط اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست منطقه ترسیم گردد.روش بررسی: به منظور اجرای این تحقیق ابتدا سه شاخص از سه محیط، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست انتخاب شد سپس اطلاعات مورد نیاز از سازمان های مربوطه جمع آوری گردید در مرحله بعد اطلاعات هر یک از آن شاخص ها در چارچوب DPSIR قرار گرفتند و زنجیره ای از روابط علت-معلولی در ارتباط با آن شاخص ها نشان داده شد.یافته ها: نتایج تحقیقق حاکی از آن است که خسارات وارده به بخش کشاورزی ناشی از پدیده گردوغبار از سال 1386 تا 6 ماه اول سال 1397 روند صعودی داشته است. در بخش اجتماعی با توجه به دستگاه سنجش ذرات معلق (pm) در دو ماه فروردین و اردیبهشت سال 1397 روز های پاک انگشت شمار بودند و بر اساس آمار مرکز بهداشت میزان مراجعه افراد ناشی از مشکلات تنقسی به مراکز درمانی زیاد بوده است . هم چنین در بخش محیط زیست، در منطقه ریگان وسعتی بالغ بر 158200هکتار کانون بحرانی با شدت زیاد شناسایی شد و تنوع زیستی منطقه را به ویژه درختان کهور ایرانی، تحت تاثیر قرار داده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد، که پدیده ی بادروبی در منطقه ریگان با مدیریت نادرست انسان و بهره کشی از محیط همانند یک پس خور مثبت به این پدیده دامن زده است و آثار نامطلوبی را از جمله طوفان های گردوغبار را ایجاد کرده است.
Background and purpose: In today's world, population growth and industrialization, regardless of the potential of the lands, have put pressures on the environment, upsetting the balance of nature, creating environmental challenges and affecting the quality of human life today. Wind breaking is a complex process that takes place in various forms such as excavation, transfer, granulation, abrasion and finally sedimentation. One of the most important environmental crises in arid and semi-arid regions is the destructive phenomenon of desertification and windfall, the occurrence of which is the occurrence of dust storms and the movement of fine dust. The purpose of this study is to evaluate the effects of wind in Reagan County on economic, social and environmental sectors using the DPSIR model. Since wind is one of the major problems in the Reagan area, it is necessary to draw a chain of cause-and-effect relationships involved in the three economic, social and environmental environments of the region.Material and Methodology: In order to conduct this research, three indicators were selected from three environments: economic, social and environmental. Then, the available information was collected from relevant organization of each indicator, they were placed in the DPSIR framework. And then was shown a chain of cause-and-effect relationships in relation to those indicators.Results: The results of the research indicate that the damage to the agricultural sector due to the dust phenomenon has had an upward trend from 2007 to the first 6 months of 2018. In the social sector, according to the suspended particle measuring device (pm) in the two months of April and May 2018, there were few clean days and according to the statistics of the health center, the number of people referring to medical centers due to respiratory problems has been high. Also in the field of environment, in Reagan area, an area of 158,200 hectares of critical hotspots was identified with great intensity and has affected the biodiversity of the region, especially Persian Kahour trees.Discussion and Conclusion: The result of the research showed that the wind phenomenon in Reagan area with improper human management and exploitation of the environment as a positive feedback has fueled this phenomenon and has created adverse effects such as dust storms.
_||_