عقلاءالمجانین یا فرزانگان دیوانهنما بهرغم رفتارهای عجیبشان، دارای شخصیت و نبوغ شگفتانگیزی هستند که بیانگر عمق نگرش آنها به انسان و جهان است. ابنعربی در فتوحات مکیّه عقلاءالمجانین را بهالیل نامیده است و منشأ جنون آنها را وارد غیبی ناگهانی میداند که موجب حیرت ابدی آ چکیده کامل
عقلاءالمجانین یا فرزانگان دیوانهنما بهرغم رفتارهای عجیبشان، دارای شخصیت و نبوغ شگفتانگیزی هستند که بیانگر عمق نگرش آنها به انسان و جهان است. ابنعربی در فتوحات مکیّه عقلاءالمجانین را بهالیل نامیده است و منشأ جنون آنها را وارد غیبی ناگهانی میداند که موجب حیرت ابدی آنان گردیده است و ارتعاشی درونی در آنان پدید آورده است. از نظر ابنعربی تجلی ناگهانی الهی، عقل این طایفه را با خود برده است و در عالم لاهوت زندانی کرده است. آنان پس از صعود عقلشان به عالم لاهوت، هیچگونه تدبیر و فکری نسبت به عالم ناسوت و کارهای دنیوی خود ندارند، اما سخنانی بسیار عمیق و حکیمانه بر زبان میرانند که خود هیچگونه قصدی از بیان آن ندارند، بلکه خداوند آن سخنان را بر زبانشان جاری میسازد. از نظر ابنعربی این طایفه خردمندانِ بدون خردی هستند که در ظاهر دیوانه یا همان مستوران از تدبیر عقل شناخته میشوند و به همین دلیل آنان را عقلای مجانین نام نهادهاند.
پرونده مقاله
زبان نمادین و اسطورهای، در شعر معاصر جایگاهی درخور یافته است. اسطورهها در هر سرزمینی بخشی از هویت، تمدن و فرهنگ آن سرزمین بهشمار میروند و شاعران با بهرهگیری از آنها، افزون بر اینکه شعر خود را هنرمندانهتر میسرایند، میتوانند دغدغهها، دلمشغولیها و خواستههای خود چکیده کامل
زبان نمادین و اسطورهای، در شعر معاصر جایگاهی درخور یافته است. اسطورهها در هر سرزمینی بخشی از هویت، تمدن و فرهنگ آن سرزمین بهشمار میروند و شاعران با بهرهگیری از آنها، افزون بر اینکه شعر خود را هنرمندانهتر میسرایند، میتوانند دغدغهها، دلمشغولیها و خواستههای خود را از طریق آنها با زبانی غیرمستقیم به جامعه منتقل کنند. شاعران معاصر ایرانی و جهان عرب نیز از به کارگیری اسطورهها غافل نبوده و کوشیدهاند از این طریق اهداف خود را بیان کنند. از میان این شاعران، أدونیس و احمد شاملو در شعر خود به اساطیر و افسانهها توجهی ویژه داشتهاند. در این مقاله با بررسی اسطوره در شعر این دو شاعر، به این نتیجه میرسیم که افزون بر گرایش این دو به بهرهگیری از اسطوره، أدونیس به بازآفرینی اسطورهها میپردازد و شاملو خود به خلق اسطوره دست میزند.
پرونده مقاله
این مقاله شامل سه بخش است. در بخش اول ضمن بیان مقدمهای کوتاه به این بحث پرداختهایم که در مثنوی معنوی و گیتا بهاشیه مباحث و مفاهیم بسیاری مطرح شدهاند که یکی از آنها مقام تسلیم است. در این بخش نویسنده بر این باور است که شأن حقیقی انسان در این جهان آن است که در برابر حق چکیده کامل
این مقاله شامل سه بخش است. در بخش اول ضمن بیان مقدمهای کوتاه به این بحث پرداختهایم که در مثنوی معنوی و گیتا بهاشیه مباحث و مفاهیم بسیاری مطرح شدهاند که یکی از آنها مقام تسلیم است. در این بخش نویسنده بر این باور است که شأن حقیقی انسان در این جهان آن است که در برابر حق تسلیم باشد. در بخش دوم مقاله، ضمن بیان سخنانی درباره چیستی تسلیم، مراتب مختلف تسلیم در مثنوی و گیتا بهاشیه بیان شدهاند. آن مرتبهای از تسلیم که نتیجه زهد و مجاهدت است، مرتبه فروتر تسلیم است، در حالی که مرتبة برتر تسلیم، نتیجه فیض و رحمت حق است. در بخش سوم به تفسیر مقام تسلیم پرداخته شده است. در این بخش آمده است که مقصود اصلی مثنوی و گیتا بهاشیه از طرح مقام تسلیم، بیان فراموشی تدبیر و اراده و پناه جستن به حق است؛ یعنی انسان به جای تکیه بر پیچیدگی اندیشههای فلسفی و مقولات ذهنی باید عاشقانه خود را تسلیم حق کند تا زودتر و آسانتر به نجات دست یابد.
پرونده مقاله
این جستار، جایگاه توتمی جانوران حامی را در داستانهای توتمیک ایرانیان و ترکان در نظر داشته است. در این راستا پس از ذکر پیشینة شکلگیری توتم در میان این اقوام، نخست ردپای توتم و نیای اساطیری ترکان، پثنه (paөana)، جستوجو و آنگاه روایات توتمیک ایرانیان بررسی خواهد شد. نتا چکیده کامل
این جستار، جایگاه توتمی جانوران حامی را در داستانهای توتمیک ایرانیان و ترکان در نظر داشته است. در این راستا پس از ذکر پیشینة شکلگیری توتم در میان این اقوام، نخست ردپای توتم و نیای اساطیری ترکان، پثنه (paөana)، جستوجو و آنگاه روایات توتمیک ایرانیان بررسی خواهد شد. نتایج پژوهش حاکی از این است که ضعف اوّلیّه قهرمان با کارکرد هوشمندانۀ توتم جانوری جبران شده است. جانوران توتمی از نظر داشتن چهرههای دوگانه و ارزش¬های اساطیری متفاوت، در زندگی و مرگ قهرمان نقش¬های گوناگونی بر عهده گرفتهاند و قهرمان قومی پرورشیافته بهوسیله جانور توتمی با بهدست آوردن ویژگی-هایی، شایستگی ورود به مأمن قوم خویش را یافته است. همچنین تمامی اقوام یادشده پس از عبور از مرحلۀ آهن به عرصه جهانی وارد شدهاند و عبور از این مرحله، با خویشکاری آهنگران از نظر اساطیری در قدرت یافتن و ظاهر شدن پادشاه/قهرمان در عرصۀ گیتی ممکن گردیده است.
پرونده مقاله
امر به معروف و نهی از منکر موجب سلامت تعاملات و رفتارهای اجتماعی و ضامن اجراى اصول و قوانین در جامعه اسلامی است. هر چند همه فرقهها و مکاتب و زیرمجموعههای جامعه اسلامی بهگونهای به این اصل معتقدند، از نظر شروط اجرا و چگونگی انجام آن تفاوتهایی میان آنها دیده میشود. ه چکیده کامل
امر به معروف و نهی از منکر موجب سلامت تعاملات و رفتارهای اجتماعی و ضامن اجراى اصول و قوانین در جامعه اسلامی است. هر چند همه فرقهها و مکاتب و زیرمجموعههای جامعه اسلامی بهگونهای به این اصل معتقدند، از نظر شروط اجرا و چگونگی انجام آن تفاوتهایی میان آنها دیده میشود. هدف این مقاله بررسی شروط و چگونگی اجرای این اصل در میان عرفا با تکیه بر اسرارالتوحید است. بوسعید به این آموزه دینی توجه خاصی داشته است، اما تسامح و تساهل و آزاداندیشی وی و توجه به خلوص نیت در رفتار اشخاص موجب شده است که در مورد رفتار مرتکبانِ منکر خشونت و سختگیری نداشته باشد. از سویی بوسعید در ادای این فریضه بر اساس حال و مقال و شناخت شخصیت گناهکار، موثرترین و آسانترین روش را پیش میگیرد که شامل روش زبانی، لطف و مهربانی در راستای ایجاد دگرگونی رفتار گناهکار و ... است.
پرونده مقاله
بررسی و تحلیل جهان اسطوره، پیوسته در میان محققان جایگاهی ویژه داشته و گذشت زمان هرگز از اهمیت و جذابیت آن نکاسته است. یکی از اجزای تشکیلدهنده جذابیت اسطوره، نوع نگاه و باور به خدایان در اقوام و ملتها است. این پژوهش تنها به بررسی و مقایسة خدایان آب و ویژگی¬های آن د چکیده کامل
بررسی و تحلیل جهان اسطوره، پیوسته در میان محققان جایگاهی ویژه داشته و گذشت زمان هرگز از اهمیت و جذابیت آن نکاسته است. یکی از اجزای تشکیلدهنده جذابیت اسطوره، نوع نگاه و باور به خدایان در اقوام و ملتها است. این پژوهش تنها به بررسی و مقایسة خدایان آب و ویژگی¬های آن در اساطیر ایران و ویتنام میپردازد. در اساطیر ایرانی ـ در مقایسه با اساطیر ویتنام- ایزدان آب بسیار قدرتمند و آرمانیتر و کاملاً مطلق هستند و صفت فرشتهگونگی در وجودشان انکارناپذیر است. در اساطیر ویتنامی، صفت خدایی یا بهتر بگوییم فرشتهگونگی در وجود خدایان کمتر است؛ خدایان ویتنامی هرچند همچون خدایان ایرانی فراطبیعیاند، صفات آنها مطلق و یکسویه نیست. خدایان آب ویتنامی گاه مظهر لطف و مهربانی و گاه مظهر خشونت و خشم و تباهیاند.
پرونده مقاله
عرفان به ما میآموزد که هدف آدمی عبارت است از درک حقیقی عالم معنی. آفرینش جلوهای است هزاررنگ و هزارنقش از نوری بیرنگ و درخشان؛ یعنی حضرت احدیت و خلقت چیزی جز رنگارنگی این بیرنگی ازلی نیست که صور را پدید آورده است و هرچه تفرّد و تشخص، تفرقه و تعیّن و تمایز و تخالف وجو چکیده کامل
عرفان به ما میآموزد که هدف آدمی عبارت است از درک حقیقی عالم معنی. آفرینش جلوهای است هزاررنگ و هزارنقش از نوری بیرنگ و درخشان؛ یعنی حضرت احدیت و خلقت چیزی جز رنگارنگی این بیرنگی ازلی نیست که صور را پدید آورده است و هرچه تفرّد و تشخص، تفرقه و تعیّن و تمایز و تخالف وجود دارد، از همین جا است. کل پیام مولوی، با استفاده از رمزی که خود او در تمایز میان صورت و معنی بیان کرده، قابل تشریح و تفسیر است. در این جستار به تبیین مفهوم صورت و معنی در اندیشه مولوی بر پایه کتاب فیه مافیه پرداخته شده است؛ دو مفهومی که مولانا دامنة آن را در تمامی عالم هستی، ساری و جاری میداند و از این رهگذر، رفیعترین آموزههای عرفانی و هستیشناسی خویش را تبیین میکند.
پرونده مقاله
تمثیل عرفانی چون حماسهای است روحانی که از عشقورزی به معشوق ازلی حکایت میکند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیلها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل میدهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته میشوند که عمدهترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در س چکیده کامل
تمثیل عرفانی چون حماسهای است روحانی که از عشقورزی به معشوق ازلی حکایت میکند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیلها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل میدهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته میشوند که عمدهترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در سیر و سلوک است. مجموعهای از این حکایات تمثیلی به ادبیات مانوی، بهویژه تمثیلهای عرفانی این متون، بازمیگردد. با وجود اینکه هیچ متن کاملی از این گنجینه ادبیِ بسیار غنی، باقی نمانده است، حکایت دو مار سنگینبار و سبکبار یکی از حکایات تمثیلی عرفانی بهجا مانده از مجموعه دستنوشتههای سغدی مانوی است. از سوی دیگر ادبیات کلاسیک ایرانی، بهویژه سبک عرفانی آن با ظهور گویندگان عارفی همچون مولانا، عطار، حافظ و دهها شاعر و عارف دیگر، رنگ جدیدتری به خود گرفت. این مقاله کوشیده است به ارتباط و مقایسه میان این تمثیل عرفانی در ادبیات مانوی و ادبیات کلاسیک ایرانی بپردازد.
پرونده مقاله